Триглавка

Триглавка или Триглав капа (во Словенија) или партизанка или капа Партизан (во Хрватска) - капа што била дел од југословенската партизанска униформа во Хрватска, Словенија и западна Босна. Таму тоа била најкарактеристичниот дел од партизанската облека. И покрај заедничкото име во Словенија, дизајнот на капата не бил инспириран од планината Триглав, туку била копија на дизајн на капа што била користена од војниците на шпанската републиканска фракција. Првите југословенски модели биле направени во втората половина на 1941 година во Загреб од активистката на Комунистичката партија Добрила Јуриќ за Владимир Поповиќ и Отмар Креачиќ, поранешни борци во Меѓународните бригади и организатори на Хрватскиот ослободителен фронт. Во окупирана Југославија капата била употребувана меѓу хрватските партизани во западна Југославија, но брзо се проширила низ партизанското движење, особено меѓу словенечките партизани.

Капата триглавка, дел од југословенската партизанска униформа во Хрватска, Словенија и западна Босна

Триглавките биле многу разновидни. Општо земено, постоеле четири верзии на капата. Првично, тие имале три раба, при што двата напред и назад биле околу 10 цм висока, а средната 14 цм високо или нешто пониско. Втората верзија имала околу 6 цм нагоре свиткан раб на задната страна. Третата верзија имала иста форма како и втората, со додаден штит напред. Третата верзија имал раб одзади доволно долго за да се прекрсти на врвот и да се закачи со копче на капата. Биле многу практични, бидејќи дозволувало работ да се завитка надолу и да се закачи под брадата, заштитувајќи го партизанот од ветер и студ. Многу од триглавките биле обрабени со црвена лента.

Во Словенија, партизанките се појавиле за прв пат во март 1942 година. Најпрво ги носеле третата група одреди, каде што биле пропишани со декрет. Потоа се прошириле на Долењска и Бела Краина, во Горењска, тие се појавиле кон крајот на првата половина на 1942 година, а во словенечка Штаерска се појавиле во јули 1942 година, во Приморска тие се појавиле во втората половина на 1942 година.

Триглавките биле почетниот и најкарактеристичен елемент на униформата на словенечките партизани. Тие биле преименувани во триглавки по чест на планината Триглав, што буквално значи „три глави“, поврзано со словенскиот бог Триглав. Бидејќи искачувањето на Триглав преку неговото северно лице било поврзано со натпреварот меѓу Словенците и Германците во 19 век, триглавката симболично го доловувала примарниот порив за словенечкиот отпор кон фашистичката и нацистичката војска, национално ослободување. Од јуни 1943 година, таа брзо била заменета со титовка, особено по декретот за капи во април 1944 година. Зачувани се неколку примероци, повеќето од нив се од трет тип. Од првиот тип е зачуван само еден примерок, а од вториот не е зачуван ниту еден.

Партизаните со почит се однесувале кон нивните капи. Според Саво Златиќ, губењето на капата се сметало за срамота исто како и губењето на оружјето.

Триглавка е користена како знак за статијата Триглав од под Триглавка, напишана од Франце Авчин (партизан и прв повоен претседател на Алпското здружение на Словенија). Објавен е во 1980 година во Планински Вестник („Алпски весник“).

Поврзано

• Титовка