Васкулитис

Збирниот термин васкулитис или воспаление на крвните садови ги опфаќа болестите во кои автоимуните процеси - најчесто алергија од тип 3 - доведуваат до воспаление на артериите, артериолите, капиларите, венулите и вените, што последователно резултира со оштетувања на органите кои се снабдени од засегнатите крвни садови. Точните причини не се јасни. Се претпоставуваат генетски фактори во комбинација со влијанија од околината како што се инфекции со бактеријата Staphylococcus aureus или вирусот на хепатитис.

Во минатото, васкулитидите доведуваа до смрт во рок од неколку месеци, но денес тие можат да бидат доведени во ремисија со терапија со имуносупресивни лекови, но не и до излекување на болеста: бидејќи имунолошкиот систем е трајно исфрлен од колосек и причините за тоа сè уште не се откриени и затоа не можат да бидат третирани, може да се случи повторување (ремисија) секое време.

Спротивно на тоа, васкулопатиите се група на примарно невоспалителни васкуларни заболувања од различно потекло кои доведуваат до делумна или целосно затворање на крвниот сад. Во пракса, двата типа на болести често не се јасно одвоени еден од друг.

Примарен васкулитис

Примарни васкулитиди се васкулитиди без позната основна болест. Тие се класифицирани според ревидираната Консензус-коференциска-номенклатура од Чапел Хил (2012)^[1] според големината на вклучените садови и присуството/отсуството на АНЦА-антитела (латиница ANCA), како што следува:

Примарен васкулитис на мали садови

Васкулити асоцирани со АНЦА

Грануломатоза со полиангиитис (старо име: Вегенерова грануломатоза) со васкулитис, особено на малите артерии на бубрезите и белите дробови
Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис (старо име: Чург-Строс синдром)
Микроскопски полиартеритис (кратенка: MPA или mPAN)

Васкулити кои не се поврзани со АНЦАКај васкулитидите кои не се асоцирани со АНЦА се присутни таложења од имуни комплекси и комплементи, што значи дека се работи за примарен имунокомплексен васкулитис.

ИгА васкулитис (пурпура Шоенлајн-Хенох, исто така наречена пурпура анафилактоидес)
Васкулитис при есенцијална (т.е. идиопатска)криоглобулинемија
Анти-ГБМ болест (гломеруларна базална мембрана)
Хипокомплементемичен уртикаријален васкулитис (анти-C1q васкулитис)

Примарен васкулитис на средните садови

Панартеритис нодоза (ПАН)
Кавасаки синдром
Вегенер-Клингер грануломатоза
Еозинофилна грануломатоза со полиангиитис

Примарен васкулитис на големи садови

Гигантски клеточен артеритис (порано исто така наречен темпорален артеритис, кранијален артеритис или Хортонова болест)
Такајасу артеритис како АНЦА-негативен васкулитис првенствено на аортата и нејзините главни гранки

Примарен васкулитис со променлива големина на садот

Синдром Коган I
Бехчетова болест

Примарен васкулитис на орган

кожен леукоцитокластичен ангиитис
примарен васкулитис на ЦНС (централен нервен систем).

Секундарен васкулитис

Секундарните васкулитиди се јавуваат кај автоимуни болести (на пр. системски лупус еритематозус) и заразни болести (на пр. СИДА, сифилис) или се индуцирани од лекови.

Акутното васкуларно отфрлање на орган по трансплантација на бубрег е исто така едно од нив, предизвикано од ИгГ антитела синтетизирани од примачот против алоантигени на епителните клетки на трансплантатот.

Секундарните васкулитиди може да се појават и по внесувањето на кокаин и ергот алкалоиди, како и некои лековити растенија.

Васкулитис

Класификација