Таксим (политика)

Таксим (турски: taksim, во превод: „Поделба“) — турско националистичко и сецесионистичко движење на кипарските Турци кои се залагаат за независност и признавање на Турската Република Северен Кипар според решението за две држави. Тоа било примарна идеологија на поддржувачите на инвазијата во 1974 година, при што концептот бил изведен уште во 1957 година од страна на потпретседателот Фазил Ќучук.^[1]

Турски митинг за независност во Никозија на 28 јануари 1958 година

Графит „TAKSİM“ на ѕид во Никозија кон крајот на 1950-тите

Национализмот на кипарските Турци се развил главно како одговор на грчкиот национализам и желбата за енозис, обединување на целиот остров со Грција.^[2][3][4] Првично, кипарските Турци се залагале за продолжување на британското владеење.^[5] Сепак, тие станале вознемирени од повиците на кипарските Грци за еносис, бидејќи виделе дека соединувањето на Крит со Грција довело до егзодус на Критските Турци, што претставувало преседан кој требало да се избегне,^[6][7] и тие зазеле став за поделба како одговор на милитантната активност на ЕОКА.^[8] Кипарските Турци, исто така, се сметале себеси за посебна етничка група на островот и верувале во нивното посебно право на самоопределување од кипарските Грци.^[9] Во меѓувреме, во 1950-тите, турскиот лидер Аднан Мендерес го сметал Кипар за „продолжение на Анадолија“, ја отфрлил поделбата на Кипар по етничка линија и го поддржал припојувањето на целиот остров кон Турција. Националистичките слогани се фокусирале на идејата дека „Кипар е турски“, а владејачката партија го прогласила Кипар за дел од турската татковина и витален за нејзината безбедност. Откако сфатиле дека кипарските Турци се само 20% од островјаните, анексијата останала неостварлива, а националната политика била променета за да се фаворизира поделба. Слоганот „Поделба или смрт“ често се користела во протестите на кипарските Турци и Турците во доцните 1950-ти и во текот на 1960-тите. Иако по Конференциите во Цирих и Лондон, Турција изгледала како да го прифатила постоењето на кипарската држава и да се огради од нејзината политика на фаворизирање на поделба на островот, целта на лидерите на турските и кипарските Турци останала да се создаде независна турска држава во северниот дел на островот.^[10][11]

Поврзано

• Република Кипар
• Кипарско прашање
• Голема идеја