Голема турска војна
From Wikipedia, the free encyclopedia
Големата турска војна (германски: Großer Türkenkrieg), наречена и Војна на Светата лига (турски: Kutsal İttifak Savaşları) — серија судири помеѓу Отоманското Царство и Светата лига составена од Светото Римско Царство, Полска-Литванија, Венеција, Русија и Хабсбуршка Унгарија. Интензивните борби започнале во 1683 година и завршиле со потпишувањето на Договорот од Карловци во 1699 година. Војната претставува пораз за Отоманското Царство, која за прв пат изгубила голема територија, во Унгарија и Полска-Литванија, како и дел од Западен Балкан. Војната била значајна и со тоа што првпат Русија се вклучила во сојуз со Западна Европа.
Голема турска војна | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Дел од Отоманско-хабсбуршки војни, Отоманско-полски војни, Отоманско-хрватски војни, Отоманско-венецијански војни, Отоманско-унгарски војни и Руско-турски војни | |||||||||
Опсада на Виена (1683) |
|||||||||
|
|||||||||
Завојувани страни | |||||||||
Свето Римско Царство
Полска-Литванија Венеција | Отоманско Царство Вазални земји:
|
||||||||
Команданти и водачи | |||||||||
Леополд I Еуген Савојски Карло V Лудвиг Вилхелм Баденски Ернст Штархемберг (РВБ) Силвио Пиколомини Хајслер фон Хајтерсхајм † Миклос Ердоди Џејмс Лесли Јосиф Херберштејн Павле Несторовиќ Јован Монастерлија Предлошка:Country data Electorate of Bavaria Максимилијан II Емануел Јохан Георг III Август II Силниот Јован III Собиески Јован Казимир Станислав Јаблоновски Феликс Потоцки Петар Велики Василиј Голицин Иван Самојлович Франческо Моросини Ото Вилхем Конигсмарк Бајо Пивљанин † | Мехмед IV Сулејман II Ахмед II Мустафа II Кара Мустафа-паша Амџазаде Ќопрулу Хусеин-паша Кара Ибрахим-паша Елмас Мехмед-паша Сари Сулејман-паша Мецо Морто Хусеин-паша Селим I Гирај Али-паша Албанецот Имрих Токоли Ѓорѓи Дука зароб. Шербан Кантакузин Константин Бранковјану |
||||||||
Сила | |||||||||
88,100 (годишен просек)[1] | |||||||||
Жртви и загуби | |||||||||
384,000 војници загинале од сите страни (120.000 убиени и 180.000 ранети во борба; други смртни случаи главно од болести)[2] |
Французите не се приклучиле на Светата лига, бидејќи се согласиле да го обноват неформалниот француско-отомански сојуз во 1673 година, во замена Луј XIV да биде признат како заштитник на католиците во Отоманското Царство.
Првично, Луј XIV го искористил почетокот на војната за да ги прошири своите источни граници во војната со Шпанија, земајќи ги Луксембург и Стразбур. Меѓутоа, додека Светата лига постигнувала придобивки против Отоманското Царство, заземајќи го Белград до 1688 година, Французите почнале да се грижат дека нивните ривали од Хабсбург ќе станат премногу моќни и на крајот ќе се свртат кон Франција. Славната револуција била предмет на загриженост и за Французите, бидејќи Вилијам III бил поканет од англиските благородници да ја преземе контролата врз Англија како крал. Затоа, Французите го опседнале Филипсбург на 27 септември 1688 година, кршејќи го примирјето и ја активирале одвоената Деветгодишна војна, која ги ослободила Турците.
Како резултат на тоа, напредокот што го направила Светата лига заглавил, дозволувајќи им на Османлиите да го вратат Белград во 1690 година. Војната потоа паднала во ќор-сокак, а мирот бил склучен во 1699 година, кој започнал по битката кај Сента во 1697 година, кога отоманскиот обид да ги врати изгубените поседи во Унгарија бил спречен од Светата лига.
Војната во голема мера се поклопила со Деветгодишната војна (1688–1697), која го зазела огромното мнозинство на вниманието на Хабсбурговците додека била активна. Во 1695 година, на пример, државите на Светото Римско Царство имаа 280.000 војници на терен, а Англија, Холандската Република и Шпанија придонеле со уште 156.000 во судирот против Франција. Од тие 280.000, само 74.000, или околу една четвртина, биле позиционирани против Османлиите; останатите се бореле со Франција.[3] Севкупно, од 1683 до 1699 година, царските држави имале во просек 88.100 мажи кои се бореле против Турците, додека од 1689 до 1697 година, тие имале просечно 127.410 борци против Французите.[4]