Попречен бран
From Wikipedia, the free encyclopedia
Напречен бран (трансверзален бран) — бран чии колебања се нормални на насоката на движење на бранот. За разлика од ова, надолжниот бран патува во насока на неговите колебања. Водните бранови се пример за попречен бран.
Прост пример за попречни бранови е кога земаме хоризонтално јаже, го врзуваме едниот крај за нешто, а другиот го мафтаме горе-долу. Друг пример се брановите создадени од опната на еден тапан. Брановите патуваат во насоки кои се напоредни на рамнината на опната, но секоја точка на самата опна се поместува нагоре и надолу, нормално на таа рамнина. Светлината е уште еден пример за попречен бран, чии колебања се во електричните и магнетните полиња, под прав агол на идеалните светлински зраци кои го опишуваат правецот на движење.
Попречните бранови често се јавуваат кај растегливи цврсти материи поради создаденото смолкнување; колебањата во овој случај се поместувањето на честичките од нивната мирна положба во правци нормални на брановото патување. Овие поместувања одговараат на смолкнувачко изобличување на материјалот. Затоа, попречен бран од овој карактер се нарекува смолкнувачки бран. Бидејќи флуидите не можат да се спротивстават на смолкнувачки сили додека се во мирување, движењето на попречните бранови во флуидната маса е невозможно.[1] In сеизмологијата, смолкнувачките бранови се нарекуваат и вторични бранови или S-бранови.
Попречните бранови се разликуваат од надолжни бранови, каде колебањата одвиват во насоката на бранот. The standard example of a надолжен бран е звучниот бран или „притисочен бран“ во гасовите, течностите и цврстите материи, чии колебања предизвикуваат збивање и ширење на материјалот низ кои се движи бранот. Притисочните бранови се нарекуваат и „првични бранови“ или „P-бранови“ во геофизиката.