From Wikipedia, the free encyclopedia
Во математиката и физиката, правилото на десната рака е заеднички мнемоник за разбирање на ориентацијата на оските во 3-димензионалниот простор.
Повеќето од различните правила на левата и десната рака произлегуваат од фактот што трите оски на тридимензионалниот простор имаат две можни ориентации. Ова може да се види со држење на рацете нанадвор и заедно, дланките се нагоре, со прстите свиткани. Ако виткањето на прстите претставува движење од првата или x-оската до втората или y-оската, тогаш третата или z-оската може да посочат заедно со палецот. Правилата на левата и десната рака се јавуваат кога се работи за координатни оски, ротација, спирали, електромагнетни полиња, огледални слики и енантиомери во математиката и хемијата.
Оска на векторот | Два прста и палец | Закривени прсти |
---|---|---|
X, 1, или A | Прв или показалец | Испружени прсти |
Y, 2, или B | Втор прст или дланка | Закривени прсти за 90° |
Z, 3, или C | Палец | Палец |
За десните координати вашиот десен палец покажува по должината на оската Z во позитивна насока и виткањето на прстите претставува движење од првата или X оската до втората или Y оската. Кога се гледа од врвот или Z оската, системот е спротивен од насоката на стрелките на часовникот.
За лева рака координира вашиот лев палецот по должината на оската Z во позитивна насока и виткањето на прстите на левата рака претставуваат движење од првата или X оската до втората или Y оската. Кога се гледа од врвот или Z оската, системот е во насока на стрелките на часовникот.
Размената на обележувањата од било кои две оски ја менува раката. Менувањето на правецот на една оска (или на сите три оски), исто така, ја менува раката. (Ако оските немаат позитивен или негативен правец, тогаш менувањето на рацете нема значење.) Вртењето на две оски изнесува 180 ° ротација околу останатите оски.[1]
Во математиката, вртечкото тело најчесто е претставено со вектор долж оската на вртење. Должината на векторот ја дава брзината на вртење и насоката на оската дава насока на вртење според правилото од десната рака: десните прсти свиткани во насоката на вртење и десниот палец кој покажува во позитивната насока на оската. Ова овозможува некои лесни пресметки со користење на векторски крст. Забележете дека ниеден дел од телото не се движи во насока на стрелката на оската, на која се потребни некои навики. Со случајност, ако вашиот палец покажува на север, Земјата ротира во насока на прогресија според правилото од десната рака. Ова предизвикува Сонцето, Месечината и ѕвездите да се вртат кон запад според правилото на левата рака.
Хеликоида е закривена линија формирана со точка која ротира околу центар, додека центарот се движи нагоре или надолу по Z-оската. Спиралите се или десно-или лево раки, завитканите прсти кои даваат насока на вртење и палецoт кој ја дава насока на движење по Z-оската.
Навои на завртката се појаси и затоа завртките може да се десноили лево раки. Правилото е ова: ако завртката е во десната рака (повеќето завртки се), посочете го вашиот десен палец во насоката каде што сакате да оди завртката и ја вртите завртката во правец на вашите завиткани десни прсти.
Правилото за десната рака на Ампер[2] се користи или кога векторот мора да се дефинира за да претставува ротација на тело, магнетно поле или течност, или обратно, кога е неопходно да се дефинира вектор на ротација за да се разбере како се случува ротација. Таа открива врска помеѓу струјата и магнетните силови линии во магнетното поле што се создава токму.
Андре-Мари Ампер, француски физичар и математичар, по кого е именувано правило, беше инспириран од Ханс Кристјиан Ерстед, друг физичар кој експериментирал со магнетни игли. Орстед забележал дека иглите се вртат кога се наоѓале во близина на електрична жица и заклучиле дека електричната енергија може да создаде магнетни полиња.
Правилото се користи и за одредување на правецот.
Векторскиот производ на два вектора честопати се користи во физиката и инженерството. На пример, во статиката и динамиката, вртежниот момент е векторски производ на должината и силата на лостот, а аголниот импулс е векторски производ на линискиот импулс и растојанието. Во електриката и магнетизмот, силата што се вложува на движење на наелектризираната честичка во магнетно поле B е дадена со:
F=qV x B
Насоката на векторскиот производ може да се најде со примена на десната рака како што следува:
На пример, за позитивно наелектризирана честичка која се движи кон север, во област каде што магнетното поле покажува кон запад, резултантната сила покажува нагоре.[1]
Правото на десната рака е во широка употреба во физиката.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.