ശ്രീലങ്കൻ ശില്പകല
From Wikipedia, the free encyclopedia
തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ രാജ്യമായ ശ്രീലങ്കയിൽ പ്രാചീനനഗരമായ അനുരാധപുരത്തിലാണ് ശില്പങ്ങളിൽ ഏറിയപങ്കും കാണപ്പെടുന്നത്. എ.ഡി.200കളിൽ ശിലയിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട ധാരാളം ബുദ്ധരൂപങ്ങൾ ഇവിടെയുണ്ട്. ഇവിടെനിന്നും കണ്ടെടുത്ത ലോഹശില്പങ്ങൾ എ.ഡി..500കളിൽ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ടവയാണ്. ഈ ശില്പങ്ങളിലെല്ലാം തന്നെ ഭാരതീയശില്പകലയുടെ സ്വാധീനം പ്രകടമാണ്. ശ്രീലങ്കയുടേത് മാത്രമായ രണ്ടു ബുദ്ധശില്പരീതികളാണ് നാഗങ്ങൾ, ചന്ദ്രകാന്തങ്ങൾ എന്നിവ. ക്ഷേത്രങ്ങൾക്കും സ്തൂപങ്ങൾക്കും പുറത്തുള്ള വാതിലുകൾക്ക് കാവൽനിൽക്കുന്ന പകുതിമനുഷ്യനും പാമ്പും ചേർന്ന ശില്പങ്ങളാണ് നാഗങ്ങൾ എന്നറിയപ്പെടുന്നത്. ക്ഷേത്രങ്ങളുടെ പ്രവേശനകവാടത്തിൽ കാണുന്ന അർധവൃത്താകാരത്തിലുള്ള ശിലാരൂപങ്ങൾ ചന്ദ്രകാന്തം എന്നറിയപ്പെടുന്നു. ദത്തഗാമനി എന്ന രാജാവ് (ബി.സി. 161-137) ഇവിടെ ഒരു ആശ്രമവും അതിന്റെ അടുത്ത് ഒരു 'മഹാസ്തൂപ'വും നിർമിച്ചു. ഇതിനേക്കാൾ വലുതാണ് വത്തഗാമി അഭയന്റെ (ബി.സി. 104-77) 'അഭയഗിരി സ്തൂപം'. അനുരാധപുരത്തിലെ ചരിത്രാവശിഷ്ടങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിൽ ഏറ്റവും ചിത്രശില്പാലംകൃതമായിട്ടുള്ളത് മഹാസേനന്റെ (എ.ഡി. 274-301) 'ജേതാവനസ്തൂപം' ആണ്. മഹാസേനന്റെ കാലത്തിനുശേഷം ഈ പട്ടണത്തിൽ പറയത്തക്ക ശില്പനിർമ്മാണ സംരംഭങ്ങളൊന്നും നടന്നതായി കാണുന്നില്ല. മനോഹരമായ നിരവധി ബുദ്ധവിഗ്രഹങ്ങളും, ദ്വാരപാലക സാലഭഞ്ജികകളും, സ്തംഭമണ്ഡപങ്ങളും, ചന്ദ്രകാന്തശിലാനിർമിതമെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്ന അർധവൃത്താകാരമായ ശിലാതളിമങ്ങളും അനുരാധപുരത്ത് സുലഭമാണ്[1].