ബ്രാഹ്മി ലിപി

ദക്ഷിണേഷ്യ, ദക്ഷിണപൂർവേഷ്യ, തിബെത്ത് എന്നിവിടങ്ങളിലെ മിക്ക ലിപികളുടേയും മാതൃലിപിയാണ് ബ്രാഹ്മി ലിപി‌^[1]. ബി.സി.ഇ. ആറാം നൂറ്റാണ്ടു മുതൽ ബ്രാഹ്മി ലിപി ഉപയോഗത്തിലിരുന്നതായി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്^[2][3][4]. എങ്കിലും ബി.സി.ഇ. മൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ആലേഖനം ചെയ്യപ്പെട്ട അശോകന്റെ ശിലാശാസനങ്ങളാണ്‌ ബ്രാഹ്മി ലിപിയിൽ രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളവയിൽ പ്രശസ്തമായത്.

ബ്രാഹ്മി
ഇനം	അബുഗിദ
ഭാഷ(കൾ)	ആദിമ പ്രാകൃത ഭാഷകൾ
കാലഘട്ടം	ഒരുപക്ഷേ ക്രി. മു. 6ാം നൂറ്റാണ്ടുമുതൽ, 3ാം നൂറ്റാണ്ട് മുതൽ ക്രി. വ. 3ാം നൂറ്റാണ്ട് വരെ ഉറപ്പായും
മാതൃലിപികൾ	ഈജിപ്ഷ്യൻ ഹൈറോഗ്ലിഫുകൾ → ഫൊണേഷ്യൻ ലിപി → അറമായ ലിപി → ബ്രാഹ്മി
പുത്രികാലിപികൾ	ഗുപ്ത, വട്ടെഴുത്ത്, അതോടൊപ്പം മറ്റു പലതും.
സഹോദര ലിപികൾ	ഹീബ്രു ലിപി നബാത്തിയൻ സുറിയാനി ലിപി പാൽമീറിയൻ എദേസ്സൻ ഹത്രാൻ മണ്ഡായ ലിപി ഏലാമായ ഖരോഷ്ഠി പാഹ്ലവി ലിപി
യൂണിക്കോഡ് ശ്രേണി	U+11000–U+1106F
ISO 15924	Brah
Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode.

കൊറിയൻ അക്ഷരമാലയായ ഹാൻഗുൽ ബ്രഹ്മി ലിപിയിൽ നിന്നും രൂപാന്തരപ്പെടുത്തിയെടുത്തതാണെന്ന് ചില പണ്ഡിതർ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നുണ്ട്. ലോകവ്യാപകമായി ഇന്ന് ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്ന ഹിന്ദു-അറബി സംഖ്യാസമ്പ്രദായത്തിന്റെ ഉത്പ്പത്തിയും ബ്രാഹ്മി ലിപികളിൽ നിന്നാണ്.^{[അവലംബം ആവശ്യമാണ്]}‌.

കണ്ടുകിട്ടിയിട്ടുള്ള ബ്രാാഹ്മിലിഖിതങ്ങളിൽ ഏറ്റവും പഴയതും കൃത്യമായി കാലം നിർണയിക്കപ്പെട്ടതുമായ ലിഖിതങ്ങൾ അശോകചക്രവർത്തിയുടെ (BC 272 - BC 231) ശിലാശാസനങ്ങളാണ്. അശോകന്റെ കാലത്ത് ഇന്നറിയപ്പെടുന്ന ഭാരതത്തിന്റെ എല്ലാഭാഗത്തും ബ്രാഹ്മിലിപി പ്രചാരത്തിൽ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്ന് ഈ ലിഖിതങ്ങൾ തെളിയിക്കുന്നു.^[5]

കേലാഡിയിലെ സമീപകാല കണ്ടെത്തലുകൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ബ്രാഹ്മി ലിപി ഒരു സങ്കര രൂപത്തിലുള്ള മൂന്ന് ലിപികളിൽ നിന്നാണ് ഉരുത്തിരിഞ്ഞത്: ഇംപീരിയൽ അരാമിക് അക്ഷരമാല, ഫീനിഷ്യൻ അക്ഷരമാല, ഗ്രീക്ക് അക്ഷരമാല, പ്രത്യേകിച്ച് ഡി അക്ഷരം.^[6]

സ്രോതസ്സുകൾ

• വടക്കൻ ബ്രാഹ്മിയും തെക്കൻ ബ്രാഹ്മിയും, 22 Jan 2013, കെ. കൃഷ്ണരാജ്‌, മാതൃഭൂമി
• സൈന്ധവ മുദ്രകൾ തിരുത്തി വായിക്കണമെന്ന് ചരിത്രകാരൻ , Nov 04, 2014, മാതൃഭൂമി (ചിത്രം)
• എടക്കൽ ഗുഹയിലെ അപൂർവബ്രാഹ്മിലിഖിതം, 20 Feb 2012, എം.ആർ.രാഘവവാരിയർ, മാതൃഭൂമി