ദുലീപ് ട്രോഫി

ഇന്ത്യയിലെ ഒരു ആഭ്യന്തര ക്രിക്കറ്റ് ടൂർണമെന്റാണ് ദുലീപ് ട്രോഫി. ടീമുകൾ വിവിധ മേഖലകളായാണ് ഈ ടൂർണമെന്റിൽ മത്സരിക്കുന്നത്. ആദ്യകാല ഇന്ത്യൻ ക്രിക്കറ്റ് കളിക്കാരിൽ ഒരാളായ കുമാർ ശ്രീ ദുലീപ്‌സിങ്ജിയുടെ പേരിലാണ് ഈ ടൂർണമെന്റ് തുടങ്ങിയിരിക്കുന്നത്.

ദുലീപ് ട്രോഫി

രാജ്യങ്ങൾ	India
കാര്യനിർ‌വാഹകർ	BCCI
ഘടന	First-class cricket
ആദ്യ ടൂർണമെന്റ്	1961–62
അവസാന ടൂർണമെന്റ്	2019–20
അടുത്ത ടൂർണമെന്റ്	2020–21
ടൂർണമെന്റ് ഘടന	Round-robin and Finals
ടീമുകളുടെ എണ്ണം	3
നിലവിലുള്ള ചാമ്പ്യന്മാർ	India Red (2nd Title)
ഏറ്റവുമധികം വിജയിച്ചത്	North Zone and West Zone(18 titles)
ഏറ്റവുമധികം റണ്ണുകൾ	Wasim Jaffer (2545) 1997–2013[1]
ഏറ്റവുമധികം വിക്കെറ്റുകൾ	Narendra Hirwani (126) 1987–2004[2]
വെബ്സൈറ്റ്	BCCI

ചരിത്രം

1961-62 സീസണിലാണ് ബി.സി.സി.ഐ. ദുലീപ് ട്രോഫി ടൂർണമെന്റ് തുടങ്ങിയത്. ആദ്യ ടൂർണമെന്റിൽ ദക്ഷിണമേഖലയെ 10 വിക്കറ്റിന് തോല്പിച്ച് പശ്ചിമമേഖല ജേതാക്കളായി. 2009-ലും വിജയം കൈവരിച്ച പശ്ചിമമേഖല 17 തവണ ദുലീപ് ട്രോഫി നേടിയിട്ടുണ്ട്.^[3]

ടൂർണമെന്റ്

വടക്കൻമേഖല, ദക്ഷിണമേഖല, കിഴക്കൻമേഖല, പശ്ചിമമേഖല, മധ്യമേഖല എന്നീ അഞ്ച് മേഖലകളാണ് ദുലീപ് ട്രോഫിയിൽ പങ്കെടുക്കാറുള്ളത്. തുടക്കത്തിൽ നോക്കൗട്ട് അടിസ്ഥാനത്തിലായിരുന്നു മത്സരം ക്രമീകരിച്ചിരുന്നത്. എന്നാൽ 1993-94 സീസൺ മുതൽ മത്സരം ലീഗടിസ്ഥാനത്തിലേക്ക് മാറ്റി.

2002-03 സീസണിൽ മേഖലാ ടീമുകളെ എലൈറ്റ് എ, എലൈറ്റ് ബി, എലൈറ്റ് സി, പ്ലേറ്റ് എ, പ്ലേറ്റ് ബി എന്നിങ്ങനെ പേരുമാറ്റി ക്രമീകരിച്ചിരുന്നത്. എന്നാൽ ടീമുകളുടെ സ്വത്വം നഷ്ടമാകുമെന്ന കാരണത്താൽ ആ സീസൺ കഴിഞ്ഞ ശേഷം ഈ രീതി ഒഴിവാക്കി പഴയ രീതി തന്നെ പുനഃസ്ഥാപിച്ചു.^[4] 2003–04 സീസൺ മുതൽ അഞ്ച് മേഖലാ ടീമുകൾക്കുപുറമെ അതിഥി ടീമായി ഒരു വിദേശ ടീമും പങ്കെടുക്കുന്നുണ്ട്. ആദ്യം പങ്കെടുത്ത വിദേശ ടീം ഇംഗ്ലണ്ട് എ ആയിരുന്നു.

ടീമിന്റെ ഘടന

രഞ്ജി ട്രോഫി ടൂർണമെന്റിൽ പങ്കെടുക്കുന്ന ടീമുകളിലെ വിവിധ കളിക്കാരെ ഉൾപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടാണ് ദുലീപ് ട്രോഫിക്കുള്ള മേഖലാ ടീമുകളെ നിശ്ചയിക്കുന്നത്. ഓരോ മേഖലയിലും ഉൾപ്പെടുന്ന രഞ്ജി ടീമുകൾ താഴെ നല്കിയിരിക്കുന്നു.

വടക്കൻ മേഖല ഡൽഹി ഹരിയാന ഹിമാചൽ പ്രദേശ് ജമ്മു കശ്മീർ പഞ്ചാബ് സർവീസസ്

ദക്ഷിണമേഖല ആന്ധ്ര പ്രദേശ് ഗോവ ഹൈദരാബാദ് കർണാടക കേരളം തമിഴ് നാട്

മധ്യമേഖല മദ്ധ്യ പ്രദേശ് റെയിൽവെയ്സ് രാജസ്ഥാൻ ഉത്തർപ്രദേശ് വിദർഭ

കിഴക്കൻ മേഖല ആസ്സാം ബംഗാൾ ഝാർഖണ്ഡ് ഒറീസ്സ ത്രിപുര

പശ്ചിമമേഖല ബറോഡ ഗുജറാത്ത് മഹാരാഷ്ട്ര മുംബൈ സൗരാഷ്ട്ര

അതിഥി ടീമുകൾ

2003-04 സീസൺ മുതൽ ദുലീപ് ട്രോഫിയിൽ ഒരു വിദേശ ടീം അതിഥി ടീമായി കളിക്കുന്നുണ്ട്. ഇതുവരെ പങ്കെടുത്ത വിദേശ ടീമുകളുടെ വിവരം ചുവടെ:

സീസൺ	അതിഥി ടീം
2003-04	ഇംഗ്ലണ്ട് എ
2004-05	ബംഗ്ലാദേശ്
2005-06	സിംബാബ്‌വെ പ്രസിഡണ്ട്സ് XI
2006-07	ശ്രീലങ്ക എ
2007-08	ഇംഗ്ലണ്ട് ലയേൺസ്

ജേതാക്കൾ

സീസൺ	ജേതാക്കൾ	രണ്ടാം സ്ഥാനക്കാർ	ഫലം	ഫൈനൽ നടന്ന സ്ഥലം
1961-62	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 10 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1962-63	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 1 ഇന്നിങ്സിനും 20 റണ്ണിനും ജയിച്ചു	ഈഡൻ ഗാർഡൻസ്, കൽക്കത്ത
1963-64	പശ്ചിമമേഖല & ദക്ഷിണമേഖല (പങ്കുവെച്ചു)		സമനില	ഫിറോസ് ഷാ കോട്‌ല, ഡൽഹി
1964-65	പശ്ചിമമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 1 ഇന്നിങ്സിനും 89 റണ്ണിനും ജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1965-66	ദക്ഷിണമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 1 ഇന്നിങ്സിനും 20 റണ്ണിനും ജയിച്ചു	എം.എ. ചിദംബരം സ്റ്റേഡിയം, മദ്രാസ്
1966-67	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 68 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ ദക്ഷിണമേഖല വിജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1967-68	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 17 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ ദക്ഷിണമേഖല വിജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1968-69	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 82 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ പശ്ചിമമേഖല വിജയിച്ചു	ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി സ്റ്റേഡിയം, ഹൈദരാബാദ്
1969-70	പശ്ചിമമേഖല	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല 1 ഇന്നിങ്സിനും 81 റണ്ണിനും ജയിച്ചു	സർദാർ വല്ലഭായ് പട്ടേൽ സ്റ്റേഡിയം, അഹമ്മദാബാദ്
1970-71	ദക്ഷിണമേഖല	കിഴക്കൻ മേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 10 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1971-72	മദ്ധ്യമേഖല	പശ്ചിമമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല 2 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	സെൻട്രൽ കോളേജ് ഗ്രൗണ്ട്, ബാംഗ്ലൂർ
1972-73	പശ്ചിമമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 1 ഇന്നിങ്സിനും 172 റണ്ണിനും ജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1973-74	വടക്കൻ മേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	വടക്കൻ മേഖല 76 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1974-75	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 9 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി സ്റ്റേഡിയം, ഹൈദരാബാദ്
1975-76	ദക്ഷിണമേഖല	വടക്കൻ മേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 37 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	എം.എ. ചിദംബരം സ്റ്റേഡിയം, മദ്രാസ്
1976-77	പശ്ചിമമേഖല	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല 9 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	മോത്തിഭാഗ് സ്റ്റേഡിയം, ബറോഡ
1977-78	പശ്ചിമമേഖല	വടക്കൻ മേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 178 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ പശ്ചിമമേഖല വിജയിച്ചു	വാംഖഡെ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1978-79	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 140 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ വടക്കൻ മേഖല വിജയിച്ചു	ഫിറോസ് ഷാ കോട്‌ല, ഡൽഹി
1979-80	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	വടക്കൻ മേഖല 104 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	വാംഖഡെ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1980-81	പശ്ചിമമേഖല	കിഴക്കൻ മേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 101 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ പശ്ചിമമേഖല വിജയിച്ചു	ഈഡൻ ഗാർഡൻസ്, കൽക്കത്ത
1981-82	പശ്ചിമമേഖല	കിഴക്കൻ മേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 104 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ പശ്ചിമമേഖല വിജയിച്ചു	ബ്രാബോൺ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1982-83	വടക്കൻ മേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	വടക്കൻ മേഖല 8 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	വാംഖഡെ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1983-84	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 58 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ വടക്കൻ മേഖല വിജയിച്ചു	ബരാബതി സ്റ്റേഡിയം, കട്ടക്ക്
1984-85	ദക്ഷിണമേഖല	വടക്കൻ മേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 73 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	ഫിറോസ് ഷാ കോട്‌ല, ഡൽഹി
1985-86	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 9 വിക്കറ്റിന് ജയിച്ചു	എം. ചിന്നസ്വാമി സ്റ്റേഡിയം, ബാംഗ്ലൂർ
1986-87	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 224 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ ദക്ഷിണമേഖല വിജയിച്ചു	വാംഖഡെ സ്റ്റേഡിയം, ബോംബെ
1987-88	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 424 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ വടക്കൻ മേഖല വിജയിച്ചു	ജയന്തി സ്റ്റേഡിയം, ഭീലായ്
1988-89	വടക്കൻ മേഖല & പശ്ചിമമേഖല (പങ്കുവെച്ചു)		സമനില	ഫിറോസ് ഷാ കോട്‌ല, ഡൽഹി
1989-90	ദക്ഷിണമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല 322 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	ജിംഖാന മൈതാനം, സെക്കന്തരാബാദ്
1990-91	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 168 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ വടക്കൻ മേഖല വിജയിച്ചു	കീനൻ സ്റ്റേഡിയം, ജംഷഡ്പൂർ
1991-92	വടക്കൻ മേഖല	പശ്ചിമമേഖല	വടക്കൻ മേഖല 236 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	സർദാർ വല്ലഭഭായ് പട്ടേൽ സ്റ്റേഡിയം, വൽസാദ്
1992-93	വടക്കൻ മേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	സമനില, ഒന്നാം ഇന്നിങ്സിലെ 171 റൺസിന്റെ ലീഡിൽ വടക്കൻ മേഖല വിജയിച്ചു	ലാൽ ബഹാദൂർ ശാസ്ത്രി സ്റ്റേഡിയം, ഹൈദരാബാദ്
1993-94	വടക്കൻ മേഖല		റൗണ്ട് റോബിൻ
1994-95	വടക്കൻ മേഖല		റൗണ്ട് റോബിൻ
1995-96	ദക്ഷിണമേഖല	മദ്ധ്യമേഖല	റൗണ്ട് റോബിൻ
1996-97	മദ്ധ്യമേഖല
1997-98	മദ്ധ്യമേഖല & പശ്ചിമമേഖല (പങ്കുവെച്ചു)
1998-99	മദ്ധ്യമേഖല
1999-00	വടക്കൻ മേഖല
2000-01	വടക്കൻ മേഖല
2001-02	പശ്ചിമമേഖല
2002-03	എലൈറ്റ് സി
2003-04	വടക്കൻ മേഖല
2004-05	മദ്ധ്യമേഖല
2005-06	പശ്ചിമമേഖല
2006-07	വടക്കൻ മേഖല
2007-08	വടക്കൻ മേഖല
2008-09	പശ്ചിമമേഖല	ദക്ഷിണമേഖല	പശ്ചിമമേഖല 236 റണ്ണിന് ജയിച്ചു	എം.എ. ചിദംബരം സ്റ്റേഡിയം, ചെന്നൈ