എൻഡ്-യൂസർ ലൈസൻസ് എഗ്രിമെന്റ്

എൻഡ്-യൂസർ ലൈസൻസ് എഗ്രിമെന്റ് അല്ലെങ്കിൽ യൂള(EULA) (/ˈjuːlə/) എന്നത് ഒരു സോഫ്‌റ്റ്‌വെയർ വിതരണക്കാരനും ഉപഭോക്താവും അല്ലെങ്കിൽ ഉപയോക്താവും തമ്മിലുള്ള ഒരു നിയമപരമായ കരാറാണ്, ഇത് സാധാരണയായി ഒരു ഇടനിലക്കാരനായി പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഒരു റീട്ടെയിലർ വഴി ഉപഭോക്താവിന് ലഭ്യമാക്കുന്നു. സോഫ്റ്റ്‌വെയറിന്റെ ഉപയോഗത്തിന് ബാധകമായ അവകാശങ്ങളും നിയന്ത്രണങ്ങളും ഒരു യൂള വിശദമായി വ്യക്തമാക്കുന്നു.^[1]

1995-ൽ മാക്രോമീഡിയ നൽകിയതും ചുരുക്കി എഴുതിയതുമായ റൈറ്റ്-ഔട്ട് ബീറ്റ ടെസ്റ്റ് സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ലൈസൻസ്

ഡിജിറ്റൽ സേവനങ്ങൾക്കായുള്ള ഫോം കരാറുകൾ (സേവന നിബന്ധനകളും സ്വകാര്യതാ നയങ്ങളും പോലുള്ളവ) പരമ്പരാഗതമായി പേപ്പറിലാണ് അവതരിപ്പിച്ചിരുന്നത് (ഷ്രിങ്ക്-റാപ്പ് ഉടമ്പടി കാണുക) എന്നാൽ ഇപ്പോൾ പലപ്പോഴും ബ്രൗസ്‌വ്റാപ്പ് അല്ലെങ്കിൽ ക്ലിക്ക് റാപ്പ് ഫോർമാറ്റുകൾ വഴി ഡിജിറ്റലായി അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നു. ഉപയോക്താവ് ഇതിനകം സോഫ്‌റ്റ്‌വെയർ വാങ്ങുകയോ കരാറിൽ ഏർപ്പെടുകയോ ചെയ്‌തതിനുശേഷം ഉടമ്പടി കാണാനിടയില്ല എന്നതിനാൽ, ഈ രേഖകൾ അഡീഷണൽ കരാറുകളായിരിക്കാം.^[2][3]

പിന്തുണ കരാറുകളും പ്രത്യേകം തയ്യാറാക്കിയ വാറന്റികളും ഉൾപ്പെടുന്ന വലിയ ബിസിനസുകളുമായും ഗവൺമെന്റ് എൻടൈറ്റിൽസുമായി സോഫ്റ്റ്‌വെയർ കമ്പനികൾ പലപ്പോഴും പ്രത്യേക കരാറുകൾ ഉണ്ടാക്കുന്നു.

പല യൂളകളും വിപുലമായ ബാധ്യതാ പരിമിതികൾ ഉറപ്പിക്കുന്നു. ഏറ്റവും സാധാരണയായി, സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ഉപയോക്താവിന്റെ കമ്പ്യൂട്ടറിനോ ഡാറ്റയ്‌ക്കോ കേടുപാടുകൾ വരുത്തുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ലൈസൻസറെ അതിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷിക്കാൻ ഒരു യൂള ശ്രമിക്കും, എന്നാൽ അനുചിതമായ ഉപയോഗത്തിലൂടെ ഉണ്ടാകുന്ന നാശനഷ്ടങ്ങൾക്ക് ലൈസൻസർ ബാധ്യസ്ഥനാകുമോ എന്നതിന് പരിമിതികളും ചില സോഫ്റ്റ്‌വെയർ നിർദ്ദേശിക്കുന്നു. (ഉദാഹരണത്തിന്, നികുതി തയ്യാറാക്കുന്ന സോഫ്‌റ്റ്‌വെയർ തെറ്റായി ഉപയോഗിക്കുകയും അതിന്റെ ഫലമായി പിഴ ഈടാക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു). തത്ഫലമായുണ്ടാകുന്ന നാശനഷ്ടങ്ങളുടെ പരിമിതികൾ എം.എ. മോർട്ടൻസൺ കോ. vs വി. ടിംബർലൈൻ സോഫ്റ്റ്‌വെയർ കോർപ്പറേഷൻ തമ്മിലുള്ള വ്യവഹാരത്തിലുള്ള വിധി പ്രകാരം, കോടതി ശരിവച്ചു, അതായത് അവരുടെ കരാറിൽ വ്യക്തമാക്കിയിട്ടുള്ള നേരിട്ടുള്ള നാശനഷ്ടങ്ങൾക്കപ്പുറം പരോക്ഷമായോ പ്രത്യേകമായോ ഉള്ള നഷ്ടങ്ങൾക്ക് ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന കക്ഷികൾ ബാധ്യസ്ഥരല്ല. നിർദ്ദിഷ്ട തരത്തിലുള്ള നാശനഷ്ടങ്ങൾക്ക് കക്ഷികൾ എത്രമാത്രം പണത്തിന് ഉത്തരവാദികളാണെന്ന് കരാറുകൾക്ക് പരിമിതപ്പെടുത്താൻ കഴിയുമെന്ന് കോടതി സ്ഥിരീകരിച്ചു.^[4]ചില യൂളകൾ ഒരു നിയമപരമായ തർക്കം ഉണ്ടാകുമ്പോൾ സ്ഥലത്തിനും ബാധകമായ നിയമത്തിനും നിയന്ത്രണങ്ങൾ അവകാശപ്പെടുന്നു.

യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സ് പകർപ്പവകാശ നിയമത്തിന്റെ 107–122 വകുപ്പുകളിൽ വിവരിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലുള്ള പകർപ്പവകാശ നിയമങ്ങൾ ഏർപ്പെടുത്തിയ നിയന്ത്രണങ്ങൾ മറികടക്കാൻ പകർപ്പവകാശ ഉടമകൾ പലപ്പോഴും എൻഡ്-യൂസർ ലൈസൻസ് എഗ്രിമെന്റ് (EULA) ഉപയോഗിക്കുന്നു. നിയമപരമായ പരിധിക്കപ്പുറമുള്ള സ്വകാര്യ പ്രകടനങ്ങൾ നിയന്ത്രിക്കാനോ പണം ഈടാക്കാനോ ശ്രമിക്കുന്നത് പോലെ, പകർപ്പവകാശ സംരക്ഷണം നിയമപരമായി പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന മേഖലകളിലേക്ക് ഒരു സർഗ്ഗാത്മക സൃഷ്ടിയുടെ നിയന്ത്രണം വ്യാപിപ്പിക്കാൻ ഈ കരാറുകൾ ശ്രമിക്കുന്നു. സാരാംശത്തിൽ, പകർപ്പവകാശ നിയമം നേരിട്ട് നിയന്ത്രിക്കുന്നതിൽ നിന്ന് അവരെ വിലക്കുന്ന വശങ്ങളിൽ അധികാരം നേടുന്നതിനുള്ള കരാർ ഉപകരണങ്ങളായി യൂളകൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നു.^[5]

സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ലൈസൻസുകളുമായുള്ള താരതമ്യം

ഒരു സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ലൈസൻസ് ആ സോഫ്റ്റ്‌വെയറിന്റെ ഉപയോക്താക്കൾക്ക് ഏത് ആവശ്യത്തിനും ഉപയോഗിക്കാനും ക്രിയേറ്റീവ് വർക്കുകളും സോഫ്‌റ്റ്‌വെയറുകളും പരിഷ്‌ക്കരിക്കാനും പുനർവിതരണം ചെയ്യാനുമുള്ള അവകാശം നൽകുന്നു, ഇവ രണ്ടും പകർപ്പവകാശത്തിന്റെ പരിധിയിൽ വരുന്നതിനാൽ നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു, സാധാരണയായി കുത്തക സോഫ്‌റ്റ്‌വെയർ ഇത് അനുവദിക്കില്ല. ഈ ലൈസൻസുകളിൽ സാധാരണയായി വാറന്റിയുടെ ഒരു നിരാകരണം ഉൾപ്പെടുന്നു, എന്നാൽ ഈ സവിശേഷത സ്വതന്ത്ര സോഫ്‌റ്റ്‌വെയറിന് മാത്രമുള്ളതല്ല.^[6]സോഫ്‌റ്റ്‌വെയർ പകർത്തുന്നതിനോ പരിഷ്‌ക്കരിക്കുന്നതിനോ പാലിക്കേണ്ട ഒരു പ്രധാന കൂട്ടിച്ചേർക്കൽ വ്യവസ്ഥയും കോപ്പിലെഫ്റ്റ് ലൈസൻസുകളിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു, അത് വർക്കിനായി സോഴ്‌സ് കോഡ് നൽകാനും അതേ ലൈസൻസിന് കീഴിൽ (അല്ലെങ്കിൽ ചിലപ്പോൾ അനുയോജ്യമായ ഒന്ന്) അവരുടെ പരിഷ്‌ക്കരണങ്ങൾ വിതരണം ചെയ്യാനും ഉപയോക്താവിനെ ആവശ്യപ്പെടുന്നു; അങ്ങനെ യഥാർത്ഥ അനുമതികൾ നഷ്‌ടപ്പെടുന്നതിൽ നിന്നും പ്രൊപ്രൈറ്ററി പ്രോഗ്രാമുകളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്നതിൽ നിന്നും ഡെറിവേറ്റീവ് വർക്കുകളെ ഫലപ്രദമായി സംരക്ഷിക്കുന്നു.

യൂളകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി, നിലവിലുള്ള നിയമനിർമ്മാണത്തിലേക്കുള്ള കരാർ വിപുലീകരണമായി സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്‌വെയർ ലൈസൻസുകൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നില്ല. പകർപ്പവകാശ ലൈസൻസ് എന്നത് ഒരു ക്രിയേറ്റീവ് സൃഷ്ടിയുടെ ചില ഉപയോഗങ്ങൾ അനുവദിക്കുന്ന ഒരു അനുമതി സ്ലിപ്പ് പോലെയാണ്, അല്ലാത്തപക്ഷം പകർപ്പവകാശ നിയമപ്രകാരം ഡിഫോൾട്ടായി നിയന്ത്രിക്കപ്പെടും. ഇത് കക്ഷികൾ തമ്മിലുള്ള ഉടമ്പടിയല്ല, പകരം പകർപ്പവകാശ ഉടമ അനുവദിച്ച അനുവദനീയമായ പ്രവർത്തനങ്ങളുടെ പ്രഖ്യാപനമാണ്.^[7]