സന്ദേശകാവ്യം

പദ്യസാഹിത്യത്തിലെ^[1] ഒരു വിഭാഗമാണ് സന്ദേശകാവ്യം^[2][3]. പരസ്പരം വേർപിരിഞ്ഞിരിക്കുന്ന നായികാ നായകന്മാരിൽ ഒരാൾ ദൂതൻ വഴി തന്റെ സന്ദേശം മറ്റൊരാൾക്ക് എത്തിക്കുകയാണ് സന്ദേശകാവ്യങ്ങളുടെ രീതി. വാല്മീകി രാമായണത്തിലെ കിഷ്കിന്ധാകാണ്ഡത്തിൽ ശ്രീരാമൻ ഹനുമാന്റെ പക്കൽ സീതയ്ക്കു ദൂതു നല്കുന്നതും, നള-ദമയന്തി കഥയിൽ ദൂതുമായി പോകുന്ന ഹംസവുമെല്ലാം സന്ദേശകാവ്യത്തിന്റെ ആദ്യമാതൃകകളാണ്. കാളിദാസന്റെ മേഘദൂതാണ് സന്ദേശകാവ്യപ്രസ്ഥാനത്തിന് ഇപ്പോൾ കാണുന്ന രീതിയിലുള്ള ഘടന നല്കിയത്.

കാവ്യഘടന

പ്രണയപരവശരായ സ്ത്രീപുരുഷന്മാർ വിധിവശാൽ പിരിഞ്ഞിരിക്കേണ്ടി വരിക, വിരഹത്തിൽ ആമഗ്നനായ കാമുകൻ കാമുകിക്ക് ഒരു സന്ദേശം എത്തിക്കുവാൻ ഒരു വസ്തുവിനെയോ വ്യക്തിയെയോ കണ്ടെത്തി തന്റെ സന്ദേശം എത്തിക്കുവാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. അങ്ങനെ ഇരുവരുടേയും ഉത്കണ്ഠയ്ക്ക് ശമനം വരുത്തുക ഇതാണ് സന്ദേശകാവ്യങ്ങളുടെ മൗലിക ഘടന. നായകൻ, നായിക, സന്ദേശവാഹകൻ ഇവരാണ് മുഖ്യ കഥാപാത്രങ്ങൾ. സന്ദേശകാവ്യത്തിന് രണ്ട് ഭാഗങ്ങളുണ്ട്. പൂർവ്വഭാഗവും ഉത്തരഭാഗവും. പൂർവ്വഭാഗത്ത് സന്ദശം അയയ്ക്കാനുള്ള കാരണം, സന്ദേശവാഹകനെ കണ്ടെത്തിയ സന്ദർഭം, മാർഗവിവരണം ഇവയും ഉത്തരഭാഗത്ത് നായികയുടെ വാസസ്ഥലം വർണന, നായികാ വർണന, സനേദശം ഇവ ഉൾപ്പെടുന്നു. മന്ദാക്രാന്ത വൃത്തമാണ് സന്ദേശകാവ്യങ്ങളിൽ സ്വീകരിക്കാറ്. അംഗിയായ രസം ശൃംഗാരമാണ്.

പ്രധാന കഥാപാത്രങ്ങൾ

നായിക, നായകൻ, സന്ദേശഹരൻ

സന്ദേശവൃത്തം

മന്ദാക്രാന്തവൃത്തത്തിലാണ് സന്ദേശകാവ്യങ്ങള് രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുള്ളത്. മറ്റു ചില വൃത്തങ്ങളിലും ചിലതു രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

സവിശേഷതകൾ

ദൂതുമായി പോകുന്ന വഴിയിൽ കാണാൻ സാധ്യതയുള്ള ദേശങ്ങളും പട്ടണങ്ങളും വർണിക്കുന്നു. സാമൂഹ്യവും രാഷ്ട്രീയവുമായ പല സംഗതികളും ഇതുവഴി അനാവരണം ചെയ്യപ്പെടുന്നു.

കേരളത്തിൽ രചിക്കപ്പെട്ട സന്ദേശകാവ്യങ്ങൾ

സംസ്കൃതത്തില് നിന്നു മലയാളത്തിലേക്കു കടന്നു വന്ന സാഹിത്യപ്രസ്ഥാനമാണ് സന്ദേശകാവ്യ പ്രസ്ഥാനം. മേഘദൂതിന്റെ അനുകരണങ്ങളായിത്തന്നെയാണ് ഇവ പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടത്. കഥാഘടനയില് വ്യത്യാസങ്ങളില്ല. നായികാനായകന്മാരും സന്ദേശഹരനും വ്യത്യാസപ്പെടുന്നുവെന്നു മാത്രം. സംസ്കൃതത്തിലും മലയാളത്തിലും കാവ്യങ്ങള് രചിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

സംസ്കൃതസന്ദേശകാവ്യങ്ങൾ(അപൂർണ്ണം)

• ശുകസന്ദേശം – കരിങ്ങമ്പള്ളി ലക്ഷ്മിദാസൻ നമ്പൂതിരി
  
• കോകിലസന്ദേശം – ഉദ്ദണ്ഡശാസ്ത്രികൾ
  
• ചകോരസന്ദേശം – പയ്യൂർ വാസുദേവഭട്ടതിരി
  
• ഭൃംഗസന്ദേശം – വാസുദേവ ഭട്ടതിരി
  
• നീലകണ്ഠസന്ദേശം – പുന്നശ്ശേരി ശ്രീധരൻ നമ്പി
  
• വിപ്രസന്ദേശം ^[4] – കൊടുങ്ങല്ലൂർ കൊച്ചുണ്ണിത്തമ്പുരാൻ
  
• കപോതസന്ദേശം – തൈക്കാട്ട് നാരായണൻ മൂസ്സത്
  
• മേഘപ്രതിസന്ദേശം – രാമശാസ്ത്രി
  

മലയാളസന്ദേശകാവ്യങ്ങൾ (അപൂർണ്ണം)

• ഉണ്ണുനീലിസന്ദേശം^{[5][6] [7]}– അജ്ഞാതകർതൃകം
• ചക്രവാകസന്ദേശം^{[8] [9]}(കോകസന്ദേശം)
• ചാതകസന്ദേശം – അജ്ഞാതകർതൃകം
• മയൂരസന്ദേശം – കേരളവർമ്മ വലിയകോയിത്തമ്പുരാൻ, 1894
• ഭൃംഗസന്ദേശം – അപ്പാടൻ വീട്ടിൽ രാമനെഴുത്തച്ഛൻ (സ്രഗ്ദ്ധര വ‍ൃത്തം), 1894
• ഹംസസന്ദേശം – കൊടുങ്ങല്ലൂർ കുഞ്ഞിക്കുട്ടൻ തമ്പുരാൻ, 1896
• ദാത്യുഹസന്ദേശം – ശീവൊള്ളി നാരായണൻ നമ്പൂതിരി, 1897
• കോകിലസന്ദേശം – മൂലൂർ എസ് പത്മനാഭപ്പണിക്കർ, 1905
• ഗരുഡസന്ദേശം – ഏ.ആർ. രാജരാജവർമ്മ, 1907
• ചകോരസന്ദേശം – തളിയില് കെ. ലക്ഷ്മിയമ്മ, 1913
• കപോതസന്ദേശം – കൊട്ടാരത്തിൽ ശങ്കുണ്ണി, 1924
• ഭൂപസന്ദേശം – കെ.എം. പണിക്കർ, 1934
• റാണിസന്ദേശം – സഹോദരന് കെ. അയ്യപ്പൻ (ഗാഥാവൃത്തം), 1935
• ആത്മസന്ദേശം-ചെളായിൽ കൃഷ്ണൻ എളേടം,1891
• ശുകസന്ദേശം-മുലൂർ എസ് പത്മനാഭപ്പണിക്കർ,1906
• പിക സന്ദേശം-കെ സി കുഞ്ഞൻ വൈദ്യൻ,എം കെ പുരുഷോത്തമൻ,മുലൂർ എസ് പത്മനാഭപ്പണിക്കർ,1906
• വിപ്രസന്ദേശം-പി ജി രാമയ്യർ,1906
• ഭ്രമരസന്ദേശം-അവിട്ടം തിരുനാൾ രാമവർമ വലിയരാജ,1908
• കടാക്ഷസന്ദേശം-ഒടുവിൽ കുഞ്ഞിക്കൃഷ്ണമേനോൻ,
• വീരസന്ദേശം-കോയിപ്പിള്ളിൽ പരമേശ്വരക്കുറുപ്പ്,1920
• പികസന്ദേശം-ചെന്തിട്ട കേശവപ്പിള്ള,1921
• മരാളസന്ദേശം-മാനന്തേരി മഠത്തിൽ ചന്തുനമ്പ്യാർ,1924
• കപോതസന്ദേശം-ഓടാട്ടിൽ കേശവമേനോൻ,1928
• സ്വപ്നസന്ദേശം-വി ഉണ്ണിക്കൃഷ്ണൻ നായർ,1928
• ചിത്രശലഭസന്ദേശം-വാടാനപ്പിള്ളി ശങ്കരൻകുട്ടിനായർ,1930
• ഒരു സന്ദേശം-വലിയരാമനെളയത്
• ശാരികാസന്ദേശം-രാമവർമ്മ അപ്പൻത്തമ്പുരാൻ
• അശ്വസന്ദേശം-നല്ലമുട്ടം ജി പത്മനാഭപ്പിള്ള,1944
• വിജയസന്ദേശം-എം എൻ ഭാസ്ക്കരപ്പണിക്കർ,1952
• ഇന്ദിന്ദിരസന്ദേശം-കെ രാഘവൻ,1958
• ഹംസസന്ദേശം-ചാപ്പുണ്ണിനായർ,1908
• ഗരുഡസന്ദേശം- വി ടി പത്മനാഭൻ നമ്പ്യാർ,1917
• മർക്കടസന്ദേശം-മൂർക്കോത്ത് കുമാരൻ,1893
• കാകസന്ദേശം-സാഹിത്യപഞ്ചാനനൻ പി കെ നാരായണപ്പിള്ള
• മാർജ്ജാരസന്ദേശം-കൊല്ലം ഗോവിന്ദപ്പിള്ള