Аддис Абеба

Адди́с Абе́ба^[5] (үүнээс өөрөөр ялангуяа монгол бичгээр Аддис-Абеба, Аддис Абеба гэж бичнэ; амхар хэлтэн "шинэ цэцэг" гэсэн утгат አዲስ አበባ [adis aβəβa], оромо хэлтэн "халуун рашааны оргилуур" буюу Finfinnee гэж хэлдэг) нь Этиоп улсын нийслэл хот бөгөөд 1886 онд байгуулагдсан. Тус хотод Африкийн Холбооны төв оршдог. 2007 оны тооллогоор 2,738,248 хүн тус хотод амьдардаг бөгөөд Этиоп улсын хамгийн том хот нь юм^[2]. Тусгай эрхт хотын статус нь Аддис-Абебыг хотын зэрэгцээ мужийн хэмжээнд тавьдаг. Тус хот нь өөрийн түүхэн, дипломат болон улс төрийн ач холбогдлоороо "Африкийн нийслэл" ч гэж нэрлэгддэг билээ^[6]. 80 гаруй ялгаатай хэлээр ярилцдаг үндэстнээс бүрдэх тус орны өнцөг булан бүрээс ирсэн янз бүрийн шашин шүтдэг хүмүүсээс хотын иргэд бүрддэг.

Аддис Абеба አዲስ አበባ (Амхар) Finfinnee (Оромо)
Нийслэл ба бие даасан хот
Хоч:  Хүний хот
Аддис Абеба Этиоп дахь байршил Show map of Ethiopia Аддис Абеба Африкийн эвэр дэх байршил Show map of Африкийн эвэр Аддис Абеба Африк дахь байршил Show map of Африк Аддис Абеба Аддис Абеба (Дэлхий) Show map of Дэлхий
Солбицол: 9°1′48″N 38°44′24″E
Улс	Этиоп
Байгуулагдсан	1886
Нийслэл хот болсон	1889
Үүсгэн байгуулагч	II Менелик Таиту Бетул
Засаг захиргаа
• Хотын дарга	Аданек Абебе
Газар нутаг
• Нийт	527 км2 (203 бээр2)
• Газар	527 км2 (203 бээр2)
	[1]
Өндөр	2,355 м (7,726 фут)
Хүн ам  (2007)[2]
• Нийт	2,739,551
• Тооцоо  (2023)[3]	3,945,000
• Нягтрал	5,165.1/км2 (13,378/бээр2)
Иргэдийн нэршил	Аддис Абебачууд
Цагийн бүс	UTC+3 (Дорнод Африкийн Цаг)
Бүсийн дугаар	(+251) 11
ХХИ (2021)	0.741[4] өндөр · 11-ээс 1-т
Вэб сайт	cityaddisababa.gov.et

Нийслэлээ барих газрыг Хатан хаан Тайту Бетул сонгож, түүний нөхөр, Эзэн хаан Менелик II 1886 онд тус хотын шавыг тавьж "Финфинни" нэр өгчээ. Аддис Абеба хот нь Энтото уулын хормойд оршино.

Хүн ам

Нийслэл хотод олон үндэстэн амьдардаг. Үүнд: Амхара - хүн амын 48.3%, Оромо - 19.2%, Гураж - 17.5%, Тиграйчууд - 7.6%.

Аддис-Абеба хотын хүн амын өсөлт:

• 1900 онд — 80 000 хүн;
• 1958 онд — 400 000 хүн;
• 1968 онд — 664 000 хүн;
• 2002 онд — 1 700 000 хүн;
• 2012 онд — 3 041 002 хүн амтай болсон.

Зураг

• 
• 

Цаг агаар

Аддис Абеба
Уур амьсгалын диаграмм
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12     18   23 6     47   24 8     72   25 10     92   24 10     86   25 10     123   23 10     257   21 11     271   21 10     170   22 10     38   23 8     9   23 6     10   22 5 Температур °C,  Тунадас мм Эх сурвалж: wetterkontor.de

Сарын дундаж температур болон хур тунадасны хэмжээ: Аддис Абеба 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Маx. Температур (°C) 23.2 23.7 24.5 24.2 24.6 23.2 20.9 20.8 21.5 22.5 22.5 22.4 Ø 22.8 Мин. Температур (°C) 6.1 7.8 9.6 10.4 9.8 10.0 10.5 10.4 9.8 7.5 5.5 5.3 Ø 8.6 Тунадас (мм) 18 47 72 92 86 123 257 271 170 38 9 10 Σ 1,193 Нартай цаг (h/d) 8.6 7.3 7.8 7.0 7.7 5.8 3.6 4.3 5.4 8.0 8.9 9.3 Ø 7 Бороотой өдөр (d) 2 5 8 10 9 16 26 25 17 3 1 1 Σ 123 Агаарын чийгшил (%) 52 51 53 59 55 68 78 80 75 57 53 53 Ø 61.2 Т е м п е р а т у р 23.2 6.1 23.7 7.8 24.5 9.6 24.2 10.4 24.6 9.8 23.2 10.0 20.9 10.5 20.8 10.4 21.5 9.8 22.5 7.5 22.5 5.5 22.4 5.3 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Хур тунадас Х у р т у н а д а с 18 47 72 92 86 123 257 271 170 38 9 10   1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-р сар 6-р сар 7-р сар 8-р сар 9-р сар 10-р сар 11-р сар 12-р сар Эх сурвалж: wetterkontor.de

Мөн үзэх

• Аддис-Абебын цэнгэлдэх хүрээлэн

Зүүлт, тайлбар

1. "2011 National Statistics". Csa.gov.et. Archived from the original on 30 March 2013. Retrieved 20 July 2013.
2. Этиопын Статистикийн Төв Агентлаг. "2007 оны тооллого (pdf файл)" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2008-12-18. Retrieved 5 сарын 14. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)
3. "Population Size by Sex Zone and Wereda July 2023" (PDF). Ethiopian Statistics Agency. 2023. Retrieved 19 August 2023.
4. "Sub-national HDI – Area Database – Global Data Lab". globaldatalab.org (in англи). Archived from the original on 25 June 2020. Retrieved 14 May 2020.
5. Ц.Дамдинсүрэн нарын "Орос-Монгол толь"-ийн II хэвлэл (1982)-ийн 826-р талд бичсэн.
6. "Addis Ababa "regarded as the African capital"".^{[permanent dead link]}