Armenja

L-Armenja ( ɑrˈmiːniə ; bl-Armenjan:Հայաստան), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Armenja (bl-Armenjan:Հայաստանի Հանրապետություն, Hayastani Hanrapetut’yun), hi pajjiż interkjuż fir-reġjun Kawkasu t'Isfel tal-Ewroasja. Il-pajjiż jinsab f'salib it-toroq tal-Asja tal-Punent u l-Ewropa tal-Lvant,^[a] billi jmiss mat-Turkija lejn il-punent, il-Ġeorġja lejn it-tramuntana, l-indipendenti de facto Nagorno-Karabakh u l-Ażerbajġan lejn il-lvant, l-Iran u l-enklav tal-Azerbajġan Nakhchivan fin-nofsinhar.

Repubblika tal-Armenja Հայաստանի Հանրապետություն
Innu nazzjonali: Մեր Հայրենիք (Armenjan) Mer Hayrenik (traskrizzjoni) Patrija tagħna
Belt kapitali		Jerevan 40°11′N 44°31′E
Lingwi uffiċjali		Armenjan
Gvern		Repubblika semi-presidenzjali
-	President	Vahagn Khachaturyan
-	Prim Ministru	Nikol Pashinyan
-	President tal-Assemblea Nazzjonali	Alen Simonyan
Leġislatura		Assemblea Nazzjonali
Formazzjoni u indipendenza
-	Data tradizzjonali	11 ta' Awwissu 2492 QK
-	Nairi	1200 QK
-	Renju ta' Ararat	840 QK
-	Dinastija Orontid	560 QK
-	Renju tal-Armenja	190 QK
-	Repubblika Demokratika tal-Armenja Stabbiliet	28 ta' Mejju 1918
-	Indipendenza mill-Unjoni Sovjetika Iddikjarata Rikonoxxuta Finalizzata	23 ta' Awwissu 1990 21 ta' Settembru 1991 21 ta' Diċembru 1991
Erja
-	Total	29,743 km2 (138) 11,484 km2 mil kwadru
-	Ilma (%)	4.71[1]
Popolazzjoni
-	stima tal-2024	3,015,400 (138)
-	Densità	101.5/km2  262.9/mili kwadri
PGD (PSX)		stima tal-2011
-	Total	$19.649 biljun[2]
-	Per capita	$5,838[2]
PGD (nominali)		stima tal-2011
-	Total	$10.066 biljun[2]
-	Per capita	$2,990[2]
IŻU (2013)		▲ 0.729 [3] (għoli) (87)
Valuta		Dram (դր.) (AMD)
Żona tal-ħin		UTC (UTC+4)
Kodiċi telefoniku		+374
TLD tal-internet		.am

Residenti ta’ Yerevan jipprotestaw kontra l-involviment Armen fl-intervent tas-CSTO fil-Każakstan

L-Armenja hija unitarja, multi-partit u nazzjon-stat demokratiku b'wirt kulturali antik. Ir-Renju tal-Armenja kien stabbilit fis-seklu 6 QK, wara l-waqgħa ta' Urartu; dan sar l-ewwel stat fid-dinja li adotta l-Kristjaneżmu bħala reliġjon tiegħu,^[7] fis-snin bikrija tas-seklu 4 (id-data tradizzjonali hija 301 AD).^[8]

Ir-Repubblika tal-Armenja moderna tirrikonoxxi l-Knisja Appostolika Armenjana, l-eqdem knisja nazzjonali fid-dinja, bħala stabbiliment reliġjuż primarju tal-pajjiż.^[9][10] L-Armeni għandhom alfabett uniku vvintat minn Mesrop Mashtots fis-sena 405 AD.

Bħala eks-Repubblika tal-Unjoni Sovjetika, l-Armenja hija demokrazija emerġenti sa mill-2011 fejn kienet innegozjata mal-Unjoni Ewropea biex issir membru assoċjat. Hija għandha dritt li tkun membru tal-UE sakemm tissodisfa l-istandards u l-kriterji meħtieġa.^{[11][12][13][14]} Il-Gvern tal-Armenja żżomm integrazzjoni Ewropea bħala prijorità ewlenija fil-politika barranija tiegħu.^[15]

Total tal-fruntieri tal-Armenja: 1,570 km, pajjiżi tal-fruntiera (4): Ażerbajġan 996 km; Ġeorġja 219 km; Iran 44 km; Turkija 311 km.

Noti

1. Il-klassifikazzjoni tar-reġjuni tad-dinja tal-Ġnus Magħquda tpoġġi lil Armenja fl-Asja tal-Punent^[1][4][5] u Oxford Reference Online ukoll tpoġġi lil Armenja fl-Asja.^[6]