Split

Split (/ˈsplɪt/;^[1][2] pronunzja bil-Kroat: [splît]) hija t-tieni l-akbar belt tal-Kroazja u l-ikbar belt tar-reġjun tad-Dalmazja, b'madwar 250,000 persuna jgħixu fiż-żona urbana tagħha. Tinsab fuq ix-xatt tal-Lvant tal-Baħar Adrijatiku u hija mifruxa fuq peniżola ċentrali u l-inħawi tagħha. Il-belt hija ċentru tat-trasport intrareġjonali u hija destinazzjoni turistika popolari. Il-belt hija marbuta mal-gżejjer Adrijatiċi u mal-peniżola Apennina.

Split
Kroazja
Amministrazzjoni
Stat sovran	Kroazja
County of Croatia	Kontea ta' Split-Dalmazja
Kap tal-Gvern	Tomislav Šuta (en)
Isem uffiċjali	Split
Ismijiet oriġinali	Split
Kodiċi postali	21000
Ġeografija
Koordinati	43.51°N 16.44°E / 43.51; 16.44
Split Split (Croatia)
Superfiċjenti	79.4 kilometru kwadru, 23.1 kilometru kwadru
Għoli	0 m
Demografija
Popolazzjoni	160,577 abitanti (31 Awwissu 2021)
Informazzjoni oħra
Kodiċi tat-telefon	021
Żona tal-Ħin	UTC+1
bliet ġemellati	Ancona, Charlottenburg-Wilmersdorf (en) , Dover, Antofagasta, Beit Shemesh (en) , City of Cockburn (en) , Ostrava (mul) , Trondheim, Benevento, Pescara, Agrigento, Cagli (en) , Ascoli Piceno (en) , Gladsaxe Municipality (en) , Los Angeles, Mostar, Odessa, Štip Municipality (en) , Velenje (en) , Krakovja, Punta Arenas, Kermanshah (en) , Pernik, Wilmersdorf (en) , Antalya, İzmir, Patrasu Rzeszów (en)
split.hr

Isem

Permezz ta' teorija popolari, il-belt kisbet isimha mill-pjanta xewkija Calicotome spinosa (ασπάλαθος bil-Grieg), li għaliha ġiet msemmija l-kolonja Griega ta' Aspálathos (Aσπάλαθος) jew Spálathos (Σπάλαθος). It-teorija hija dubjuża peress li hemm pjanta xewkija Spanjola (Spartium junceum, Brnistra jew žuka bil-Kroat) li hija pjanta iktar frekwenti fiż-żona. Madankollu, minħabba li huma pjanti simili, wieħed jista' jifhem kif inqalgħet il-konfużjoni.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Kumpless Storiku ta' Split bil-Palazz ta' Djoklezjanu ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1979.^[3]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".^[3]

Rikostruzzjoni tal-Palazz tal-Imperatur Ruman Dijoklezjanu fid-dehra oriġinali tiegħu meta tlesta fit-305, ta' Ernest Hébrard.