Peste negra
From Wikipedia, the free encyclopedia
Peste negra ye la zeignaçon por que quedou coincida, durante la Eidade Média, la peste bubónica, pandemia que assolou la Ouropa durante l seclo XIV i dizimou antre 25 i 75 milhones de pessonas[1][2], sendo que alguns pesquisadores acraditan que l númaro más próssimo de la rialidade ye de 75 milhones [3] , un terço de la populaçon de la época.
Esta páigina ó cacho fui traduzida outomaticamente i percisa de ser rebista por un falante natibo de mirandés. Se sabes bien mirandés ajuda la Biquipédia rebendo este artigo. Apuis de la rebison apaga esta marca. Oubrigado! |
La malina ye causada pula batéria Yersinia pestis[4], trasmitida al ser houmano atrabeç de las pulgas de l ratos-pretos (Rattus rattus) ó outros roedores. Ls surtos de peste bubónica ténen ourige an detreminados focos geográficos adonde la batéria permanece de forma andémica, cumo ne l sopé de l Himalaias i na region de l Grandes Lhagos Africanos. Las restantes populaçones de roedores anfetados hoije eisistentes tiran sido solo cuntaminadas an períodos stóricos.
Las populaçones de alguns roedores de las pradaries bíben an altíssimos númaros an einormes cunjuntos de galeries subterráneas que quemunícan uas cun las outras. L númaro de andebíduos nestas quemunidades permite a la peste stablecer-se porque, cul custante nacimiento de crias, hai siempre suficiente númaro de nuobos hóspedes de forma cuntina para la sue manutençon andémica. Naturalmente que las populaçones de ratos i de houmanos nas (pequeinhas) cidades mediebales nunca tubírun la massa crítica cuntina de andebíduos suscetibles para se mantíren. Nessas quemunidades de homes, la peste anfeta todos ls andebíduos suscetibles até solo restáren ls muortos i ls eimunes. Solo apuis dua nuoba geraçon nun eimune aparecer i se tornar la maiorie, puode la peste regressar. Nas quemunidades houmanas, antoce, la peste ataca an eipidemias.