ရာမ ၅
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ချူလာလောင်ကွန်း (ပါဠိ: စုဠာလင်္ကရဏ, ထိုင်း: จุฬาลงกรณ์; အင်္ဂလိပ်: Chulalongkorn) (၂၀ စက်တင်ဘာ ၁၈၅၃ – ၂၃ အောက်တိုဘာ ၁၉၁၀) သည် ယိုးဒယားပြည်ကို အုပ်စိုးခဲ့သော စကြီမင်းဆက်၏ ပဉ္စမမြောက် ရာမဘုရင် ဖြစ်သည်။ ယင်းကို ဗုဒ္ဓကျော့ဝ်လုအန် (တော်ဝင်ဗုဒ္ဓ) အဖြစ် ထိုခေတ်ထိုင်းလူမျိုးများက သိကျွမ်းခဲ့သည်။ အုပ်ချုပ်မှုနှင့်လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် ဗြိတိသျှ နှင့် ပြင်သစ်တို့၏ အုပ်ချုပ်စိုးစံပုံကို နမူနာယူကာ ထိုင်းရိုးရာနှင့်လိုက်လျောညီထွေစွာ ပြုပြင်၍ အုပ်ချုပ်ပုံစံကို ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံတို့၏ နယ်ချဲ့ဝါဒသည် ယိုးဒယားပြည်ကို ခြိမ်းခြောက်နေပြီးဖြစ်သောကြောင့် စုဠာလင်္ကရဏသည် သူ၏ မူဝါဒများနှင့် လုပ်ရပ်များအားပြောင်းလဲခဲ့သဖြင့် ယိုးဒယပြည်ကို ကိုလိုနီနယ်မြေဖြစ်မည့်အရေးမှ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ [၁] ယိုးဒယားပြည်ကို အနောက်နိုင်ငံများ၏ နယ်ချဲ့ခြင်းမှ လွတ်ကင်းအောင် လုပ်ဆောင်ခဲ့နိုင်မှုကြောင့် ပြည်သူအမျာ၏ ချစ်ခင်လေးစားမှုကို ရရှိခဲ့သည်။
 | ဤ ဆောင်းပါးသည် အခြားဘာသာစကားမှ မူကြမ်းသဘောမျိုး ဘာသာပြန်ထားသော ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။ ပါဝင်သောအကြောင်းအရာများမှာ ဘာသာနှစ်ခုလုံးကို ကျွမ်းကျင်မှုမရှိသော ကွန်ပျူတာ သို့မဟုတ် ဘာသာပြန်ဆော့ဝဲလ် တမျိုးမျိုးအသုံးပြု၍ ရရှိလာသော အကြောင်းအရာများဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံကြွယ်ဝသော ဘာသာပြန်မှုဖြစ်စေရန် ကူညီနိုင်ပါသည်။ |
Remove ads
ကိုးကား
ငယ်စဉ်ဘဝ
ဘုရင် ချူလာလောင်ကွန်း ၁၈၅၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ဘုရင် မကုဋ နှင့် မိဖုရား Debsirindra တို့ ချုလာလောင်ကွန် ဟူသော အမည်ဖြင့်မွေးဖွားခဲ့သည်။ ၁၈၆၁ ခုနှစ်တွင် ခမည်းတော် မကုဋ မှ Krommamuen Pikhanesuan Surasangkat ထိုင်း တော်ဝင် အဆောင်ယောင် အပ်နှင်းခဲ့သည်။ ခမည်းတော် သည် သူအား Anna Leonowens ကဲ့သို့သော ဥရောပကျူရှင်ဆရာများထံမှသင်ကြားခြင်း အပါအဝင် ကျယ်ပြန့်သောပညာရေးကို ပေးခဲ့သည်။ ၁၈၆၆ တွင် Wat Bawonniwet ၌တော်ဝင်ထုံးတမ်းစဉ်လာအရခြောက်လကြာ ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ၁၈၆၇ ခုနှစ်တွင် လောကသို့ပြန်ရောက်ပြီးနောက်သူသည် Krommakhun Phinit Prachanat ( กรมขุนพินิตประชานาถ ) အဖြစ်သတ်မှတ်ခံရသည်။
၁၈၆၇ ခုနှစ်တွင် ဘုရင် မကုဋ ဦးဆောင်သော မလေးကျွန်းဆွယ် ၏မြို့တောင်ဘက် ဟွာဟင်း, [၂] အဆိုပါသူ၏တွက်ချက်မှုအတည်ပြုရန် 18 ဩဂုတ် 1868 ၏နေကြတ်။ ဖခင်နှင့်သားနှစ် ဦး စလုံးသည်ငှက်ဖျားရောဂါခံစားခဲ့ရသည်။ မိုင်းကွတ်သည် ၁၈၆၈ အောက်တိုဘာ ၁ ရက်တွင်ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ အသက် ၁၅ နှစ်အရွယ် Chulalongkorn သည်လည်းသေဆုံးသွားသည်ဟုယူဆပြီးဘုရင်မင်ကွတ်သည်သူကွယ်လွန်ချိန်၌“ ငါ့ညီ၊ ငါ့သား၊ ငါ့မြေး၊ မင်းတို့တိုင်းပြည်ကိုကယ်တင်နိုင်လိမ့်မယ်လို့အကြီးတန်းတာဝန်ရှိသူအားလုံးကထင်တယ်၊ မင်းကငါ့နိုင်ငံကိုဆက်ခံမယ်၊ မင်းရဲ့ဆန္ဒအရ ထိုစဉ်ကအာဏာအရှိဆုံးအစိုးရအရာရှိ Si Suriyawongse သည် ချုလာလောင်ကွန်း အားရာဇပလ္လင်သို့အစဉ်အဆက်ဆက်ခံခြင်းနှင့်သူ၏ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရသူ အဖြစ်ခန့်အပ်ခြင်းတို့ကိုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ပထမဦးဆုံး ထိုင်းမင်းဆက်တို့၏နန်းတက်ပွဲ ကို နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ၁၈၆၈ခုနှစ် တွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ချုလာလောင်ကွန်း ၏ကျန်းမာရေးတိုးတက်လာခြင်းနှင့်သူသည်ပြည်သူ့ရေးရာများတွင်သင်ကြားခြင်းခံခဲ့ရသည်။
ချုလာလောင်ကွန်း လူငယ်သည်စိတ်အားထက်သန်သောပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမားဖြစ်ခဲ့သည်။ သူသည် ၁၈၇၀ တွင်စင်ကာပူနှင့် ဂျာဗား နိုင်ငံများသို့သွားရောက်ခဲ့ပြီး ၁၈၇၂ တွင် ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ ကိုလိုနီခေတ်တွင်လေ့လာခဲ့သည်။ သူသည် ၁၈၇၂ ခုနှစ်အစောပိုင်းတွင်ကတ္တား၊ ဒေလီ၊ ဘုံဘေနှင့်အုပ်ချုပ်ရေးစင်တာများသို့သွားရောက်ခဲ့သည်။ ဤခရီးသည် Siam ခေတ်မီရေးအတွက်သူ၏နောက်ပိုင်းအတွေးအခေါ်များ၏အရင်းအမြစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သူကအသက် 16 နိုဝင်ဘာလင်ပြီး 1873 ခုနှစ်မှာအပေါ် Rama V ကိုအဖြစ်မိမိလက်ျာဘက်၌ရှင်ဘုရင်သရဖူဆောင်းခဲ့သည် [၁]
Si Suriyawongse သည်ဘုရင် Pinklao (သူ၏ ဦး လေးဖြစ်သော King Kinglao ) ၏ ရှေ့နန်းတော် ကိုဘုရင် Pinklao ၏သား၏သား Chulalongkorn ၏ဝမ်းကွဲဖြစ်သော Prince Yingyot အားအမွေခံရန်စီစဉ် ခဲ့သည်။
Regi အနေဖြင့် Si Suriyawongse သည်ကြီးမားသောဩဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသည်။ Si Suriyawongse သည်မိုင်းကွတ်ဘုရင်၏လုပ်ငန်းကိုဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သူအများအပြားအရေးကြီးသောများ၏တူးကြီးကြပ် Khlong ထိုကဲ့သို့သော Padung Krungkasem နှင့် Damneun Saduak အဖြစ်, နှင့်ထိုကဲ့သို့သော Charoen Krung နှင့် Silom အဖြစ်လမ်းများများ၏ခင်း။ သူသည်ထိုင်းစာပေနှင့်ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှုအနုပညာရှင်လည်းဖြစ်သည်။
Remove ads
အစောပိုင်း နန်းစံ ဘဝ
သူ၏အုပ်ချုပ်မှုအပြီးတွင် Si Suriyawonse သည်မြင့်မြတ်သောဘွဲ့အမြင့်ဆုံးဖြစ်သော Somdet Chao Phraya အဖြစ်ကြီးပြင်းလာခဲ့သည်။ Si Suriyawongse သည် ၁၉ ရာစုအတွင်းအင်အားအရှိဆုံးပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်သည်။ သူ၏မိသားစု Bunnag သည်ပါရှားလူမျိုးမှဆင်းသက်လာသူတစ် ဦး ဖြစ်သည်။ ရာမ ၁ လက်ထက် မှစ၍ စီယာနိုင်ငံရေးကိုလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ချူလာလောင်ကွန်းထို့နောက် မိမိအဝက်ညီအစ်မလေးယောက်လက်ထပ် : Mongkut အပေါငျးတို့သသမီးတို့ ဆာဗန်ဗ Vadhana, Saovabha နှင့် Sunandha (နဲ့အတူ Mongkut မယားငယ် Piam ), နှင့် Sukumalmarsri (နဲ့အတူ Monkut မယားငယ် Samli )။ [ကိုးကားချက်လိုသည်]
Chulalongkorn ၏ပထမဆုံးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည်အဂတိလိုက်စားမှုရှိသည့်အခွန်ကောက်ခံသူများကိုအစားထိုးရန်အတွက်အခွန်ကောက်ခံမှုအတွက်သာလျှင်တာဝန်ရှိသောစာရင်းစစ်ရုံး (Th: หอรัษฎากรพิพัฒน์) ကိုတည်ထောင်ရန်ဖြစ်သည်။ အခွန်ခံများသည်အမျိုးမျိုးသောမှူးမတ်များ၏လက်အောက်တွင်ရှိပြီးသူတို့၏စည်းစိမ်ဥစ္စာ၏ရင်းမြစ်ဖြစ်သောကြောင့်ဤပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည်မြင့်မြတ်သောအထူးသဖြင့်ရှေ့တန်းနန်းတော်တွင်အထူးစိုးရိမ်ဖွယ်ရာဖြစ်ခဲ့သည်။ Mongkut ဘုရင်လက်ထက်မှ စ၍ Front Palace သည်ဒုတိယမြောက်ဘုရင်နှင့်ညီမျှပြီးအမျိုးသားဝင်ငွေ၏သုံးပုံတစ်ပုံကိုခွဲဝေပေးခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာသည် Siam ၏ရန်သူအဖြစ်သတ်မှတ်ခံရချိန်တွင် Front Palace မှမင်းသား Yingyot သည်ဗြိတိန်သားများစွာနှင့်ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုရှိခဲ့သည်။
၁၈၇၄ တွင် Chulalongkorn သည်ပြည်နယ်ကောင်စီကိုဥပဒေပြုအဖွဲ့အဖြစ်လည်းကောင်း၊ privy ကောင်စီကို ဗြိတိသျှ privy ကောင်စီ အပေါ် အခြေခံ၍ သူ၏ကိုယ်ပိုင်အကြံပေးဘုတ်အဖွဲ့အဖြစ်လည်းကောင်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များကိုtheကရာဇ်ကခန့်အပ်ခဲ့သည်။
.svg)
ဘိုးဘေးများ
 | ဤအပိုင်းမှာ ဗလာဖြစ်နေသည်။ ဖြည့်စွက်ရေးသားခြင်းဖြင့် မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားကို ကူညီပါ။ (April 2020) |
မှတ်စုတို
ကိုးကား
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads