လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်း

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် လက်နက်ကိုင်အရန်တပ်ဖွဲ့ (အင်္ဂလိပ်: paramilitary) ဆိုသည်မှာ စစ်တပ်တစ်ခုကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်ပြီး ဖွဲ့စည်းထားသော အင်အားစု သို့မဟုတ် တပ်ဖွဲ့တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ပရော်ဖက်ရှင်နယ် သို့မဟုတ် တရားဝင်အဆင့်အတန်း မရှိသော အဖွဲ့ဖြစ်သည်။^[၁] အောက်စဖို့ဒ် အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန် ၏ အဆိုအရ "paramilitary" ဟူသော ဝေါဟာရကို ၁၉၃၄ ခုနှစ်အထိ နောက်ကြောင်းပြန် ခြေရာခံနိုင်သည်။^[၂]

Legion of Frontiersmen, Edmonton Command, 1915 – a nationalist paramilitary group not officially affiliated with the Canadian Army

ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများသည် ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ကိုက်ညီသော တိုက်ခိုက်ရေးစွမ်းရည်ရှိသည့် ကိရိယာ/စက်ပစ္စည်းများ (ပြည်တွင်းလုံခြုံရေး/SWAT ယာဉ်များကဲ့သို့) သို့မဟုတ် အမှန်တကယ် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ စက်ပစ္စည်းများ^[၃] (သံချပ်ကာတပ်သားတင်ယာဉ်များကဲ့သို့ အများအားဖြင့် စစ်ဘက်ပိုလျှံပစ္စည်းများ) ကိုပင် အသုံးပြုနိုင်သည်။ ၎င်းတို့ကို ဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ ကမ်းခြေစောင့်တပ်ဖွဲ့ သို့မဟုတ် ရှာဖွေရေးနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးကဲ့သို့သော အခြားဆက်စပ်နယ်ပယ်များမှ ကျွမ်းကျင်မှုများနှင့် မကြာခဏ ပေါင်းစပ်လေ့ရှိသည်။ လက်နက်ကိုင်အရန်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုသည် စစ်တပ်၏ လက်အောက်တွင် ရှိနိုင်သည်၊ ၎င်းတို့နှင့်အတူ လေ့ကျင့်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် အမှန်တကယ်တွင် စစ်တပ်၏ အစိတ်အပိုင်းမဟုတ်သော်လည်း စစ်တပ်၏ အရင်းအမြစ်များကို အသုံးပြုခွင့် ရရှိနိုင်သည်။^[၃]

တရားဝင်မှု

စစ်ဥပဒေအရ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံသည် လက်နက်ကိုင်အရန်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု သို့မဟုတ် လက်နက်ကိုင်အေဂျင်စီတစ်ခု (ဥပဒေစိုးမိုးရေးအေဂျင်စီ သို့မဟုတ် ပုဂ္ဂလိက စေတနာ့ဝန်ထမ်း ပြည်သူ့စစ်ကဲ့သို့) ကို ၎င်း၏ တိုက်ခိုက်ရေး လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များအတွင်းသို့ ထည့်သွင်းနိုင်သည်။ အချို့နိုင်ငံများ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေများက အစိုးရအသုံးအဆောင်မှအပ လက်နက်ကိုင်အရန်အဖွဲ့အစည်းများကို တားမြစ်ထားသည်။

အမျိုးအစားများ

၁၉၄၁ ခုနှစ်တွင် အက်စတိုးနီးယားအလယ်ပိုင်းရှိ "Forest Brothers" အဖွဲ့ဝင်တစ်စု ဂျာမန်တပ်ဖွဲ့တစ်ခုနှင့် တွေ့ဆုံနေစဉ်။

လက်ခံကျင့်သုံးသော အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ပေါ် မူတည်၍ "လက်နက်ကိုင်အရန်တပ်ဖွဲ့များ" တွင် အောက်ပါတို့ ပါဝင်နိုင်သည်

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ

• ပုဂ္ဂလိကစစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကန်ထရိုက်တာများနှင့် ကြေးစားစစ်သားများ
• ပြည်သူ့စစ်များ၊ ပါတီဇန်များ၊ ခုခံရေးလှုပ်ရှားမှုများ၊ လွတ်မြောက်ရေးတိုက်ပွဲဝင်သူများ၊ သူပုန်အဖွဲ့များ၊ လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်များ၊ ပြောက်ကျားတပ်များ၊ စစ်သွေးကြွများ၊ သူပုန်ထကြွသူများနှင့် အကြမ်းဖက်အုပ်စုများကဲ့သို့သော ပုံမှန်မဟုတ်သည့် စစ်ဘက်အင်အားစုများ။

ဥပဒေစိုးမိုးရေး

• အရပ်ဘက်ရဲတပ်ဖွဲ့အတွင်းရှိ ရဲနည်းဗျူဟာတပ်ဖွဲ့များ၊ SWAT၊ အရေးပေါ်ဝန်ဆောင်မှုတပ်ဖွဲ့များနှင့် ဖြစ်စဉ်တုံ့ပြန်ရေးအဖွဲ့များကဲ့သို့သော တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စစ်ဘက်ဆန်သော ဥပဒေစိုးမိုးရေးတပ်ဖွဲ့များ။
• ပြင်သစ် အမျိုးသားဂျန်ဒါမီ (National Gendarmerie)၊ တရုတ်ပြည်သူ့လက်နက်ကိုင်ရဲတပ်ဖွဲ့ (People's Armed Police)၊ ဒတ်ခ်ျတော်ဝင်မာရီချော့ဆေး (Royal Marechaussee)၊ အီဂျစ်ဗဟိုလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ (Central Security Forces)၊ ဥရောပ EUROGENDFOR၊ တာ့ခ် TAKM နှင့် ချီလီ Carabineros de Chile ကဲ့သို့သော ဂျန်ဒါမီများ (Gendarmeries)။
• ဩစတြေးလျနယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ (Australian Border Force)၊ အိန္ဒိယနယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ (Border Security Force)၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ်ဖွဲ့ (Border Guard Bangladesh) နှင့် တူရကီကျေးရွာစောင့်တပ်များကဲ့သို့သော နယ်ခြားစောင့်တပ်များ။
• ပြည်တွင်းတပ်ဖွဲ့များ၊ မီးရထားလမ်းစောင့်တပ်ဖွဲ့များနှင့် မီးရထားတပ်ဖွဲ့များကဲ့သို့သော စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအဆင့်အတန်း မပြတ်သားသည့် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ။
• ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ (CIA) ၏ အထူးလှုပ်ရှားမှုစင်တာ (Special Activities Center) နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာတုံ့ပြန်ရေးဝန်ထမ်းများ (Global Response Staff)၊ သို့မဟုတ် အမေရိကန်စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာန၏ ဖက်ဒရယ်ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များ (Federal Protective Forces) ကဲ့သို့သော ဥပဒေစိုးမိုးရေး၊ နည်းဗျူဟာဆိုင်ရာပံ့ပိုးမှု၊ သို့မဟုတ် လုံခြုံရေးစစ်ဆင်ရေးများ တာဝန်ယူရသည့် ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီများကဲ့သို့သော အစိုးရအေဂျင်စီများ၏ ဌာနခွဲများ။

ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး

• လစ်သူယေးနီးယား ရိုင်ဖယ်သမားများသမဂ္ဂ (Lithuanian Riflemen's Union)
• တရုတ်ပြည်သူ့စစ် (Chinese Militia)

နိုင်ငံရေး

• နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် အလားတူနိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ လက်နက်ကိုင်၊ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း စစ်ဘက်ဆန်သော အဖွဲ့ခွဲများ။