လန်ဒန်ရဲတိုက်ကြီး

လန်ဒန်မြို့အရှေ့ပိုင်း သိမ်းမြစ်၏ မြောက်ဘက် ကမ်း၊ ယခင်မြို့ရိုးဟောင်း၏ အပြင်ဘက်တွင်တည်ရှိ၍ ရှေးအခါက ခံတပ် အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အကျဉ်း ထောင်အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ ဘုရင်မင်း မြတ်တို့စံတော်မူရာ နန်းတော်အဖြစ်ဖြင့်လည်းကောင်း အသုံးပြုခဲ့ကြသော ကျောက်သား အဆောက်အအုံစုဖြစ်လေသည်။

လန်ဒန်ရဲတိုက်ကြီးကို သိမ်းမြစ်မှ မြင်ရပုံ။ ပုံတွင် မြင်ရသော တံခါးဝကို သစ္စာဖောက် တံခါးဝဟု ခေါ်ကြသည်။

ရဲတိုက်ကြီးတည်ရှိသည့်မြေနေရာမှာ ၁၃ ဧက ကျယ်ဝန်းကာ ဘေးပတ်လည်၌ မြင့်မားသော ကျောက်နံရံကြီးတစ်ခု ကာဆီးထား ၍ ထိုနံရံ ကြီး၏ အောက်ခြေ တစ်လျှောက်တွင် ရေအပြည့်နှင့် ကျုံးတစ်ခုရှိလေသည်။ ထိုနံရံကြီး၏ အတွင်းဖက်၌ ကျောက်သား အတိဖြင့်ဆောက်လုပ်ထားသော ထုထယ်ကြီးမားလှသည့် အဆောက်အအုံများ ရှိလေသည်။ ရှေးအခါကဆိုလျှင် ထိုရဲတိုက်ကြီးထဲတွင် စစ်တပ်တစ်တပ်လုံးပင် စိတ်ချလက်ချနေနိုင်ပေလိမ့် မည် ယခုအခါဗြိတိသျှအစိုးရက ရဲတိုက်ကြီးကို အခြားကိစ္စများ အတွက် အသုံးမချဘဲ အများပြည်သူတို့ လာရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ရန် ပြတိုက်သဘော ပြုလုပ်ထားလေသည်။

လန်ဒန်ရဲတိုက်ကြီးမှာ အင်္ဂလန်ပြည်၏သမိုင်းတွင် အထူးနာမည် ကျော်ခဲ့ပေသည်။ ထင်ရှားသောပုဂ္ဂိုလ်အများအပြားပင် ထိုရဲတိုက်ကြီးထဲ၌ ထောင်သွင်း အကျဉ်းချထားခြင်း ခံခဲ့ကြရဘူးလေသည်။ ယင်းပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ အနက်အချို့မှာ စိန့်တောမတ်မိုး၊ လေဒီဂျိန်းဂရေး၊ ကက်သရင်းဟောင်းဝပ်၊ ဆာရော့ဂျာ ကေ့စမင့် စသည့် ပုဂ္ဂိုလ်ကျော်ကြီးတို့ဖြစ်ကြသည်။ ပဉ္စမ အက်ဒွပ်ဘုရင်ကလေးနှင့် သူ၏ညီတော် ယော့မြို့စားတို့သည်လည်း ယင်းရဲ တိုက်ကြီးထဲမှာ ပင် သူတို့၏ဦးရီးတော် တတိယရစ်ချတ်ဘုရင်၏ အမိန့်အရ ခေါင်းအုံးဖြင့်ဖိ၍ အသတ်ခံကြရသည်။

ဘုရင်မင်းမြတ်၏ အဖိုးထိုက်တန်သော မင်းမြောက်တန်ဆာ ပစ္စည်းများနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာများကိုလည်း ယင်းရဲတိုက်ကြီးထဲမှာပင် အစောင့်အရှောက်နှင့်တစ်ကွ လုံခြုံစွာထားရှိသည်ဟု ဆိုလေသည်။ လန်ဒန် ရဲတိုက်၏အလယ်တွင် မျှော်စင်ဖြူရှိသည်။ထိုမျှော်စင်ကို ဝီလျံ-သ- ကွန်ကားရား ဘုရင်လက်ထက် ခရစ် ၁ဝ၇၈ ခုနှစ်က ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။

ရှေးခေတ်ကအင်္ဂလန်ပြည် မင်းအဆက်ဆက်တို့သည် ဤအဆောက်အအုံကြီး ထဲတွင် စံနေတော်မူခဲ့ကြသည်ဟုသိရ၏။ ယင်းမျှော်စင်ဖြူကို မတည် ဆောက်မီက ထိုနေရာတွင် ဂျူးလိယက်ဆီဇာသည် ရဲတိုက်တစ်ခုကို ဆောက် လုပ်ထားခဲ့ဘူးသည်ဟု ဆိုလေသည်။^[၁]