Carl Budich

Carl Budich (* 5. Februar 1904 in Reinfeld; † 14. Januar 1982 in Lübeck) weer een plattdüütschen Schriever, de besünners Theaterstücken bi’n Mahnke-Verlag ruutbröch. Ofschoonst he keen NSDAP-Liddmaat weer, engageer he sik ünner de Natschonaalsotschalisten as Beopdragter för nedderdüütsche Kultuur.

Leven

Budich weer de Söhn vun enen Buur. He besöch de School in Reinfeld, dat Reformgymnasium in Oschloe un begünn ene Lehr in de Kontoor vun de Firma H. & J. Brüggen in Lübeek. He maak denn avers doch noch dat Abituur op een Gymnasium in Lübeek.^[1] Vun 1923 an studeer he an de Universität Hamborg Germanistik, Nedderdüütsche Philologie, Engelsch, Franzöösch un Volkskunn. 1928 maak he ünner Hermann Boßdorf siene Dissertatschoon un Promotschoon to Dr. phil. He arbeid denn an de Wichern-School vun dat Ruug Huus in Hamborg. Vun 1936 bet 1958 weer he Studienraad an de Ernestinenschool. He weer keen Liddmaat in de Natschonalsozialistische Düütsche Arbeiderpartei (NSDAP),^[2] man vun 1937 bet 1945 weer he Beopdragten för nedderdüütsche Kultuur för de Stadt Lübeek un Dozent för Plattdüütsch an de Lübecker Sprechschule för Schoolmeesters.^[3]

Budich schreev eerst Kummedien för plattdüütsche Speeldelen, later man ook Schoolböker. De Niederdeutsche Bühne Lübeck bröch verscheden vun sienen Stücken op de Bühn, so sa Leben in de Bood.^[4] De Fehrs-Gill bröch verscheden Böker vun em ruut. 1955 publizeer he sienen Sammelband mit Gedichtne vun Hermann Claudius, de in velen Oplagen ruutkeem.^[5] Sied de 1960-er bröch he besünners Sammelbänn mit noorddüütsche Witzen un Dööntjes ruut.

Priesen

• 1960 Klaus-Groth-Pries vun Stiftung F.V.S., Hamborg

Wark

• Boßdorf als Lyriker und Balladendichter. Schönberg i. M. 1928. (ook Hamborg, Phil. Diss., 1928)
• Wind üm de Ohrn. Mahnke, Veern 1935.
• Leben in de Bood. Mahnke, Veern 1936.

auch hochdeutsch: Leben in der Bude: Kontorkomödie. Lustspiel in 3 Akten. Mahnke, Veern 1937.

• Up 'n Holtweg. Mahnke, Veern 1937.
• En Kuß in Ehren. Mahnke, Veern 1938.
• En gefährliche Gast. Mahnke, Veern 1939.
• (mit Erwin Herzig): Dat Holstendoor: En Lübecker Dichterbook för de Soldaten, Lübeek 1943.
• Die tanzenden Fische. Westermann, Bronswiek 1944.
• Ut Dag un Droom. Hamborg: Verlag der Fehrs-Gilde [1951].
• Wir lesen Zeitung : Prakt. Beispiele für die Benutzung und Auswertung der Zeitung im Unterricht. Mit vielen Fragen und Aufgaben zur Selbständigkeit der Schüler. (= Wege zu Wissen und Bildung). Dürr, Bonn / Berlin / Mönken 1954.
• Fernes China. Hirschgraben-Verlag, Frankfort an’n Main 1955.
• Plattdütsch Spraak un Aart in Lübeck. Plattdütsche Volksgill, Lübeek [1958].
• Heiteres Hamborg. Matthiesen, Hamborg [1961].
• Bunte Wohrheiten. Verlag vun de Fehrs-Gill, Hamborg-Wellensbüddel 1967.
• Wat dat nicht all gifft. LN-Verlag, Lübeek 1967.
• Lachen mutt sien. LN-Verlag, Lübeek 1968.
• Dat ward jo ümmer beter. LN-Verlag, Lübeek 1969.
• Föftig Johr Plattdütsche Volksgill to Lübeck. Plattdütsche Volksgill to Lübeck, Lübeek 1968.
• Der Witz der Hamburger. Desch, Mönken 1970.
• Der Witz der Ostpreussen Desch, Mönken / Wien / Basel 1971.
• Der Witz der Ostfriesen. Desch, Mönken / Wien / Basel 1972.
• Dat grote bunte Budich-Book. LN-Verlag, Lübeck 1978.
• Witze aus Schleswig-Holstein. Husum-Druck- und -Verlag-Ges., Husum 1980.
• Heiteres Hamborg. Husum-Druck- und Verlag-Ges., Husum 1980.
• Witze aus Mecklenburg. Husum-Druck- und Verlag-Ges., Husum 1981.
• Witze aus Pommern. Husum-Druck- und Verlag-Ges., Husum 1981.
• Witze aus Schleswig-Holstein. Husum-Druck- und Verlag-Ges., Husum 1981.
• Ok in Oldesloe geiht dat lustig to. Willfang, Bad Oschloe 1981.
• Lach di gesund: eine Auswahl plattdeutscher Döntjes. Landeszeitung, Löömborg [1982?]

Literatuur

• Jörg Fligge: Lübecker Schulen im "Dritten Reich": eine Studie zum Bildungswesen in der NS-Zeit im Kontext der Entwicklung im Reichsgebiet. Schmidt-Römhild, Lübeek 2014, ISBN 978-3-7950-5214-0, S. 276f., 563.

Kiek ook bi

• List vun plattdüütschen Schrievers

Weblenk

• Carl Budich in de Datenbank Die niederdeutsche Literatur (hoogdüütsch)