Ede Staal

Leven

Ede Staal was de Jung van Boele Staal, en Schoolmeester, de in de Tweed Weltkrieg Anhanger van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was.^[1]

Ede traude un kreeg sess Sönen.^[2] Mit sien Familie leev he op verscheden Buurdereen in de Provinz Grönneng.

Nadat Ede Staal al 1973 en Single ruutbrocht harr, maakde Engbert Gruben van dat Radio Noord hum 1981 uut. 1982 wurr Ede Staal sien Mien Toentje (plattdüütsch ‘Mien Tuuntje’) de Titelmelodie van de Tuuntjesendung op Radio Noord. Dat Leedje wurr slimm bekannt un Ede Staal kreeg de Roop as Volkssinger van Grönneng. He kreef vööl Anfragen uptotreden, he tradd man selten up. 1984 keem en Plaatje mit veer Leedjes mit de Titel Man, man, man, wat ’n boudel ruut. De wenige Maal, dat he optradd, kemen heel good an.

1984 keem Ede sien eerst Langspöölplaat mit de Titel Mien Toentje un twalv Grönnengsk Leedjes ruut. De Plaat keem in heel Nederland unbannig good an. 1985 maakde he na en swaar Operatschoon meest een Jaar Paus. 1986 kreeg Ede Staal ene fast Kolumn in dat Programm Sloaperstil bi Radio Noord. Sien „Vertellstertjes“ weren all Week op Sönndagaven to hören.^[1] En Deel van Vertellsels kemen ok in dat Blad Toal en Taiken ruut. Mit Klaas Staal grünn he dat Musiklabel Mollebone Music. De Naam werwiest na Molleboon, de Ökelnaam för de Lüüd’ uut de Stadt Grönneng.^[2]

As he immer bekannte wurr, kreeg de Diagnoos Lungenkanker. Up de 22. Juli 1986 bleev in de Öller van 44 Jaren in sien Buurderee bi Delfziel dood.

Remove ads

Postuum

De 4. Oktober 1986 keem postuum As vaaier woorden sien tweed Langspöölplaat ruut.Staal harr in sien letzten Maanden noch an de Platt mitwarkt. Up de sölve Dag vergeev de Stichting ’t Grunneger Bouk postuum de Kornelis-ter-Laan-Pries an Staal. De twede Plaat mit melanchoolske Leder keem man nich so good an as de eerst Plaat.

Staal harr al to Levenstieden, man besunners na siedn Dood, Kultstauts. Sien CDs bünd hundersdusends Maal verkofft worden. Sien Grönneger Leedjes bünd noch faken in dat regionale Radio to hören. As Musik in de Film De Poolse bruid (1998) is sien Musik ok internatschonaal bekannt worden.

1988 maakde de Redakteur Hans Peerbolte van het NPS-TV-Programm Van Gewest tot Gewest en meest 12 minuten lang Dokumentatschoon över Ede mit de Titel Ede’s Taal. Up de 6. November 1996 het RVU de TV-Dokumentatschoon Ede Staal mit de Unnertitel Een portret van de Groningse volkszanger Ede Staal uutstraalt.

2000 wurr in Delfziel en Standbild för Edestaal upricht.^[3] Dat Stadnbild is van de Grönneger Künstler Chris Verbeek un is en negen Meter hoog koniske Süül mit en stalen Band, up dat de Text van Staal sien Leed Credo - Mien bestoan, umto.

Remove ads

Literatuur

Charles v.d. Broek, Ede Staal getekend (Leedjes van Ede Staal ), Schiedam: Babylon 2006
Henk van Middelaar, Geef mie de nacht. Ede Staal, een biografie , Veendam: Uitgeverij Luminis 2004, ISBN 9072117077
Ede Staal, Deur de dook zai ik de moan. Groninger liedteksten van Ede Staal (tosamenstellt van Siemon Reker), Assen: In Boekvorm Uitgevers 2004
Christof Beukema (Schillereen) & Peter Visser (Gedichten), Hai nam mie mit. Een hommage aan de Groningse zanger, dichter Ede Staal, Bedum: Profiel 2001
Piet Huizenga (Ruutgever), Ode aan Ede. Herinneringen aan Ede Staal, Leens: Verhildersum 2000
Charlotte Mutsaers, Cheese (Book + CD, schreven un vörleest van Charlotte Mutsaers, mit Musik van Ede Staal), Amsterdam: Rubinstein 2003
Ede Staal, Edes toal. Zuzooien op zundagmörn, Veendam: Staalboek/Grönneng: Stichting ’t Grunneger Bouk 1993 (spraken un sungen Bidragen bi dat Radio Noord-Programm Sloaperstil)
Auteur: S. Spoel, Illustrator: C. van den Broek Getekend Uitgever: Artemis B.V. 2006
Siemon Reker, Ede Staal - Tied vlugt veurbie, Assen: In Boekvorm Uitgevers 2018

Remove ads

Leven

Postuum

DVD

Literatuur

Weblenken

Footnoten

Wikiwand - on