Kilimandscharo - Wikiwand

De Kilimandscharo (engelsch Kilimanjaro, Chagga kilima ndjaro)^[2] is een Bargmassiv in’n Noordoosten vun Tansania, dat to dat Weltnatuurarv vun de UNESCO höört un sik uut dree Stratovulkaans tohoopsett: de verlöscht Vulkaans Shira un Mawenzi un de inslapen Kibo, de mit sienen 5985 m hogen Topp, de Uhuru Peak, de höögste Barg in Afrika is.

Weitere Informationen Kilimandscharo Kilimanjaro/Kilima ndjaro, höögst Topp: ...

De Barghäng un Toppen sünd sied 1973 as Natschonaalpark schuult un deent as Levensruum för tallriek Planten un Deerter in de Nevelwoold un de Barghäng oder wieder baven in de afroalpine Tundra. De Klimawannel un dat Afholten för Ackerbo un Veertucht bedroot düssen Levensruum avers. Op de Topp vun de Kibo liggt de gröttsten Gletschers in Afrika. Se sünd in’t 20. Jhd avers al to 80 % afsmolten.

Üm den Barg hebbt sik dree Völker daallaten: de Masai, de Ngasa un de Chagga. Ünner araabschen Kooplüüd, de vun Sansibar mit Kravanen den Barg langs in’t oostafrikaansche Binnenland trocken, weer de Barg al sied dat 6. Jhd. bekannt. Dat Weten üm dat Bargmassiv keem man eerst in’t 19. Jhd na Europa. De Misschonaar Johannes Rebmann weer 1848 de eerste Europäer an’n Barg. De Düütsche Hans Meyer un de Öösterrieker Ludwig Purtscheller weren de Eersten, de den Barg 1899 bestegen un to de Kaiser-Wilhelm-Spitze, de vundaag Uhuru Peak heet, klattert sünd.

Sied dat 19. Jhd is de Kilimandscharo een weltberöhmten Barg worrn, de in de Kunst, as to‘n Bispeel in’n Romaan The Snows of Kilimanjaro vun Ernest Hemingway un velen anner Böker, Leder un Films, ene Rull speelt.

Vun de 1930-er Jaren an is de Barg ene Touristenattraktschoon worrn un hüüdtodaag stiegt daar veel Touristen rop, wiels dat nich besünners stuur is.

Remove ads

Toponymie un Etymologie

De Naam „Kilimandscharo“, wat vundaag op Hoogdüütsch as Schrievwies begäng is, harr in’n Verloop vun de Tied vele verscheden Schrievwiesen. Op Engelsch is vundaag de Schrievwies Kilimanjaro begäng; op Franzöösch warrt de Barg Kilimandjaro schreven. Anner histoorsche Schrievwiesen sünd Kilima-Njaro, as in de The Nuttall Encyclopædia vun 1907,^[3] oder Kilima N’jaro.^[4]

Na Johann Ludwig Krapf is Kilimanjaro, de Naam, den de Bewaners vun de Swahiliküst dunntomalen bruken.^[5] Dat is avers mööglich, dat de Naam keen rein Swahili is, man uut ene vun de velen anneren Bantuspraken in Oostafrika stammt.

Toeerst weer de verbreidt Annaam dat kilima op Swahili ‘Barg’ heet. Kilima is man de Diminutiv vun mlima, so dat ‘Hövel’ sachtens beter passt.

De Chagga nöömt de beiden höögsten Toppen vun dat Bargmassiv in ere Spraak Kipoo un Kimawenzi. Villicht bruken Lüüd vun buten daarüm den Diminutiv op Swahili, üm dat de Bargtoppen in de lokale Bantuspraak mit de lieke Sülv anfangt. De Naam Kipoo is Chagga för ‘plackig’ un kümmt vun de witte Sneeplacken op de düütser Fels. In’t Swahili wurr de Naam as „Kibo“ övernamen. De Naam Kimawenzi is Chagga för ‘braken Topp’, wat as „Mawenzi“ in’t Swahili keem.^[6]

Ook över de twede Deel vun de Naam givt dat verscheden Theorien. Na Krapf kunn njaro een Woord för sik ween oder jaro mit enen Präfix vöör.^[5] Njaro is Swahili för „Grötte“, man ook een oold Swahili Woord för „glinsterig“.^[7] Njaro betekent daarto ook „Born“ oder „Water“ in’t Maa, de Spraak vun de Masai. Jaro is in de Spraak vun de Chagga ook dat Woord för „Karavaan“ un kunn mööglicherwies op de araabsche Kooplüüd Betog nemen, de sik an’n Barg orienteren, wenn se mit Karavanen in’t Binnenland trocken.^[6] Joseph Thomson het vöörslaan, dat Kilima-Njaro sachtens ook „Witte Barg“ bedüden kann.^[8] Düt Vöörslag stütt sik op de Berichten vun Krapf, de 1849 den Höövdling vun de Kamba dreep. He schall verklaart hebben, dat he den Kima jaJeu seen harr, wat op Kamba ‘witte Barg’ betekent.^[5]

Na een anner Ansicht is dat Woord uut de Chagga-Spraak un sett sik uut Kiliman un jaro tohoop. Kiliman schall sik vun kileme oder kilelema afleiden, wat so veel as „unmööglich“ bedüüdt un op de Ansicht vun de Wachagga Betog nimmt, dat de Barg nich bestegen warrn kann.^[6] Jaro schall denn vun njaare afleidt ween, dat „Vagel“ oder „Leopaard“ betekent oder vun jyaro, wat op Chagga dat Woord för „Karavaan“ is.

Remove ads

Topografie

De Kilimandscharo liggt in de Savannenlandschop in’n Noordoosten vun Tansania, dicht bi de Grenz mit Kenia, 300 km süden vun de Äquater un 270 km westen vun de Indische Ozeaan. In’n Noorden liggt de Natschonaalpark Amboseli. Rund 70 km süüdwesten vun de Kilimandscharo liggt de Stratovulkaan Mount Meru, de noch vulkaansch aktiv is.

An de Süüddsied vun dat Bargmassiv liggt Moshi, de Höövdstad vun de tansaansche Regioon Kilimandscharo. An de siederen Barghäng vun de Kilimandscharo liggt ook Dörper, in de Chagga leevt, een bantusprakig Volk, dat to de gröttsten Ethnien in Tansania tellt.^[9]

De Kilimandscharo is een Bargmassiv, dat free steit, ruugweg 45 km maal 90 km breed is un so ene Flach vun 3885 km² innimmt. Binnen de 45 km rund üm de Middelpunkt vun de Kilimandscharo fallt de Höögd bet to 4500 m af. De Kilimandscharo is de höögste freestaan Barg op de Eer (vun de Seespegel meten, Mount Kea is de höögste freestaan Barg vun de Seegrund uut meten). Dat Massiv vun de Kilimandscharo sett sik uut dree Stratovulkanen tohoop; vun West na Oost sünd dat: Shira, Kibo un Mawenzi.

Digitaal Afbild van de Kilimanjaro uut’n Süden bekeken; vun links na rechts: de Shira (4005 m), de Kibo (5895 m) un de Mawenzi (5149 m).

Shira

De Shira is een verlöscht Vulkaan mit enen Krater, de vullstännig instört is. De höögste Punkt – de Johnsel Point – liggt op 4005 m över de See.^[10] De Shira is een Plateau, dat mit Stenen överseit is, 6,2 km² groot is un op rund 3800 m liggt. De Bargtopp vun de Shira, de Johnsel Point, liggt nich veel höger as dat Plateau ümto, so dat Barg eer as enen Bargkamm uutsüüt. De Inheemschen bekeken de Shira daarüm ook nich as egen Barg. De Oostsied vun dat Shiraplateau is mit de Kibo verbunnen.

Kibo

De Kibo is de höögste Bargtopp vun dat Kilimandscharomassiv, de höögste Barg in Afrika un ook de höögste Vulkaan buten Süüdamerika.^[11] De Vulkaan slöppt, het sachte Häng un is de eenzige Deel vun de Kilimandscharo, de alltieds mit Snee bedeckt is. De Kibo het enen Krater, de noch to seen is, an de 2,4 km maal 3,6 km groot un grotendeels instört is. De süüdliche Deel vun de Krater liggt 180 bet 200 m höger as de Rest. Na de Tanzania National Parks Authority un de UNESCO is de Kibo 5.895 m över de See hoog.^[12]^[13] De Höögd geit op de Tied torügg, as de Ordnance Survey, de kartograafsche Deenst vun dat Verenigt Königriek den Barg vermeten het. As Forscher den Barg later meten, kemen anner Resultaten ruut. 1999 meten Forscher to’n Bispeel 5892 m, 2008 kemen se op 5891 m un 2014 op 5888 m.^[14]

Anner bekannte hoge Punkten op de Kraterrand sünd de Gillman’s Point un Stella Point, de je 5700 un 5752 m över de See liggt. Westen vun de Kraterrand liggt de 4640 m hoge Lava Tower, den Kibo sien höögste Topp buten de Kraterrand.^[15] Vöör rund 100.000 Jaren Tied stört een Deel van den süüdwestlichen Krater in. De Bröök, de so in’n Kraterrand opkamen is, dreegt vundaag den Naam Western Breach; de Slucht daar neern heet Great Barranco.^[16] Binnen de Kibo sienen gröttsten Krater liggt een tweden, kringförmigen Krater mit enen Döörmeter vun 1,3 km. Düsse Krater kreeg 1954 vun de Briten de Naam Reuschkrater, na de düütsche Misschonaar Richard Reusch, de fievuntwintig Maal op de Kibo ropstegen is.^[17] De Kibo is mit de Mawenzi verbunnen. Düt Streek is rund 3,6 km² groot, liggt rund 5000 m hoog un is so de gröttste alpine Tundra in’t troopsche Afrika.^[18]

Markante Punkten op de Kibo
Foto vun baven
Lava Tower
Western Breach
Gillman’s Point
Uhuru Peak
De Kibo

Mawenzi

De Mawenzi is een verlöschten Vulkaan un na de Kibo un de Mount Kenya de drüdd höögste Bargtopp vun Afrika. De Sieden vun de Mawenzi sünd stark verweddert un an de Oostsied is de ole Flank heel instört. De Häng vun de Mawenzi sünd to steil, so dat kene Gletschers den Barg bedecken köönt.

In’n Noordoosten liggt twee depe Sluchten: de Oost-Barranco un de West-Barranco. Ook de Kraterrand is stark verweddert; an de Noordsied is he sogaar heel verswunnen. De Krater het so uut de Lucht bekeken de Form vun enen Hooviesen kregen. Vun de Kibo is alleen de höögste westliche Kraterrand to seen. So liekt de Barg meer enen Steenhümpel as enen Vulkaan. De höögste Punkt op de Kraterrand is de 5149 m hoge Hans Meyer Peak. Anner hoge Punkten sünd de Purtscheller Peak (5120 m) un de South Peak (4958 m).^[19]

Remove ads

Geologie

Allgemeen

De dree Vulkanen, de tohoop den Kilimandscharo billt, sünd een Deel vun’n Gregorygraven, een Gravenbröök, de sik vun Äthiopien bet Tansania streckt. De Gregroygraven is de ööstliche Deel vun’n afrikaanschen Gravenbröök, an den de Afrikaansche Plaat in twee Platen uteenbrickt.^[20] In’t Ümland vun’n Kilimandscharo liggt daarüm ook veel aktive Vulkaans, as Mount Meru un Ol Dinyo Lengai, un verlöscht Vulkaans, as de Ngorongoro.

Dat Kilimandscharo-Massiv is as enen Vulkaan mit jede Eruptschoon, bi de sik Lava un Vulkanitstenen aflagern, lütt bi lütt wussen, denn deelwies verweddert, bet dat de Barg siene Form vundaag kregen het.

Opstunds köönt Geologen an de Böverflach vun de dree Vulkaans je na Öller un Kompositschoon negen Lavagruppen ünnerscheden. Indem dat se verscheden Lavagruppen dateert hebbt, kregen de Vulkanologen ruut woans de Kilimandscharo in’n Verloop vun rund 2 Millionen Jaren ranwussen is. De exakten Tiedpunkten vun de verscheden Eruptschonen blievt man unseker. De Fraag, of de dree Vulkanen ene gemeensame Magmakamer hebbt, is ook noch apen.^[21] Opstunds is Kibo een aktiven, man inslapen, Vulkaan. De Mawenzi un de Shira sünd verlöscht.

Shira

De Geschicht vun de Kilimandscharo begunn, as de Shira vöör rund 2,3 Millionen Jaren dat eerste Maal uutbraken is. De Shira wuss in siene Tied as aktiven Vulkaan op 4900 bet 5200 m ran. Kort nadem dat de Vulkaan vöör rund 1,9 Millionen Jaren verlöscht is, is de nöördliche Barghang instört. Later störten ook anner Delen vun de Krater in. De hüdige tackige Bargkamm is dat verweddert Överblievsel vun de westliche un süüdliche Kraterflank.^[22]

Sachtens is dat Shiraplateau een Rest vun de Vulkaankrater, de in’n Verloop vun de Tied instört is un eerst ene Caldera formt het. As later de Kibo uutbraken is, het de Lava vun de benavert Vulkaan de Caldera opfüllt. De Shira un de Kibo hebbt twee Gruppen magmaatsche Steen, de sik op dat Plateau aflagert het: Dat Platzkegelagglomeraat in de Midd un de Shira Ridge Group op de noordwestliche Sied. Dat Platzkegelagglomeraat besteit uut Basalt mit lütte Andelen Dolorit un plutonietschen Steen. Magma uut düsse Steen is taag, kann nich so dull fleten un warrt gau fast, so dat ene steile Kegelform ranwasst. De Shira Ridge Group besteit uut pyroklastische Steen as Basantit un Tephrit.^[22]

Mawenzi

Nadem dat de Shira verlöscht weer, duur dat rund 900.000 Jaren, bet wedder ne’e vulkaansche Aktivität opkeem. Twee grote Uutbrekens oosten vun de verlöscht Shira formen denn de Mawenzi. Dat eerste Maal bröök de Mawenzi vöör rund 492.000 Jaren uut un het de Neumann Tower-Mawenzi Group formt, de uut Basalt un Trachit besteit. Dat anner Maal bröök de Mawenzi vöör rund 448.000 Jaren uut un form dat Mawenzi-Eruptschoonszentrum, ene Lavagrupp, de sik grotendeels uut pyroklastisch Breccie tohoopsett.

Kibo

De Anfang vun de vulkaansche Aktivität, de den Kibo formt het, is unseker. Na Ansicht vun enigen Geologen begunn de Kibo vöör rund 1 Millionen Jaren rantowassen.^[23] Dat will seggen, dat de Kibo sachtens tiedgliek mit de Mawenzi ranwussen is.

De Böverflach vun de Kibo besteit uut fiev verscheden magmaatsche Steen, de in ene Tied twüschen 482.00 un 150.00 Jaren opkemen: de Lava Tower Group, de Rhomb Porphyry Group, de Lent Group, de Caldera Rim Group un de Inner Crater Group. Fastworrn Lava bedeckt heel den Kibo; alleen in de Wänn vun de Great West Notch un de Kibo Barranco kaamt Banken vun Sedimentsteen an de Böverflach. Obsidiaan an de Böverflach givt den Kibo sien swart Uutseen.^[24]

De öllste Lavaformartschoon is de Lava Tower Group, de sik to’n groten Deel uut vulkanietsch Tephrit un Phonolit mit Phenokristen uut Natrium tohoopsett. Dat Öller vun een vun de Dykes in Lava Tower Group schätt Geologen op 482.000 Jaren.^[25] Vöör 460.000 bet 360.000 Jaren keem na ene Eruptschoon de Rhomb Porphyry Group, de uut Phonolit besteit, op. De anner Eruptschoon is de Oorsprung vun de Lent Group, de ook uut Phonolit mit Phenokristen binnen besteit, an de Noordwestkant vun de Kibo to seen is un den Grund vun de Bargkamm twüschen den Kibo un den Mawenzi formt.^[26]

De Kibo kreeg sien Uutseen vundaag bi ene Eruptschoon vöör 274.00 bet 170.000 Jaren, nadem dat de uuthardt Lavaströöm de Caldera Rim Group formen. Se besteit uut Porphyr un Phonolit. De Krater vun düsse Eruptschoon is later instört un form de hüdige Kaldera. Bi düsse Eruptschoon billen sik man ook över 250 lütte Kegels vun Flankenvulkanen op de Noordwest- un Süudoosthang vun de Kibo. De Inner Crater Group besteit uut Phenokristen mit dat Mineraal Aegirin.^[26]

De leste bekannte vulkaansche Aktivitäät vun de Kibo weer in’n 18. Jhd in de Midd vun de Reuschkrater. Hierdöör het sik in ene trechterformige Kuul Asch aflagert, de vundaag as Ash Pit bekannt is. De Kuul het enen Döörmeter vun 400 m un is rund 150 m deep. Unner de Reuschkrater liggt ene Magmakamer. Lichte vulkaansche Aktivitäät is ook vundaag noch in de Ash Pit to seen. De Temperatuur kann hier op 70 °C stegen un Fumarolen stööt Swevelgasen uut.^[18]

Remove ads

Klima

För dat Klima vun de Kilimandscharo speelt de Höögd un siene isoleert Laag ene wichtige Rull. Över Dag stiegt Hangwinn langs de Flanken op, ’s nachts weit Fallwinn vun de Toppen daal. De Winn neemt op de siederen Barghäng enen starkeren Inflood as op de steileren Häng. De Noordhäng sünd allgemeen steiler, so dat sik dat Klima hier ook vun dat an de Süüdkant ünnerscheedt.

Een annern Ümstand, de dat Klima vun de Kilimandscharo beinfloodt is de intertroopsche Konvergenzzoon (kort ITCZ), een semi-permanent Deepdruckrebeed, dat parallel an de Äquater, so as enen Lievreem rund üm de Eer, hangt. De Warms vun de Sünn in’n Tropen warmt de Lucht op, so dat se opstiggt, de Luchtdruck afnimmt un de Lucht unstabil warrt. De Folg is veel Nedderslag, de faken tohoop mit Unwedder optreden doot.

De Kilimandscharo het elk Jaar twee Regen- un twee Dröögtieden. De verscheden Tieden sünd de Folg vun de Wies in de sik de ICTZ beweegt. In Tied twüschen Februar bet Mai beweegt sik de Konvergenzzoon över Tansania na Noord to. De Kilimandscharo kriggt in düsse Tied veel Nedderslag af. Wenn de ICTZ nu na Noord to vöörbitrocken is, warrt Süüdoostwinn vun de Indische Ozeaan ansuugt. De Kilimandscharo is dat eerste grote Bargmassiv, dat de de fuchten Winn op eren Weg över de platte Savann stoppt. Dat Bargmassiv dwingt de Winn na baven, wo de Fuchtigkeid in de Lucht döör de ringe Temperatuur un Luchtdruck kondenseert un denn as Regen, Snee oder Hagelkoorns daalfallt. Wegen de Richt uut de de Wind weit, kriegt de Süüdhäng veel meer Nedderslag af as de Noordhäng.

Daarna folgt vun Juli bet Oktober de dröögste Tied vun’t Jaar. De Deepdruckreem liggt denn to wied in’n Noorden un sorgt nich meer för Regen. In’n November un Dezember folgt de twede Regenperiood, wenn de ICTZ wedder na Süüd to treckt. Achter de Deeldruckreem warrt nu Winn uut Noordafrika ansuugt. Düsse Winn hebbt de fuchte Lucht avers al grotendeels över dat Fastland verloren un afregent, wenn se bi’n Kilimandscharo ankaamt. Daarüm fallt in de twede Regentied ook minner Nedderslag as in de eerste Regentied. In’n Januar folgt denn ene korte Dröögtied.^[27]

De sieden Süüdhang vun de Kilimandscharo kriegt meer Nedderslag af, as de Noordhäng. De Nedderslag dat Jaar över liggt an de Süüdkant bi 800 bet 900 ml in de legeren Regionen un 1500 bet 2000 ml op ene Höogd vun 1500 m. In’n Hangwoold op 2000 bet 2300 m fallt rund 3000 ml Nedderslag dat Jaar över. Baven de Boomgrenz fallt man düüdlich minner Nedderslag: Hier sünd dat man rund 200 ml.^[28] Een groten Deel vun de Nedderslag in de afroalpine Zoon fallt as Snee un Hagelkoorns daal, wo de gröttste Deel vun later wedder verdampt. Alleen op de Gletschers blievt Snee un Hagel heel dat Jaar över liggen.^[27]^[29]

De Temperatuur op de Kilimandscharo geit mit de Höögd düchitg daal. An de Bargfoot kann de Temperatuur baven de 30 °C stiegen,^[30] de Döörsnidstemperatuur op Höögd vun Krater vun de Kibo liggt bi −7 °C. Wenn dat Gletscheries ’s nachts döör Warmsstralen extreem afköölt, kann de Temperauur op de Böverflach sogaar bet op −27 °C daalgaan.^[27]

Remove ads

Hydrologie

Strööm

Op de Kilimandscharo liggt ook de Borns vun verscheden Strööm, besünners op de nattere Süüdsied. De Strööm vun de Kilimandscharo sünd wichtig de Savannen ümto un de Natschonaalpark Amboseli, rund 40 km vun de Barg af, to bewatern.^[31] Een Deel vun de Strööm fleet in’n Süüdoosten mit de Lumi, de op de Mount Meru sienen Born het, tohoop. De Lumi münnt wedder in de Pangani, enen wichtigen Waterborn för heel Tansania.^[32] Op de Kilimandscharo liggt ook de Born vun de Weruweru, enen Bargstroom, de in de Kikuletwa affleet.

Gletschers

De Gletschers vun Ieskapp vun de Kibo sünd de enige Gletschers in Tansania. De Kapp tellt twölv verscheden Gletschers un dree Iesfeller, de üm de Reuschkrater rüm liggt. Döör de vulkaansche Aktivitäät kümmt binnen de Rand vun de Krater keen blieven Ies vöör.

De Gletschers vun de Kibo sünd de Arrowgletscher, de Ballettogletscher, de Barrancogletscher, de Crednergletscher, de Deckengletscher, de Diamondgletscher, de Furtwänglergletscher, de Heimgletscher, de Kerstengletscher, de Little Penckgletscher, de Ratzelgletscher un de Rebmanngletscher.^[33] Döör de relativ ringe Dickde vun de Gletschers schuuvt se sik, anners as de dickeren Gletschers in küllere Streken, nich de Häng daal.^[29] Fröher harr de Kilimanjaro man alleen een Iesfeld, dat de Gletschers versorg. 1962 scheed sik döör dat Afsmölten vun de Ieskapp dat Southern Ice Field vun de Rest af. 1975 spleet sik de Rest vun dat Iesfeld in dat Eastern Ice Field un dat Northern Ice Field.^[34]

De hele Iesmass op de Kibo weer in de verleden Tied veel grötter. Üm 1890 weren noch rund 20 km² mit Ies bedeckt. Dat Ies bedeck de hele Kaldera, uutbenamen de Reuschkrater un de Western Breach. An de süüdlichen un westlichen Häng harr de Ieskapp noch Uutlöpers.^[10]^[33]

Al twüschen sienen Expeditschonen 1887 un 1889 seeg de düütsche Afrikaforscher Hans Meyer, dat de Gletschers op de Kibo torügggaat un see vööruut, dat de Ieskapp binnen wenige Jaren verswunnen ween schall. För dat Smölten vun de Ieskapp givt dat verscheden Grünn. De ene Grund is de Klimawannel mit anstiegen Temperaturen sied de industrielle Revolutschoon,^[29] de anner Grund is sachtens dat de Luchtfuchtigkeid in de ICTZ afneemt.^[10]

Twüschen 1912 un 1953 neem de Ümfang vun de Ieskaap in’n Middel 1,1 % dat Jaar af. Veer Gletschers, de bet in’t 20. Jhd. bestünnen, sünd nu al afsmolten: de Drygalskigletscher, de Great Penckgletscher, de Uhliggletscher un de Little Barrancogletscher.^[33] De Arrowgletscher is vundaag de Rest vun de Barrancogletscher.^[34] In de Tied vun 1953 bet 1989 steeg de jöörliche Afnaam op 1,4 %. Twüschen 1989 un 2007 steeg de Afnaam op 2,5 %.^[35] In de Tied twüschen 1912 un 2011 verswunn meest 85 % vun de Ieskapp, so dat de Gletschers tohoop bloots noch 1,75 km² bedeckt.^[34]

Toeerst weren de Lüüd besorgt, dat de Strööm vun de Kilimandscharo uutdröögt, wenn de Gletschers afsmölt. Dat Water in de Strööm is man grotendeels keen Smöltwater, man stammt vun de Nedderslag, de sik in’n Hangwoold sammelt.^[36]

Remove ads

Volksgruppen ümto

Binnen 30 km rund üm de Kilimandscharo leven 2013 rund 300.000 Minschen. Dat is een Flach vun rund 106 km². Binnen 100 km oder 85 km² üm de Barg leevt an de 2,66 Millionen Minschen.^[37] Vergleken mit de Inwanerdicht in heel Tansania (54 Inwaners/km²) is dat Land üm de Kilimandscharo also relativ dicht besedelt.^[38] De Tall Inwaners nimmt jeed Jaar rund 3 % to.^[32]

De Inwaners rund üm de Barg höört grotendeels to dree ethnischen Gruppen: de Masai, de Ngasa un de Wachagga. Se bruukt de Vegetatschoon rund üm de Kilimandscharo för Timmer- un Füürholt, as Leevmiddels un Medizin. Op de fruchtbaren Barghäng boot se Bananen, Koffie, Bonen, Sünnblomen, Avocados un Eukalyptus an.

Masai

Al dusende Jaren lang leven de Masai, een nomadisch Volk vun Veehöders, an de Kilimandscharo. Vöör rund dusend Jaren trocken grote Gruppen Masai na dat fruchtbare Land rund üm de Vulkanen in de afrikaansche Gravenbröök un hebbt sik in de Savann noorden, westen un oosten vun de Kilimanjaro daallaten.^[39] Nadem dat to’n Beginn vun dat 20. Jhd. Börgerkriegen geven harr un de Veepest uutbraken weer, trocken veel Masai vun dat Bargmassiv weg.^[40] In de Tied wurr ook dat Rebeed in’n Noorden vun de Kilimandscharo as Reservaat för Masai uutwiesen, de hüdige Natschonaalpark Amboseli.^[31] In de 1940-er Jaren weren de meesten Masai uut dat Rebeed twüschen de Kilimandscharo un Mount Meru verswunnen.^[41]

Opstunds leevt ene lütte Antall Masai in dat Rebeed westen un noordwesten vun de Kilimandscharo. Anfangs leven se vun de Veetucht. As de Veebestand to dalen anfangen is, hebbt se op Ackerbo ümstellt.^[42]

Ngasa

De Ngasa, ook Ongama heten, sind ene ethnische Grupp, de sik för rund dusend Jaren vun de Masai afspleten het un na dat Rebeed üm de Kilimandscharo trocken is. Se maken de Barghäng ümto oorbaar un begünnen den Ackerbo üm den Barg. As de Chagga na de Kilimandscharo kemen, hebbt de twee Volksgruppen verscheden kulturelle un religiöse Traditschonen vun eenanner övernamen.^[43] Een groot Deel vun de Ngasa güng ook in de Wachagga op.^[44]

Opstunds leevt man noch een paar dusend Ngasa in’n Noordoosten vun de Kilimandscharo. Eer oorspründlich nilootsche Spraak, dat Ngasa, hebbt se man opgeven un de Bantuspraak vun de Chagga övernamen.^[39]

Chagga

De gröttste Volksgrupp an’n Kilimandscharo sünd de Chagga oder Wachagga, de sik besünners in’n Oosten vun’n Barg daallaten hebbt. Se sünd de Nakamen vun Bantuvölker, de twüschen dat 11. un 15. Jhd. in groten Tallen in’t hüdige Tansania ankemen. De Bantu bröchen dat Weten üm de Ackerbo mit un laten sik för den Bananenanbo an de Barghäng vun de Kilimaandscharo daal. De Volksgruppen, de an de Barghäng leven hebbt, de Massai un Ngasa uutbenamen, heel an de Chagga assimileert. De Chagga hebbt man ook wedder Traditschonen un Techniken vun düsse Volksgruppen övernamen.^[45] Vun 1910 an af spezialiseren se sik steeds meer op den Koffieanbo, as een wichtig Exportprodukt.^[46]

Na Hans Meyer weer Machame 1889 mit 8000 Inwaners de gröttste Ansedeln vun de Chagga. Mit je 3000 Inwaners folgen Moshi un Marangu. Jede Familie harr enen lütten Hoff mit twee oder dree lütten Strauhütten un enen Koornspieker. Opstunds is Moshi mit rund 200.000 Inwaners de gröttste Stadt vun de Chagga. De meesten Chagga hier leevt in moderne Hüüs, man de traditschonellen Hütten sünd ook noch wieder op de Afsied rund üm de Kilimandsharo to finnen.

De Chagga weren een vun de eersten oostafrikaanschen Stämm, de vun christlichen Misschonaren bekeert worrn sünd. De Misschoonsscholen bröchen de Chagga ook enen Vöörsprung in de Bildung, so dat de Volksgrupp vundaag in de Poltik düchtig präsent is.^[43]

Remove ads

Ökologie

De Kilimandscharo liggt in de oostafrikaansche Graven, ene vun de söven afromontanen Zonen, in dat op’t dichtst mit Woold bedeckt Rebeed vun Tanzania. De freestaan Kilimandscharo is een „Sky Island“ un het wegen siene isoleerte Laag un hoge Prominenz ökoloogsche Zonen, de sik stark vun dat Ümland ümto ünnerscheedt. Se beedt ünnerscheedlich Planten un Deerter, daarmang velen endeemsche Aarden, Levensruum.

Dat Land rund üm de Barg is Savann un Ackerland. In den Woold an de Häng vun de montane Zoon finnt sik rund de Halv vun allen Fattplanten an’n Kilimandscharo.^[47] Düsse Woold ünnerdeelt sik in Dröögwoold, troopsch Regenwoold, Bargwoold un Nevelwoold. Över de Boomgrenz is ene Maquislandschop ranwussen. Noch höger liggt de afroalpine Zoon, de typisch för de hogen Bargen in Afrika is. De Vegetatschoon hier kann grote Temperatuurünnerscheed un Dröögde af. Över de Sneegrenz in de nivale Zoon givt dat kene Vegetatschoon.

Twüschen 1883 un 1995 wurrn rund üm de Kilimandscharo 154 Aarden Söögdeerter tellt. Ene grote Antall daarvun droot dat Uutstarven.^[12] Enige Aarden sünd in de Gegend al uutstorven, so as dat swart Neeshöörn, de Bargreetbuck un de Klippspringer. Ook de Roodhart, de in de düütsche Koloniaaltied ansedelt wurr, is middelwiel wedder verswunnen.^[48] In dat Rebeed sünd bina 700 Vagelaarden bekannt, vun de 17 vun’t Uutstarven bedroot sünd.^[49] Daarto finnt sik tallriek Reptilien un Amphibien, de grotendeels in de Hangwoold leevt.^[50]

Ümland

Dat Ümland rund üm de Kilimandscharo liggt an de Süüdsied op 700 bet 1110 m un an de Noordsied op 1400 bet 1600 m. Dat Land ümto is grotendeels Savann un Ackerland, dat sik besünners an de süüdliche Bargfoot liggt. De apen Savannen üm de Kilimandscharo sünd warm un dröög mit regelmatigen Bränn, de ook vun de Lüüd in’t Ümland leggt warrt, dat se Weidland in de Savann schapen köönt. Dat Ümland is recht fruchtbaar un het ene grote Biodiversitäät. Dat liggt an de Bargströmen, de in de Monsuuntied vun de Kilimandscharo in’t Ümland fleet.

In Savanne maakt Gras den groten Deel vun de Vegetatschoon uut, so as dat inheemsche Kikuyugras un dat insleept Rispengras.^[28] Twüschen dat Gras wasst bedecktsadige Planten so as Usambara-Klover, Kilimandscharo-Harpenstrüük, de Kilimandscharo-Wooldreev, de Redwing un insleppte Aarden so as Himalayaklover un de indische Cesalpinie. Daartwüschen staat ok Bööm un Strüük as de afrikaansche Apenbroodboom, Senegalien, Trumpetenboomplanten un Schermakazien. Nöger bi de Bargfoot is de Boomvegetatschoon dichter. Hier wasst ook verscheden Akazien, Langfadens, Myrobalanen un Steernbüsch. Typische Planten, de langs de Bargströöm an de Foot vun de Süüdhang vöörkaamt, sünd Fiegenplanten un Sepenboomplanten.

Kikuyugras
Pennisetum clandestinuma
Redwing
Pterolobium stellatum
Apenbroodboom
Adansonia digitata
Schermakazie
Vachellia tortilis
Senegalie
Senegalia mellifera

Bekannt is de Savann üm de Kilimandscharo för de afrikaanschen Elefanten, de in de Regentied hunnerde Kilomters wied na de Barg wannert. Al de düütsche Johannes Rebmann bericht 1848 vun de Elefanten rund üm de Kilimandscharo.^[51] In de Regentied kriegt de meisten Planten ne’e Blader. Dat frische Gras lockt Kafferbüffels, Steppenzebras, Thomsongazellen, Impalas an. Kirks-Dikdiks, Masaigiraffen un süüdliche Klippdassen freet de Bläder un Frücht an de Bööm un Strüük. De Savanenvegetatschoon is avers nich bloots Freten, se schuult de Deerter ook. Boomgruppen sünd so een natüürlichen Levensruum för Dikdiks un Klippdassen, man ook för Woortenswienen, Eerdfarken, Streepmüüs un de dree Aarden Galagos, de in dat Rebeed leevt. De Plantenfreters lockt wedder Roovdeerter an, so as Schakaals, afrikaansche Wildhunn un Stippelhyänen. Löwen sünd in dat Rebeed raar.^[52] Typische Vagelaarden sünd de Von-der-Decken-Toko, de Wittbuukturako, de griese Büülbüül, de Wittbraularmmaker un de Bronzhonnigsuger.^[53]

Afrikaansch Elefant mit Kilimandscharo in’n Achtergrund
Loxodonta africana
KafferbüffelSyncerus caffer
SteppenzebraEquus quagga
Mannlich Imapala
Thompsongazell
Kirks Dikdik
Massaigiraff
Steppenwooldklippdass
Nöördlich Riesengalago
Schakaal
Stippelhyään
Von-der-Decken-Toko
Wittbuukturako
Wittbraularmmaker
Bronzhonnigsuger

Montane Zoon

De montane Zoon ümfaat dat Rebeed vun de Bargfoot bet an de Broomgrenz op 2700 bet 2800 m. De Woold an de Barghäng maakt tohoop rund dusend Quadraatkilometer. Ene Studie vun 2005 het hier 1232 verscheden Plantenaarden tellt.^[47]

An de süüdlichen Barghäng wasst ünner 1700 m alleen Galleriewoolden un Rester vun de oorsprünglich Woold. In’n Noorden un Westen is dat Klima dröger, de Woold is man beter bewaart. De Ünnergrenz liggt hier 1100 m. Söven Kilometers vun de nöördliche Barghang besteit uut unberöhrt Woold, de as Route för de Söögdeerter uut de Natschonaalpark Amboseli deent.^[54]

Oorsprünglich weren de Woolden an de Kilimandscharo veel grötter. Se güngen man in’n Verloop vun de Tied döör Holtslag un Afbrennen verlüstig. Döör de Daalgang un dat Uuteensnieden vun den Levensruum sünd veel grote Söögdeerter uut den Woold verswunnen.^[55] Op Initschatiev vun Natuurschulers weet vundaag ook de loklaen Lüüd üm de Problemen vun dat Wooldafholten, so as suren Boddem un Eroschoon. Döör nahaltig Wooldbo is de Boomgrenz in dat 20. Jhd. grotendeels stabil bleven.

Barghangwoold

De Barghangwoold harbargt ene grote Veelfoold an Söögdeerter.^[12] Daar mang Primaten as de Diadeemmeerkatten, de op een Höögd vun rund 2700 m leevt. De Guereza leevt in de montane Zoon besünners in’n Noorden un Westen vun’n Barg. De Anubispaviaan treckt deep bet in nöördliche Bargwoold. Anner Söögdeerter, de in de Woold leevt, laat sik wenig seen un sünd beter sichtbaar, wenn se op Söök na Freten in de Savann treckt. Dat gellt to’n Bispeel för de Serval, de Buschbuck, dat Pinseloorswien, de Wittsteertmangust, de Honnigdass un dat Stickelswien so as ook ene grote Antaal Gnaagdeerter. De dichte Vegetatschoon büdt ook Schuul för Vagels, so as de brune Muusvagel, de Sülverwangenhoornvagel, de Roodflünkenspree, Flegensnappers, de afrikaansche Paradiesmonarch, Rüppells Larmvagel un verscheden Turakos.^[53] To de Reptilien in Hangwoold tellt Chamäleons so as Kinyongia tavetana un Rieppeleon kerstenii, de na de Kilimandscharo benöömt Skinken Leptosiaphos kilimensis un verscheden Slangen, so as Gabunadder, de Boomslang, de Smallkoppmamba un Aarden uut dat Geslecht Thelotornis.^[56]

Dröögwoold

Ünner an de Bargfoot billt Dröögwoolden enen Övergang vun de Savann to höger liggen Woolden. Hier wasst Terminalia Brownii, Stereospermum kunthianum un Langfadens. Üm dat de Bööm wied uut eenanner staat, hebbt hier ook Strüük, krudige Planten un Gras Platz. Een groten Deel vun de Dröögwoold het de Ackerbo verdrängt.

Regenwoold

Baven de Dröögwoold begünnt op de nedderslagsrieken süüdlichen un ööstlichen Barghäng de troopsche Regenwoold. De jümmergrönen Bööm un Strüük sünd good an de korte Dröögperiood twüschen de Monsuuns anpasst. In de Woold herrscht Lorbeerbööm Ocotea usambarensis un Macaranga kilimandscharica uut de Wulfsmelkfamilie vöör. Anner Aarden, de veel vöörkaamt sünd Albizia schimperiana, Croton megalocarpus, Ilex mitis, Impatiens kilimanjari, Juniperus procera, Olivenbööm, Olea welwitschii en Prunus africana. Een groten Deel vun de Regenwoold warrt för den Anbo vun Koffie un Bananen bruukt. Düsse un anner insleept Plantenaarden, so as de Zypress Cupressus lusitanica verdrängt de inheemschen Bööm avers.^[28]

De Bargwoolden op de Süüd- un Oostsied liggt baven de Regenwoold op 2300 bet 2500 m. Waterdamp uut de Regenwoold stiegt as Nevel in de Bargwoolden hoog un is de wichtigste Waterborn in düt Levensruum. De Boomaard, de op’t meist vöörkümmt, is de breedbladerige Steeniev op de veel Epiphyten, Mosen, Faarns un Duwock leevt, de veel Fuchtigkeid fasthoolt. Op de Noordsied fangt de Bargwoolden veel leger an. Hier besteit de Vegetatschoon grotendeels uut Olivenbööm, Cassipourea malosana, Piper capense un Akanthusplanten. Baven de 2400 m domineert de Geelholtboom.

Nevelwoolden

De Nevelwoolden liggt grotendeels im Sluchten in’n Westen, Noorden un Oosten vun de Kilimandscharo op ene Höögd vun 2500 bet 2700 m. Dat Water stammt hier vun Waterdamp, den Monsuunwind gegen de Barghäng hoogpuust. De Nevelwoolden hebbt daarüm ene langere Dröögperiood as de Bargwoolden. In de Nevelwoolden begünnt ene Antall Bargströöm, de dör de nedderslaan Damp spiest warrt. De Bööm, de op’t meist vöörkaamt, sünd de oostafrikaansche Machangelboom op de Nordhang un Steenieven un Ocotea, een Genus mang de Lorbeerfamilie, op de Süüdhang.^[28]^[57] De grote Deel Bööm is mit Moos un Faarnkrüder bedeckt.

Beek in de Nevelwoold
Waterfall in de Nevelwoold

Maquis

De Boomgrenz vun de Kilimandscharo liggt op 2700 bet 2800 m. Hierbaven liggt bet to ene Höögd vun rund 4000 m ene Maquislandschop. De Nedderslag bedregt hier twüschen 300 un 1300 ml dat Jaar. De Wulken hangt deep un maakt de Landschop faken nevelig.

Maquis sünd keen typisch afrikaansch Biotoop. Fröher weer de Boomgrenz leger to liggen un de Nevelwoold grenz direkt an de afroalpine Zoon. Döör Wooldbränn un unkontrolleert Afholten sünd grote Delen vun de Nevelwoold un subalpine Zoon verswunnen.

Op de degradeerd Boddem wuss ene jümmergröne Maquislandschop ran. De Vegetatschoon billen grotendeels brandbestännige pyrophyte Planten, as de grote Boomheid. Anner Spetschalisten sünd krudige Grasaarden so as Straublomen, Kaangras un Swinggras. Bedecktsadige Planten in de Maquislandschop sünd de gewone Protea un Blöösliljen.

Vagels in dat Rebeed sünd de Wittnackenraav un de Alpenseiler. Ook veel Honnigsugers sünd hier to finnen, de vun de Nektaar in’n Planten anlockt warrt. De afrikaansche swarte Pullaadler jaagt in de Landschop lütte Gnaagdeerter,^[53] as griese Börstenhaarmüüs, griese Klattermüüs un Streepmüüs. Grote Söögdeerter sünd Duukbück, de op dat Shiraplateau leevt. Af un an besöökt Roovdeerter de Maquislandschop, so as afrikaansche Wildhunn, Saddelschakalen un afrikaansche Zivetkatten.^[58] De Puffadder is ene vun de wenigen Reptilien in de Landschop.^[56] De Strongylopus kilimanjaro is een endeemschen Ossenpogg, de baven 3000 m leevt.^[59]

Afroalpine Zoon

De Maquislandschop geit allnagraad in de afroalpine Zoon över. Düsse Zoon is typisch för de afrikaanschen Sky Islands. Se het een dröög Trundraklima mit groten Temperatuurünnerscheed un velen endeemschen Plantenaarden. De jümmergröne Vegetatschoon, de hier wasst, kann Frost af un bruukt wenig Water to’n Överleven. Dat Jaar över kriegt de Planten hier man 200 mm Nedderslag un een beten Smöltwater af.

De endeemschen Kilimandscharo-Riesensenecien (Dendrosenecio kilimanjari) wasst meterhoog in de fuchtige Sluchten, wo se beter schuult sünd. De Telgen warrt vun de afstorven Rosettenbläder schuult, de dicht bi de Bork uutdrögen doot.^[60] Ene annere Plant, de in alpine Zoon veel to finnen is, is de Riesenlobelie (Lobelia deckenii), de een paar Meter hoog warrt un in de Rosetten Water sammelt, dat ’s nachts früst, dat de Plantendelen, de daar ünner liggt, isoleert sünd.^[61] Op un twüschen de Steen wasst meer as 100 Aarden Mosen un Levermosen, de good an de rugen Levensümstänn in de afroalpine Zoon anpasst sünd.^[62] Annere Planten, de veel in de afroalpine Zoon to finnen sünd, sünd de Kilimandscharo-Strobloom (Helichrysum kilimanjari), un krudige Grasaarden so as Schillergras, Pentameris borussica un Colpodium-Aarden.

In de spierige Landschop leevt een paar Spinnen un Insekten, anner kaamt op düsse Höögd wenig Deerter vöör.^[63] De enigen Vagelaarden in düt Rebeed hebbt sik good anpasst, dat se gegen dat ruge Klima bestaan köönt. In alpine Zoon leevt to’n Bispeel Barggööschen un de Almensnappers un Roovvagels so as Felsenmuushaavken, Kronenaren, Steppenaren, Gliedaren un Baardgieren.^[53]

Kilimandscharo-Riesensenecien
(Dendrosenecio kilimanjari)
Riesensenecien langs de Makwame-Route op de Kilimandscharo
Riesenlobelien
(Lobelia deckenii)
Almensnapper
(Pinarochroa sordida)

Nivale Zoon

Op rund 5000 m begünnt de nivale Zoon, ene Klimazoon in de Steen, Snee un Ies vöörheerscht. De wenige Nedderslag, de hier daalfallt, siepert direkt in de felsige Grund oder blivt op Gletschers liggen. Üm Fumarolen in de Reusch-Krater is de Stroblomenaard Helichrysum newii to finnen. Buten de Krater is de Temperatuur to leeg för de meisten Planten, so dat hier man Flechten, so as Rusavskia elegans wasst. Spinnen sünd de eenzigen Deerter, de in de nivale Zoon vun de Kilimandscharo duurhaft leven doot.^[63] Af un an besöökt avers afrikaansche Wildhunnen de nivale Zoon. So is bekannt, dat een Wildhund sülvenst bet op de Uhuru Peak klattert is.^[64]

Remove ads

Historie

Prähistorie un Fröhgeschicht

De Kilimanjaro wurr sachtens al fröh in’t Holozän vun de Masai besocht.^[65] Archäologen hebbt an de Foot vun’n Kilimandscharo Kumpen funnen, de op Minschen henwiest, de sik hier al 1000 v. Chr. daallaten hebbt. Dat fruchtbare Land un de hoge Biodiversität weren ene gode Grundlaag sik mit Eten to versorgen. Daarto geev dat frisch Drinkwater un veelbruukbaar Materialien so as Steen un Holt.

Eerste Berichten

De öllste Born, de mööglicherwies de Kilimandscharo beschrieven deit, stammt vun de greeksche Geograaf Claudius Ptolemäus uut dat 2. Jhd. He schrivt in siene Geographia vun enen groten versneet Barg in enen Land vull barbaarsche Kannibalen. He harr düsse Informatschonen avers uut twede oder drüdde Hand. Dat Wark kann man ook anner Bargen so as de Mount Kenya menen. De Periplus Maris Erythraei is vermoodlich een Jaarhunnerd later schreven worrn un givt möögliche Henwiesen op de Kilimandscharo.^[66]

Waarschienlich deen de Kilimandscharo al vun dat 6. Jhd. an as ene Baak för de Navigatschoon vun de araabschen Kooplüud uut’n Omaan, de mit Karawanen vun de afrikaansche Oostküst in’t Binnenland trocken. Dat is bekannt, dat se mit Bantuvölker, de twüschen dat 11. un 15. Jhd. an de Barghäng vun de Kilimandscharo kamen weren, Hannel dreven. De Wachagga, de hier nu leven sünd Nakames vun düsse Bantuvölker.^[43] De araabsche Kartograaf Abu’l Fida beschreev in’n 13. Jhd. enen witten Barg in de Binnenlannen. Dat is sachtens een Henwies op de Kilimandscharo, man dat kann een nich mit Sekerheid seggen. Dar gellt ook för de Chröönkschriever, de 1225 op een chineesch Hannelschipp na Oostafrika reis un bericht, dat sikdat Land westen vun Sansibar sik bet an enen groten Barg uutstreckt.

Tonemen Berichten in’t 19. Jhd.

1698 full dat Eiland Sansibar in de Hänn vun Omaan un wurr dat Zentrum för de araabsche Slavenhannel un ook de Uutgangspunkt för Karavanen, de deep in’t afrikaansche Binnenland trocken.^[67] De araabsche Inflood is so mit de Tied anwussen, bet dat se in’t 19. Jhd. vun de Portugesen uut de Regioon verdreven wurrn.

De Arabers verbünnen sik mit de Brieten, de enen Hannelsposten op Sansibar oprichten. Europäers, de düt Posten besöchen, hören Gerüchten över enen groten Barg in’t afrikaansche Binnenland. De araabsche Slavenhannelsmann Chamis bin Uthman besöch 1834 London, wo he brietsche Politikers un Geleerten dreep. He snack veel mit den ierschen Geograaf William Desborough Cooley vun de Royal Geographical Society, de na dat Gespreek enen Bericht mit de Titel The Geography of N'yassi, or the Great Lake of Southern Africa, Investigated schreev. Daar binnen warrt de Kilimandscharo dat eerste Maal mit Naam nöömt.

In de Tied begünn ook de Neeschierigkeid vun westlichen Wetenschoppers den Born vun de Nil to finnen. Richard Francis Burton un John Hanning Speke bereisen dat Rebeed, dat vundaag Tansania is.^[68]

Rebmann un Krapf (1844-1849)

As sik de brietsche Inflood in Oostafrika uutbreed, kemen ook Misschonaren na Oostafrika. 1844 keem de düütsche Misschonaar Johann Ludwig Krapf vun de Church Mission Society met siene swanger Fro na Mombassa, wo se wullen ene Misschoonsschool oprichten wullen. Krapf sien Fro bröch ene Dochter op de Welt. De Familie kreeg man Malaria. Modder un Dochter bleven dood. Nadat Krapf wedder gesund weer, richt he 1846 de eertse Misschoon in Rabai Mpya op, een Burenveerdel vun Mombassa. Ünner de lokalen musliemschen Lüüd kunn he nich veel bekeren. Daarüm maak he Plaans, dat he mit siene Arbeid annerwegens wiedermaken will.^[69] In’t glieke Jaar kreeg he Hülp vun de 26 Jaren olen Düütschen Johannes Rebmann, de in’n Oktober 1845 siene Leer as Misschonaar in London afslaten harr.^[70]

1847 grünnen beide enen ne’en Misschoonsposten bi de Barg Kasigau. Man ook hier bleven de Lüüd bi’n Islaam. Krapf un Rebmann beslöten wedder wieder to trecken un hören vun araabschen Kooplüüd vun de Chagga, de so as Bwan Cheri vertell an enen Barg leevt, den Dschinns bewaakt un Kilimandscharo heet. Bwana Cheri neem Rebmann den 27. April 1848 mit siene Karavaan mit na de Kilimandscharo. Krapf weer noch to swack un maak de Reis nich mit.^[71] Op’n 11. Mai seeg Rebmann de Barg to’n eersten Maal.

Bi enen tweden Besöök in’n November 1848 beschreev Rebmann düüdlich de beiden Toppen vun’n Kibo un de Mawenzi. In’n April 1849 keem he to’n drüdden Maal na de Barg un steeg na siene egen Angaven bet an de Sneegrenz vun Barg.^[68] Krapf besöch tohoop mit Rebmann den Barg in’n November 1848.^[68]

Karl Klaus von der Decken (1861-1862)

De Berichten vun Rebmann un Krapf över enen sneebedeckt Barg in de Tropen maak de westlichen Wetenschopper de Berichten skeptisch bekieken. Se twieveln nich an, dat de Snee op Bargen dicht bi de Äquater liggen blieven kann. Se glöven avers nich dat de Kilimandscharo hoog noog is, dat de Snee liggen blivt.^[72] Enige Forscherlüüd menen, dat de Misschonaren witten Fels mit Snee verwesselt hebbt.^[73] In sienen Book Inner Africa laid open vun 1852 verklaar William Desborough Cooley, dat de Vertell vun Snee op de Kilimandscharo man ene lokale Saag is.^[74]

De düütsche Baron Karl Klaus von der Decken beslööt, na enen mislückten Versöök, bet an de Malawisee to kamen, de Fraag na de Snee op’n Kilimandscharo to beennen un den Barg sülvenst to bestiegen. Op’n Weg na Mombassa keem he 1861 den engelschen Geoloog Richard Thornton tomööt. Thornton harr besloten sienen geoloogsch Ünnersöök in Oostafrika wiedertomaken un von der Decken besnack em mit na de Kilimandscharo to trecken.^[75]

Den 29. Juni 1861 maken sik Von der Decken un Thornton in Mombassa op’n Weg. Se reisen mit ene Karavaan binnen enen Maand na de Kilimandscharo.^[75] Thornton schätt de Höögd vun de Barg op 6039 bet 6296 m un keem to dat Resultaat, dat de Barg uut dree Vulkaans tohoopsett is, wovun de Shira de öllste un de Kibo de jüngst is. De Beiden decken ook de Mount Meru op, enen aktiven Vulkaan süüdwesten vun de Kilimandscharo.^[73] Thornton beschreev ook de lokale Kultuur vun de Inheemschen un de Vegetatschoon rund üm de Barg.^[75]

Vöör den Opstieg hüren Von der Decken un Thornton meer as fievtig Dregers an. Na enen dree Daag langen Opstieg weren se op 2460 m ankamen, wo se vunwegen starken Nedderslag den Opstieg afbreken mussen.^[75] Doch sünd se mit de Expeditschoon liekers vöörankamen, denn se harrn den Snee, de as ene dicke Deek över de Kibo lee, seen un enen Gletscher an de Süüdhang opdeckt.^[73] Thornton sien Reisbericht övertüüg de meesten Wetenschoppers, dat de Kilimandscharo echt een versneet Topp harr. Cooley bleev man bi de Berichten vun Snee op de Kilimandscharo aftostrieden.^[76]^[77]

Ook in’n Dezember 1862, as Von der Decken mit den düütschen Otto Kersten ene twede Expeditschoon na de Barg maak, mislück de Versöök dat versneet Topp to bereiken. Düt Maal keem Von der Decken baven de Boomgrenz un op een Höögd vun en 4300 m. Bi de Opstieg kemen de Beiden in enen swaren Sneestorm un weren dwungen wedder bargdaal to stiegen.^[72] Ook Von der Decken un Kersten geven enen detailrieken Bericht vun de Flora un Fauna rund üm de Barg af. Op Grundlaag vun düsse Berichten, hebbt Biologen hier later ene grote Tall Planten un Deerter opdeckt, de tovöör noch unbekannt weren. Welk Deerter un Platen hebbt de Naam vun de beiden Opdeckers kregen, as de Riesenlobelie Lobelia deckenii, de Von-der-Decken-Toku un dat Chamäleon Rieppeleon kerstenii.^[78]

Charles New (1871–1875)

Na sienen tweden Versöök snack Baron Karl Klaus von der Decken mit Charles New, een engelschen Misschonaar, de ene Misschoon bi Mombassa harr un een Protegé vun Johann Ludwig Krapf weer. Charles New söch ene Steed för en ne’e Misschon un von der Decken broch em op de Idee, de Wachagga to besöken. He fraag Johannes Rebmann na Informatschonen un maak sik im Juli 1871 op den Weg na de Kilimandscharo. De eerste Versöök, de Topp to bestiegen is mislückt man in’n August probeer he dat noch eenmaal, dütmaal över de Süüdoostsied vun’n Kibo. He keem daarbi op een Höögde vun 4000 m un keem bet över de Sneegrenz.^[79]

Charles New weer de eerste Europäer, de den Snee vun de Kilimandscahro bereikt het. He ünnersöch ook de Landschop un besöch vele Öörd, de vöördem noch unbekannt weren, so as de Chalasee süüdoostlich vun de Mawenzi. He schreev siene Beleevnissen in dat Book Life, Wanderings, and Labours in Eastern Africa daal,^[80] wat in England de Twievel över de besneeten Toppen vun de Kilimandscharo een för alle mall uutrüüm.^[81]

In’n Dezember 1874 reis Charles New wedder na de Dörper vun de Wachagga. Araabsche Slavenhannelslüüd, de mitkregen harrn, dat Charles New de Slavenhannel stoppen wull, setten de Höövdlingen, daarünner Mandara vun Moshi, gegen em op. De Höövdlingen verköffen Slaven an de Arabers un wussen, dat Charles New ene Gefahr för eer Inkamen weer. As de Misschonaar na de Kilimandscharo keem, grepen de Wachagga em an un nemen all siene Saken af. Verswackt vun Dysenterie keem Charles New in’n Februar 1875 torügg na Mombassa, wo he den 14. Februar an de Mattigkeid doodbleev.^[81]

Opstiegen 1883

Kört na 1880 wurr ene Iesnbahnlinie boot, de Dar es Salaam mit Ujiji an’n Tanganjikasee verbünn. Üm dat de Iesenbahnlinie dicht bi de Kilimandscharo langsleep, weer de Reis na de Barg nu veel eenfacher. Likers besöchen Europaers den Barg bloot af un an. Sachtesn as Folg vun de Anslag op New.^[82] De düütsche Gustav Fischer keem 1883 an den Barg vöörbi, as he vun Mount Meru na de Naivashasee reis un bericht, dat’t Ümland wedder seker was. De schottsche Geoloog Joseph Thomson keem in’t sülve Jaar na de Noordsied vun de Kilimandscahro, as he döör dat Land vun de Massai trock. He versöch den Barg to bestigen, keem man bloot op 2700 m.^[83]

Na de Berichten vun Fischer, stüür de Royal Geographical Society Harry Johnston na de Barg de Flora un Fauna in dat Ümland to ünnersöken. He was 1883 de drüdde Europäer an den Barg. Jognston verwöör, dat he besteeg den Barg bet op ene Höögd vun 5000 m un vertell dat Opstieg so eenfach weer, dat he nich eenmaal een Wannerstock bruuk. Anner brietsche Wetenschoppers glöven em nich.^[84] Johnston siene Berichten kemen avers good bi europääschen Politkers an. He beschreev dat Ümland vun den Barg in sienen Book he Kilima-njaro Expedition.

Düütsche Koloniaaltied (1885-1886)

In de Tied stünn de grote Deel vun Oostafrika ünner Inflood vun dat Sultanaat Sansibar. 1884 keem ene Expeditschoon vun de Gesellschaft für deutsche Kolonisation (GfdK) in Oostafrika an. De GfdK weer een Privaatünnernemen vun den Düütschen Carl Peters, de Kolonien in Översee för dat düütsche Riek warven wull. De Expeditschoon kunn oostafrikaansche Höövdlingen besnacken kneepsche Verdrääg op Hoogdüütsch to ünnerteken. De Höövdlingen geven so in’n Tuusch för Schuul de Bruukrechten in eren Rebeed. So keem de Kilimandscharo ünner de Macht vun de GfdK.^[85]

1885 het dat Düutsche Kaiserriek düsse Verdräag goodkennt. De Sultaan vun Sansibaat protesteer daargegen, un versoch mit siene Armee de Höövdlingen op’t oostafrikaansche Fastland wedder ünner sien Gesegg to kriegen. De Riekskanzler Otto von Bismarck stüür daarophen fiev Kriegsscheep na Oostafrika, de denn op’n 7. August 1885 de Kanonen op den Palast vun’n Sultaan richten. De Sultaan geev op un het de düütsche Anspröök gellen laten, so dat de Kilimandscharo offitschell düütsch Koloniaalrebeed worrn is.^[85]

De düütsche Kolonie sett de brietsche Plaans - ene Kolonie vun’t Kaap bet Kairo - enen Sticken vöör. In’n Oktober 1886 begünnen brietsche un düütsche Diplomaten in London stillkens över dat koloniale Rebeed in Oostafrika to verhanneln. Se kemen övereen, dat se Oostafrika ünner sik opdelen un de süüdliche Deel üm de Tanganjikasee un de Kilimandscharo Düütsch Oostafrika ween schull un de Noorddeel mit de Havensadt Mombasa Brietsch Oostafika formen schull. De Grenz twüschen de twee Rebeden weer ene lieke Lien, de enen Knick üm den Kikimandscharo, dunntomalen de höögszte Barg int Düütsche Riek, maak.^[86] Dat Bargmassiv kreeg den Naam Kilima-Ndscharo.^[87] 1887 gung de GfdK op in de nee grünnt Deutsch-Ostafrikanische Gesellschaft (DOAG), mit Carl Peters as Vöörsitter.^[88]

Opstiegen 1887 un 1888

In’n Juni 1887 versöken de Ungaar Sámuel Teleki un de Öösterrieker Ludwig von Höhnel över dat Saddelplateau, dat de Kibo un de Mawenzi verbinnt, den Topp to bereiken. Von Höhnel stopp op ene Höögd vun 4950 m, man Teleko klatter wieder bet över de Sneegrenz un stell mit 5300 m enen ne’en Rekord op.^[89] As Teleki un Von Höhnel wedder trügg an’n Foot vun’n Kilimandscharo weren, kemen se den düütschen Geograaf Hans Meyer un de düütsche Baron Albrecht von Eberstein tomööt, de sik för den Opstieg vöörbereiden.^[90] Meyer in Von Eberstein kemen bet op 5486 m, ümdat se nich richtig uutrüst weren de Gletscher to bestiegen.^[82]

Meyer keem 1888 na Düütsch-Oostafrika trügg tohoop mit de öösterriekschen Kartograaf Oscar Baumann, as sik in’n Abushari-Opstand just araabsche Kooplüud un afrikaansche Stämm ünner Abushiri ibn Salim al-Harthi gegen de düütschen Koloniaalherren wennen. Meyer un Baumann wurrn fungen, mussen er Uutrüsten afgeven un Löösgeld talen. Denn wurrn se free laten un reisen na Eruopa trügg.^[91]

In’n Harvst 1888 kemen de US-amerikaansche Bioloog William Louis Abbott un de düütsche Otto Ehrenfried Ehlers na de Kilimandscharo. Abbott sammel ene grote Antall Planten un Deerter üm de Barg. He fünn ook de Abbottduker, de later sienen Naam kreeg un stüür en vullwasen Exemplaar na Europa. Abbott un Ehler wullen ook den Topp över de Noordwesthang bestiegen, man Abbot geev al fix op, ümdat he sik ungood fööl. Na egen Angaven steeg Abbot bet 5904 m rop boven.^[92] Later trock de Uutsaag trügg un geev to, dat he den Bargtopp nich bereikt het.^[93]

Hans Meyer (1889)

1889 keem Hans Meyer för sienen drüdden Versöök den Topp vun’n Kibo to bereiken torügg. Dütmaal keem de Öösterrieker Ludwig Purtscheller mit. Eerdat se op den Barg klattern, besöchen Meyer un Purtscheller Mandara in Moshi. Dat weer de Chagga-Höövdling, de sik gegen Charles New wennt harr. Wegen sienen Bündnis mit de düütsche koloniale Armee un Wapenleverns weer Mamdara de mächtigste Höövdling op’n Kilimandscharo.^[94]

Bi’n Opstieg kregen Meyer un Purtscheller Hülp vun sösstein Afrikaners. Daarmang weren Chagga uut Marangu, een Mann vun Mandara un twee Freewillige, Ali un de Kook Mwini Amani. Op verscheden Höögden richten se Camps in: dat Abbottscamp op 3894 m, dat Kibocamp op 4263 m un een lütt Camp bi enen Fels op 4578 m, direkt ünner de eersten Gletschers. So muss de Expeditschoon nich na jeedenen misslückt Versöök torügg na dat Basiscamp. Dregers versorgen de Camps mit Brennholt un Eten, dat se uut Marangu an’n Bargfoot halen.^[82]

Rund fiev Weken na de Expeditschoonsbeginn kemen Meyer un Purtscheller mit eer Team op’n 3. Oktober över enen Gletscher an den Kraterrand. Hans Meyer nööm de Gletscher Ratzelgletscher, Friedrich Ratzel to Eren. Dat Inhacken vun Treed in’t Gletscheries gung man so an’e Substanz, dat se kene Energie meer harrn bet op den höögsten Punkt vun de Kraterrand to klattern. Dree Daag later kemen se man op’n 6. Oktober 1889 kemen an.^[91] Hans Meyer nööm de Punkt Kaiser-Wilhelm-Spitze na de Kaiser Wilhelm II.^[95]

Kort na’n Opstieg wüllen Meyer un Purtscheller ook de Topp vun de Mawenzi bereiken. Se kemen man bloot bet Klute Peak, een 3952 m hoog Bargtopp.^[96] Op’n 18. Oktober stegen Meyer un Purtscheller över de Hans Meyer Notch een tweed Maal op’n Kibo, ümdat se den Krater ünnersöken wullen. Allens tohop brochen se 16 Daag över 2600 m to.^[97]

1890 bröch Hans Meyer dat Book Ostafrikanische Gletscherfahrten ruut, dat siene Expeditschoon op’n Kilimandscharo un anner Expeditschonen beschrivt. He keem 1898 na de Kilimandscharo torügg un wull den Kibo nochmaals bestiegen, man keem de dütmaal nich wieder as de büterst Kraterrand.^[98]

20. Jhd.

To’n Enn vun’n 19. Jhd. un in’n frohen 20. Jhd. neem de westliche Inflood in de Regioon to. Al 1892 wurr ene evangeelsch-luthersche Kark in Moshi opricht. Later folgen anner in Machame un anner Dörp vun de Chagga. 1908 weren rund fievtig Chagga to’n Christendom övertreden.^[99] Ene grote Tall Eyepditschonen ünnersoch den Barg un dat Rebeed ümto. In de Nafolg vun Hans Meyer boen Düütsche Hütten op de Kilimandscharo, dat de Opstieg lichter warrt. Op 2550 m wurr de Bismarckhütt opricht un op 3450 m de Petershütte.^[100] De Naam kregen se vun Carl Peters, de Präsident vun de DOAG.^[101]

Mandara bleev in’n November 1891 dood. Sien Söön folg em as Höövdmann vun Moshi. Marealle, de Höövdling vun Marangu, seeg nu ene Chance siene Macht uutoboen. He laad Carl Peters in sien Dörp in, dat he hier sien Höövdquarteer inrichten schull, un speel de Düütschen gegen anner Höövdlingen uut.

Koloniaal Stried (1914–1919)

Tiedens de Eerste Weltkrieg versöch dat Verenigt Königriek Düütsch-Oostafrika intonemen. Na de Nedderlaag bi de Havenstadt Tanga trock dat brietsche Heer den 3. November 1914 na Longido, en Dörp an de süüdwestliche Sied vun’n Kilimandscharo. Daar kemen se in ene Fall vun de düütsche Koloniaalarmee, de ünnern Generaal Paul von Lettow-Vorbeck stünn. Dat brietsche Heer verloor vele Männer, Proviant un Uutrüsten un muss sik torügg trecken na Brietsch-Oostafrika.^[102] Later in’n Krieg weer daar wedder Stried üm den Kilimandscharo, mit ene grote Slacht bi Moshi in’n Maart 1916.^[103]

Op’n 25. November 1918 het von Lettow kapituleert, un Düütsch-Oostafrika keem ünner brietsche Herrschopp. Söven Maand later, op’n 28. Juni 1919, weer de Verdrag vun Versailles ünnerschreven, un Düütsch-Oostafrika wurr tweedeelt. Dat Verenigt Königriek kreeg dat Mandaat över Tanganyika, dat nu as Tansania bekannt is. Dat annere Deel, Ruanda-Urundi, dat hüdige Rwanda un Burundi, keem to Belgien^[104]

Ünner brietsch Herrschop (1919–1961)

De brietsche Koloniaalherrschop het de Bargwoolden 1921 as Natuurreservaat ünner Schuul stellt un so stoppt, dat sik de Koffie- un Bananenplantagen noch wieder uutbreiden köönt.^[105] De brietsche Geograaf Clement Gillman weer 1921 de eerste Europäer, de na 1914 wedder den Krater vun’n Kibo bereikt het. 1924 is de Südafrikaner George Londt den Mawenzi anhoogstegen. He wull den Hans Meyer Peak. bestegen, keem avers bi de 4958 m hoge Süüdspitz vun’n Mawenzi an, de nu as Londt Peak bekannt is.^[106]

In 1926 hett de britt’sche Bergklätter Donald Latham op 5638 m Höögde dat froren Liek vun enen Leopard funnen, bi’n Deel vun de Kraterkant, de nu as Leopard Point bekend is, wat jüst noordlich vun Gillman’s Point liggt.^[107] He schreev doröver in de Geographical Journal in’n Dezember 1926, mit’n Bild vun Oforo, de bi dat Liek steiht.^[108] De düütsche Missionar Richard Reusch is twüschen 1925 un 1927 meermaals op de Bsrg stegen. Bi enen Opstieg funn ook de Lepardenliek un sneed sik en Stück vun’n Oor af as Andenken. De Liek bleev daar to liggen bet to’n Anfang vun de 1930er, denn weer se miteens weg.^[109] Bi en anner Opstieg klatter Reusch in den later na em nöömt Reuschkrater un funn dar de Ash Pit.

Vun de late 1920er an wurr de Barg vun meer un meer Klatterers bestegen. Wieldat meer Lüüd den Barg bestiegen wullen, wurr in’n Juli 1929 in Moshi de Mountain Club of East Africa grünnt, later de Kilimanjaro Mountain Club. 1932 wurr up 4703 m de Kibohütt boot, tohoop mit de Bismarckhütt un Peters Hütte.^[110]

Bill Tilman un Eric Shipton, twee engelshe Bergstiegers, de tovöör al de Mount Everest bestegen harrn, besöchen 1930 den Barg, den Hans Meyer Peak to bestiegen. Bi de eerste Versöök verlopen se sik un fünnen tofällig daar de Nordecke Peak bi.^[109] Bill Tilman keem 1933 wedder, steeg op den Kibo un slöög sien Lager in’n Krater op. Hier fün he Fumarolen, de na Swevel rüükt. Dat weer een Teken vun vulkaansche Aktivitäät, wat de Geologen wunnert un de lokale Lüüd verschreckt het, denn se dachen, de Kibo weer en inaktiven Vulkaan.^[110]^[111] 1957 het de Universität Sheffield den Krater ünnersöcht un ruutfunnen, dat de Kibo een inslapen Vulkaan is.^[112]

Unafhängigkeid un Tansania

1954 grünn Julius Nyerere de Tanganyika African National Union (TANU), ene politische Partei, de sik för de Unafhängigkeit vun Tanganjika insett.

As Tanganjika 1961 en egen Land wurr, lööt Nyerere ene Blöös op den Topp vun’n Kibo setten un dööp de Kaiser-Wilhelm-Spitze in Uhuru Peak üm. Uhuru is Swahili för „Freeheid“.^[113] Twee Jaren later het sik Tanganjika mit de sik Volksrepubliek Sansibar un Pemba tohoopdaan un de Verenigte Republiek Tansania grünnt.

Intwüschen wurr de Kilimandscharo jümmers meer ene Attrakschoon för Touristen. 1959 weren al meer as sövenhunnnerd Lüüd op den Barg stegen.^[114] För de jümmerto grötter Tall Touristen is 1971 westlich vun Moshi de Kilimanjaro International Airport opricht worrn.^[115] 1973 wurr de Nationaalpark Kilimanjaro grünnt un heel de Barg baven de Boomgrenz ünner Schuul stellt. De ole Bismarckhütt un Peters Hütt wurrn afbraken un de ne’en Mandarahütt un Horombohütt wurrn boot.

21. Jhd.

Sied 2005 höört ook de Hangwoold to dat dat Rebeed vun de Natschonaalpark Kilimandscharo, de so nu 75.575 ha groot is. De Afsichten vun de Natschonaalpark sünd Schuul för de Natuur un Deerter, dat Uutbillen un Opklören vun de Minschen, de an’n Kilimandscharo leevt un optopassen, dat de Tourismus nich to veel warrt.^[12] 2008 künnige de tansaansche Minister Shamsa Mwangunga an, dat 4,8 Millionen inheemsche Bööm rund üm de Kilimandscharo plant warrn schöölt. De Bööm schöölt de Eroschoon an de Barghäng afwennen un de Waterborns schulen.^[116]

Remove ads

Tourismus un Klattersport

Na de Tanzania National Parks Authority besöchen 57.546 den Kilimandscharo in’n Jaren 2011/12. Daar bestegen 16.425 vun den Barg ook.^[117] De Natschonaalpark Kilimandscharo bringt jeed Jaar rund 50 Millionen US-Dollar in un is so de lukrativste Natschonaalpark in Tansania.^[118]^[119]

De Tourismus is ook een wichtig Inkamen för de inheemschen Lüüd. 2007 arbeiden rund 11.000 Lüüd as Tourguides, Dregers oder Köök. Dat givt avers Kritik an de legen Arbeidsümstänn för de Inheemschen.^[118]^[120]

Routen

Op’n Kilimandscharo givt dat söss Routen den Kibo to bestiegen. Vun de noordwestlichste Route sünd dat, in Wieserricht: de Shira-Route, de Rongai-Route, de Marangu-Route, de Umbwe-Route, de Machame-Route un de Lemosho-Route. Dree vun de Routen föört bet op de Uhuru Peak: de Lemosho-Route, över de swaar bestiegbare Western Breach, de Machame-Route un de Marangu-Route, de eenfacher to bestiegen sünd un langs Barafu Camp un Gillman’s Point loopt. För jede Route mött Touristen enen Bargförer boken. De Duur vun de Routen ünnerscheedt sik un langt vun fiev bet negen Daag.^[121]

Anners as de söss groten Routen givt dat noch anner, de bloot af un an bestegen warrt. Bloot wenige klattert op de Mawenzi. För de Routen op de Topp vun de Mawenzi bruukt dat gode Bargstiegers, de passlich uutstaffert sünd.

Gefaren

De meisten Klatterrouten op de Kibo sünd, vergleken mit Bargen in de Himalaya oder Anden, technisch relativ eenfach. Lüüd, de op’n Kilimandscharo stiegen wüllt, warrt liekers anraden, dat se in good Verfaat ween schöölt un sik good rüsten un uutstafferen schöölt. Dat warrt ook anraden nich meer as twee Kilometers den Dag optostiegen.^[122]

Lege Temperaturen un eventuell starken Wind köönt den Opstieg avers lastig maken.^[123] Wegen de Höögdünnerscheed kriegt veel Bargstiegers ook de Höögdenkrankheid.^[124] Na ene Studie vun 2005 kregen 77 % vun de Bargstiegers de Höögdenkrankheid un 61,3 % kemen bet op de Topp.^[125] Na een anner Studie kregen vun 917 Bargstiegers, de över de Lemosho- oder de Machame-Route op de Topp ankemen, 70,4 % de Höögdkrankheid. De Symptomen weren Kopppien, Övelkeid, Döörfall, Övergeven un Appetitverlust.^[126]

In de Tied vun 1996 bet 2003 storven söventein Froen un acht Männer, as se den Kilimandscharo bestegen wullen. Dat maakt 13,6 Doden op 100.000 Bargstiegers. Veertein Lüüd storven an de Folgen vun de Höögdkrankheid, veer an enen Hartinfarkt, twee an ene Lungensweer, een an ene akute Blinddarmsweer, dree an Folgen vun grötter Wunnen un ene na feelslaan Reanimatschoon^[127]

Steen, de daalfallen köönt, sünd ene anner Gefaar för Bargstiegers. Veel Felsbrocken kaamt loos, wenn dat Ies ümto smölt. 2006 sünd dree US-amerikaansche Bargstiegers ümkamen, as Felsbrocken an de Western Breach looskamen sünd.^[128] 2015 bleev een 33 Jaren olen US-Amerikaner dood, as Felsbrocken em drapen hebbt.^[129]

Rekorden

De gauste Opstieg na de Topp vun de Kibo bröch de Spanier Kílian Jornet tostann. He steeg den 29. September 2010 in 5 Stünn un 23 Minuten vun dat Basiskamp anhoog bet to de Uhuru Peak. He weer so ene Minute gauer as de Kasach Andrew Puchinin, de tovöör den Rekord opstellt harr. As Jornet wedder in’n Basiscamp ankeem, weren 7 Stünn un 14 Minuten verstreken, wat to de Tied ook de Rekord för de gauste Op- un Afstieg weer. Opstunds liggt de Rekord för de gauste Op- un Afstieg bi 6 Stünn un 42 Minuten. De Rekord wurr vun de Ecuadorianer Karl Egloff op’n 13. August 2014 opstellt egenwoordig staat dit record op naam van Karl Egloff, een berggids uit Ecuador.^[130]

De Rekord för de gauste Opstieg vun ene Fro het de Däänsche Kristina Schou Madsen opstellt. Se steeg den 23. Februar 2018 binnen 6 Stünn un 53 Minuten op de Uhuru Peak. Se het so den olen Rekord vun de Düütsche Anne-Marie Flammersfeld braken, de den 27. Juli 2015 in 8 Stünn un 32 Minuten op de Bargtopp steeg un binnen 12 Stünn un 58 Minuten wedder afstegen weer.^[131]

De jüngste Bargstieger, de op’n Kibo ankeem is Coaltan Tanner. He keem den 22. Oktober 2018 in’n Öller vun 6 Jaren op de Uhuru Peak an. De öllste Bestieger vun de Kibo is de US-Amerikaansche Anne Lorimor, de 89 weer, as se den Kibo in’n Juli 2019 besteeg.^[131] De öllste Mann, de den Kibo bestegen het, weer de US-Amerikaner Robert Wheeler, de mit 85 Jaren op’n 2. Oktober 2014 den Topp bereikt het.^[132]

Remove ads

Populäärkultuur

Mang de eersten Warken in’e Literatuur, de vun’n Kilomandscharo vertellt, is Jules Vernes sien Cinq semaines en ballon vun 1863. De Reisroman vertellt vun ene Ballonfaart över den afrikaanschen Kontinent, de ook langs de Kilimandscharo föört.^[133]

De US-amerikaansche Schriever Ernest Hemingway beschrivt de Kilimandscharo in twee vun sienen Warken: De Roman Under Kilimanjaro, de 1936 ruutkeem, un de Geschicht The Snows of Kilimanjaro, ^[134] de Henry King 1952 ook verfilmt het.

Ook de franzöösche Schriever Joseph Kessel maak een Reis na de Kilimandscharo un beschreev in Le Lion vun 1958 den Barg un sien versneit Topp mit velen Details.

De franzöösche Singer Pascal Danel süng 1966 över den Snee vun’n Barg in sien Leed Kilimandjaro. Ook in Leedtexten vun Jean Ferrat (Kilimandjaro), Michel Sardou (Dans ma mémoire, elle était bleue) un de Rockband Toto (Africa) kümmt de Kilomandscharo vöör. De US-amerikaansche Jazzkomponist Miles Davis broch 1968 dat Album Filles de Kilimanjaro ruut. De Titel is ene Referenz op Kilimanjaro African Coffee, een Bedriev, in de Davis Geld investeert harr.^[135] In 1981 broch Carlos Santana Tales of Kilimanjaro ruut.

Monty Python maak een Sketsch, in den de schele Exleditschoonsbaas Sir George Head (John Cleese) ene Brügg twüschen de twee Toppen vun de Kilimandscharo boen will.

Dat Bild vun de Kilimandscharo is döör de Kunst un de Tourismus wied verbreidt un wurr in velen verscheden Medien un Kunstformen daarstellt. De Afbiller wiest man faken romantische un stereotype Ideen vun Afrika. De Kilimandscharo is denn de Achtergrund för Kulissen mit wille Deerter, exootschen Planten un Massaikriegers. Malereen vun den Barg wiest den Kilimandscharo meest ümkleedt mit Wulken un stellt so een mystisch un romantisch Bild daar. Düsse romantischen Afbiller sünd ook vundaag noch faken op Postkaarten för den Tourismus to finnen.^[136]^[137]

Ook för de Reklaam is Kilimandscharoneen veel bruukt Symbool. De Barg finnt sik as Logo op Mineraalwater, Beer,^[138] Koffie, Tee, Zigaretten, in de Tourismus- un Hotelbranche oder as Slogans, so as bi Air Tanzania (the wings of the Kilimanjaro) oder de State Travel Service vun Tansaia (Land of the Kilimanjaro and Zanzibar).

Remove ads

Literatuur

Historie un Kultuur

Christof Hamann, Alexander Honold: Kilimandscharo: Die deutsche Geschichte eines afrikanischen Berges. Verlag Klaus Wagenbach, Berlin 2011, ISBN 978-3-8031-3634-3. (hoogdüütsch)
Charles Dundas: Kilimanjaro and Its People: A History of Wachagga, their Laws, Customs and Legends, Together with Some Accounts of the Highest Mountain in Africa. Routledge, 2012. (engelsch)
John Iliffe: A Modern History of Tanganyika. Cambridge University Press, Cambridge1979. (engelsch)
Fritz Rodulph, Percy Stulz: Jambo, Afrika. Brockhaus Verlag, Leipzig 1970. (hoogdüütsch)

Geografie un Natuurwetenschoppen

François Bart, Milline J. Mbonile, François Devenne: Kilimandjaro: montagne, mémoire, modernité. Presses Universitaires de Bordeaux, Bordeaux 2003. (franzöösch)
Kurt Brunner: Frühe Karten des Kilimandscharo – Ein Beitrag zur Expeditionskartographie. In: Cartographica Helvetica, Heft 30 (2004), S. 3–9. Vulltext (hoogdüütsch)
Philippe Nonnotte, Hervé Guillou, Bernard Le Gall, Mathieu Benoit, Joseph Cotten, Stéphane Scaillet: New K-Ar age determinations of Kilimanjaro volcano in the North Tanzanian diverging rift, East Africa. In: Journal of Volcanology and Geothermal Research. Band 173, Nr. 1–2, 2008, S. 99–112. doi:10.1016/j.jvolgeores.2007.12.042. (engelsch)
Andreas Hemp: Continuum or Zonation? Altitudinal Gradients in the Forest Vegetation of Mt. Kilimanjaro. In: Plant Ecology. Band 184, Nr. 1, 2006, S. 27–42. doi:10.1007/s11258-005-9049-4. (engelsch)
J. M. Grimshaw, N. J. Cordeiro, C. A. H. Foley: The Mammals of Kilimanjaro. In: Journal of East African Natural History. Band 84, Nr. 2, 1995, S. 105–139. doi:10.2982/0012-8317(1995)84[105:TMOK2.0.CO;2]. (engelsch)

Bargstiegen un Reisberichten

Hans Meyer: Across East African Glaciers: An Account of the First Ascent of Kilimanjaro. G. Philip & Son, 1891. (engelsch)
Hans Meyer; Heinrich Pleticha (Ruutgevers): Die Erstbesteigung des Kilimandscharo. Erdmann Verlag, Stuttgart 2001, ISBN 3-522-60281-1. (hoogdüütsch)
Jörg Diergarten: Kilimanjaro – Besteigung über Marangu- und Machame-Route. Reihe SYRO-Individual-Reiseführer Band 30, SYRO, Chöttingen 1983, ISBN 3-921885-07-8 (mit ene Kaart). (hoogdüütsch)
P. Werner Lange: Kilimandscharo – Der weiße Berg Afrikas. AS Verlag, Zürich 2005, ISBN 978-3-909111-16-9. (hoogdüütsch)
P. Werner Lange: TraumBarg Kilimandscharo: Vom Regenwald zum tropischen Eis. Ein Reisebericht. AS Verlag, Zürich 2008, ISBN 978-3-909111-51-0. (hoogdüütsch)
Richard Crane, Nicholas Crane: Kilimandscharo per Rad: Mit dem Mountain-Bike auf den höchsten Berg Afrikas. Schneider, München 1987, ISBN 3-505-09602-4. (hoogdüütsch)
Cameron M. Burns: Kilimanjaro & East Africa: A Climbing and Trekking Guide. The Mountaineers Books, 2006. (engelsch)
Alex Stewart: Kilimanjaro: A Complete Trekker's Guide. Cicerone Press Limited, 2012. (engelsch)

Natuur un Ümwelt

William Dubois Newmark: The Conservation of Mount Kilimanjaro. IUCN, 1991. (engelsch)

Remove ads

Weblenken

Kilimandscharo. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Indrag op de Websteed vun dat UNESCO-Weltarvzentrum (engelsch un franzöösch)
De Kilimandscharo anhoog, plattdüütsch Reisbericht op www.de-plattsnackers.de (Archiv)

Kilicam, Live-Webcam vun de Kilimandscharo

Footnoten

Loading content...

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads