Marshallinseln

De Republik vun de Marshallinseln (up Marshallsch: Aolepān Aorōkin Majeļ , up Engelsch Republic of the Marshall Islands) is een Staat up de Inselgrupp vun de Marshallinseln in den westlichen Pazifik. Düsse Grupp vun Eilannen höört to Mikronesien hento.

Aolepān Aorōkin M̧ajeļ, Aolepān Aorōkin Ṃajeḷ

(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: Accomplishment through joint effort, Постижения чрез обединени усилия, Jepilpilin ke ejukaan, Cyflawniad trwy ymdrech ar y cyd
Natschonalhymne: Forever Marshall Islands
Hööftstadt	Majuro-Atoll
Gröttste Stadt
Amtsspraak	Engelsch, Marshallesisch
Regeren President of the Marshall Islands	Hilda Heine
Grött  • Allens  • Water (%)	181,43 quadratkilometer km² ? %
Inwahnertall  • Inwahnerdicht	/km²
Geldsoort	US-Dollar, SOV ([[ISO 4217|]])
BBP	259.538.700 US-Dollar, 279.667.900 US-Dollar $ () $ je Kopp
Tietzoon	UTC+12, Pacific/Kwajalein, Pacific/Majuro (UTC)
Internet-TLD	.mh
ISO 3166	MH
Vörwahl	++692

Allgemeen

De Marshallinseln sund twee Keden vun Inseln oder Atollen, de blangenanner her loopt. De Ratak-Keed in'n Oosten un de Ralik-Keed in'n Westen. Düsse beiden Keden sett sik tohopen ut allerhand Atollen un ok een paar enkelte Eilannen.

Tohopen höört to düsse Inselkeden mehr as 1.150 Eilannen un luurlüttje Eilannen to. De gaht öber een Flach vun 1.900.000 km² in den Middelpazifik hen. Land is aber bloß 181 km², de Rest is Water.

Weer

Up de Eilannen is dat meist fochtig un heet. Vun Mai af an bit to'n November gifft dat en Regentiet. Hen un wenn jaagt ok Taifunen öber de Inseln hen.

Inwahners

Twee Drüddel vun de 61.963 Inwahners (2005) leevt up Majuro un Ebeye. Majuro is ok de Hööftinsel vun de Republik. Up de annern Eilannen leevt man bloß wenig oder gor keen Lüde. Dor kann een nich richtig arbeiden un ok nich fudderkamen. De Hööftstadt vun dat Land is Majuro.

Spraken

Amtsspraken sünd Engelsch un Marshallsch.

Globen

90% vun de Inwahners höört to de unafhängig protestantsche Kark vun de Marshallinseln. 8,5% sünd kathoolsch.

Historie

Öber de Fröhgeschicht vun de Eilannen weet wi bloß, dat de eersten Inwahners al in dat 2. Johrdusend vör Christus vun Mikronesien ut up den Inseln kamen sünd. De eerste Mann ut Europa, de dor henkamen is, weer de spaansche Seefahrer Alonso de Salazar in dat Johr 1526. Man de Spaniers hefft sik mit düsse Eilannen nich groot afgeben un so weer dat denn eerst John Marshall ut England, de dor 1788 wedder henkeem. De eersten Karten hett an'n Anfang vun dat 19. Johrhunnert de düütschbaltsche Entdecker Otto von Kotzebue in'n Updrag vun de russisch Marine tekent.

In dat Johr 1885 keem een düütschen Hannelsbedriev na de Inseln un in dat Johr 1906 sünd de Eilannen denn en Ünnerdeel vun de düütsche Kolonie Düütsch-Neeguinea wurrn. In'n 1. Weltkrieg hett Japan de Eilannen innahmen un dor allerhand Militär ünnerbröcht.

In'n 2. Weltkrieg hefft de USA vun den 31. Januar 1944 af an mehr as 30 vun de Inseln innahmen. Dat weer in de Slacht üm de Marshall- Inseln. Vunwegen de gode Laag vun dat Archipel hefft de USA up Majuro en Basis för ehr Luftwapen upmaakt.

Nah den Krieg keemen de Inseln to dat Schutzgebiet vun de Inseln in'n Pazifik. Dor hefft de USA in den Updrag vun de Vereente Nationen up passt. Bit in de 1960er Johren hefft de USA dor ok Atomwapen up dat Bikini- un up dat Eniwetok- Atoll utprobeert. Veel Inwahners sünd vunwegen de hoge Radioaktivität krank wurrn un mössen jem ehr Heimat verlaten. Bit up düssen Dag hefft de USA nich insehn, dat se dat wedder goot maken mütt.

In dat Johr 1979 sünd de Eilannen as en Republik unafhängig wurrn. Dormals hefft se en Verdrag ünnerschreven, dat se sik dicht an de USA anduken wollen. Düsse Verdrag gellt vun 1986 af an. Nah dat internationale Recht sünd de Inseln eerst 1990 offiziell unafhängig wurrn. Dormals weer eerst de Schutzupdrag vun de UN an de USA to Enn. Just so, as Mikronesien un Palau höört de Marshallinseln to de wenigen Staaten, de jummerwegs tohopen mit de USA in de UN-Vollversammeln gegen Kuba un för Israel afstimmt.

Politik

De Verfaten vun de Republik is ut dat Johr 1979. Tolest ännert wurrn is de 1990. De Börgerschup heet Nitijela. Dor höört 33 Liddmaten to. De Senat sett sik ut 12 Vörsitters vunde Stämm up de Inseln tohopen. Sien Naam is Council of Iroij.

Düt sünd bitherto de Präsidenten vun de Marshallinseln:

Böker öber de Marshallinseln

• Martin Mühlbauer: Marshall Inseln, in: W. Kreisel (Hrsg.): Mythos Südsee. Länderprofile Ozeaniens zu Wirtschaft und Gesellschaft, Hamborg 2006, S. 74-81.
• Ellen Boneparth, M. James Wilkinson: Terminating Trusteeship for the Federated States of Micronesia and the Republic of the Marshall Islands: Independence and Self-Sufficiency in the Post-Cold War Pacific, in: Pacific Studies 18.2 (1995) S. 61–78.

Länner in Ozeanien

Australien | Fidschi | Kiribati | Marshalleilannen | Mikronesien (Födereerten Staaten vun Mikronesien) | Nauru | Niegseeland | Palau | Papua-Niegguinea | Samoa | Salomonen | Tonga | Tuvalu | Vanuatu

Afhängige Rebeden: Amerikaansch Samoa | Cook-Eilannen | Franzöösch Polynesien | Guam | Hawaii | Molukken | Midwayatoll | Niegkaledonien | Niue | Norfolkeiland | Noordmarianen | Oostereiland | Papua (Indonesien) | Pitcairn | Tokelau | Wake | Wallis un Futuna

 

Normdaten: GND: 4037700-3 | LCCN: n81100671 | VIAF: 122588295 | Wikipedia-Personensöök