Japan

Japan (japaansch 日本, uutsproken as Nihon oder Nippon;  anhören ^D) is en Eilandstaat in de Pazifik an de Noordoostküst vun Asien. De japaanschen Eilannen liggt in’n Westen an de Japaansche See, in’n Noorden an de Ochotsksche See un in’n an de Oostchineesche See. Dat japaansche Archipeel sett sik uut veer groten Eilannen (Hokkaidō, Honshū, Shikoku un Kyūshū) un 14.121 lütter Eilannen tohoop. Dat sünd allens tohoop rund 373.000 km². Dat Land is 47 Präfekturen deelt un to rund twee Drüddel bargig. De grote Deel vun de 126 Millionen Minschen in Japan leevt daarüm in dat Plattland an de Oostküst. Hier liggt ook Tokio, de gröttste Stadt un Höoftstadt vun dat Land.

日本国
Nihonkoku/Nipponkoku

(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: Endless discovery, Y Darganfod Diddiwedd
Natschonalhymne: Kimi Ga Yo
Hööftstadt	Tokio
Gröttste Stadt	Tokio
Amtsspraak	Japaansch
Regeren Tennō (Kaiser)	Parlamentaarsche Monarchie Sanae Takaichi
Grött  • Allens  • Water (%)	377.975 km² ? %
Inwahnertall  • 2024 afschätzt  • 2020 Tellt  • Inwahnerdicht	123970000 126146099 /km²
Geldsoort	Yen (JPY)
BBP	5.005.536.736.792 US-Dollar, 4.231.141.201.863 US-Dollar $ () $ je Kopp
Tietzoon	UTC+9:00 (JST) (UTC9)
Internet-TLD	.jp
ISO 3166	JP
Vörwahl	+81

In dat Jungpaläolithikum vöör rund 38.000 Jaren kemen de eersten Minschen op de Eilannen. Twüschen dat 4. un 6. Jhd. weren de japaanschen Königrieken dat eerste Maal ünner enen Kaiser in Nara un later in Heian-kyō vereent. Vun dat 12. Jhd. an harr de Shōgun, een Militääranföhrer un Aristokraat, tohoop mit de Feudaalherren, de Daimyō, un de adelig Samuraikriegers de Macht. Na dat Kamakura- un dat Ashikaga-Dynastie as Shogun un een Jaarhunnerd Börgerkrieg hebbt de Tokugawa as Shogunen Japan 1600 wedder vereent un den Eilandstaat vun de Welt isoleert. 1853 dwung ene US-amerikaansche Flott Japan mit den Westen Hannel to drieven. Daarmit gung de Macht vun de Shōgun daal un de Kaiser kunn 1868 wedder de Macht winnen.

In de Meiji-Restauratschoon het Japan de industrielle Revolutschoon gau vööran dreven, een groot Militäär opboot un Kolonien in Oostasien innamen. 1910 het dat japaansche Kaiserriek Korea kumplett annekteert un 1937 China angrepen. 1941 focht Japan as Assenmacht in’n Tweden Weltkrieg gegen de Allieerten. De Krieg enn för Japan mit de Kapitulatschoon, nadem dat de Verenigten Staten Atoombomben in Hiroshima un Nagasaki daalsmeten harrn. Na de Krieg wurr Japan een wichtigen Verbünnten vun de USA un harr een Weerdschop, de gau wussen is.

Geografie

Japan is een Eilandstaat, de sik to’n groten Deel uut ene Kede Eilannen tohope sett, de sik langs de Oostküste van Asien streckt. Japan sett sik uut allens tohope 14125 Eilannen tohope, de sik an de asiaatsche Pazifikküste ligget. Dat Land is so över 3000 Kilometer lang un recket sik van de Ochtotsksche See bet na Philippinensee. Dat Land is de veertgrötsste Eilandstaat up de Eerden un heel sien Flach is 377.975,24 km² (2019) groot.^[1]

De veer groten Höövdeilannen sind Hokkaidō in’n Noorden, dat middelste un gröttste Eiland is Honshū un in’n Süden de Eilannen Shikoku un Kyūshū. In de Literatuur tellt ook faken ook dat lütter Eiland Okinawa as ene Höövdeiland. Boven to kümmt 14125 lütter Eilannen.^[2] Se ligget to’n groten Deel in de Seto-Binnensee, in de Ryukyū-Eilannen un de Eilannen in’n Pazifik, de Nampō-shotō heet. Honshū is een beten gröter as Grootbritannien. Wegen sienen velen aflegen Eilannen het dat Land de achtgröttste exkusive Weerdschopszone weltwiwed, de an de 4.470.000 km² groot is.^[3] Japan het kene Landgrenzen na anner Staten hen. Naverstaten mit Seegrezen sind Russland, Noordkorea, Süüdkorea, China un Taiwan.

Över heel de Eilandgruppe löppt ene Bargkede, de meer as twee Drüddel van dat Land uutmaket. De höögste Barg is de Fujisan up dat Eiland Honshu un mit 3776 m över de See. Landweerdschop, Industrie liggt man up alleen 20 % van de Flach. In den groten platten Lannen hebbet sik Metropoolregionen rutbild, in de meest alle Minschen leevt: Kantō (mit Tokio un Yokohama), Kansai oder Keihanshin (mit Osaka, Kyōto un Kōbe), Chūkyō (mit Nagoya) un Kitakyūshū-Fukuoka.

Geologie

In Japan stööt veer tektoonsche Platen up een: de Noordamerikaansche Plaat, de Euraische Plaat, de Philippinsche Plaat, de Pazifische Plaat. Hier schuuvt sik een Deel van de Pazifische Platen unner de Eurasiche Plaat, wat de Oorsake för den Vulkanismus un Eerdbeven up de japaanschen Eilannen is.

De rund 240 Vulkane in Japan ligget langs de pazifische Füürring, an de 40 Vulkane in Japan sind aktiv. Sware Eerdbeven givt dat in grötter Afstännen, ton Bispeel dat Kanto-Eerdbeven 1923, Kobe-Eerbeven 1995 oder dat Tohoku-Eerdbeven 2011.

Klima

De Eilandgruppe streckt sik in enen langen Bogen van Noord (45. Breidengraad, Hokkaidō) na Süüd (20. Breidengraad (Okinotorishima). So is dat Klima van Noord na Süüd düchtig verscheden; van den koold-matigen Klima up Hokkaidō met kolen Winter, in de dat veel Snee givt, bet in de Subtropen in de Präfektur Okinawa. Ook Wind nimt starken Inflood up dat Klima in Japan – in’n Winter weit de Wind van’n asiaatschen Fastland na de See, sommerdages puust de Wind van de See na dat Fastland. In’n laten Juni un froen Juli fällt in’n Süden de grote Deel Neddersalg as mosuunaardigen Regen (梅雨前線, baiu zensen).

In’n foren Sommer beginnt de Taifun-Saison, bi de sunnerlik up den Süden un Süüdwesten van Japan van Wrrvlestörm bedropen is (z. B. von Taifun Tokage un Taifun Conson 2004). Na de Statistik kümt Taifuns meerstendeels in’n Spetember na Japan, ofschoonst se in’n Pazifik in’n August up dat fakenst isnd. De stärkste Taifun, de in Japan je uptekent worrn is, was de Ise-wan-Taifun 1959. Över 5000 Minschen verlören dat Leven. De Wind dregt ook daar bi to, dat Japan staäkrer van transnatschonale Ümerweltversmudden dedorpen is.

Van Noord na Süüd to, kann een Japan in sess Klimaregionen indelen:

• Hokkaidō: keen starken Nedderslag, lange kole Winter
• Japaansche See: De Noordwestwind bringt starken Sneeefall. In’n Sommer is de Regioon küller as de pazifische Region, man faken weit een Föhn-Wind van den Bärgen daal.
• Zentraal Hoogland: starke Unnerschede bi de Temperatuur sommers un winters un dags un nachts, ringen Nedderslag.
• Seto-Binnensee: De Bärge in de Regioon Chūgoku und Shikoku halen de Wind af un maket dat Kima matig.
• Pazifikregion: kole WInter met ringen Snee un hitte dröge Sommer.
• Nansei-Eilannen (Ryūkyū-Eilannen): subtrooppsch Klima mit warmen Wintr un hitten Sommer, Starken Nedderslag sunnerlik in de Regentied, regelmatig Taifuns.

• 
  Klimadiagramm Wakkanai (Hokkaidō)
• 
  Klimadiagramm Tokio (Honshū)
• 
  Klimadiagramm Kagoshima (Kyūshū)

Kultuur

De japaansche Kultuur vundaag vereent verscheden Inwarkens uut Asien, Europa un Noordamerika.^[4] Traditschonelle japaansche Kunsthandwarken sünd to’n Bispeel Keramik, Textilien, Lackarbeiden, Sweerder un Poppenmakeree. Traditschonell Danz un Theater sünd to’n Bispeel Bunraku, Kabuki. Wichtig sünd de traditschonelle Teezeremonie, Ikebana, Kampkünst, Kalligrafie, Origami, Geisha un Onsen.

Tweeuntwintig Steden in Japan sünd UNESCO Weltkultuurarv.^[5] Japan gellt för ene kulturelle Supermacht.^[6][7][8][9]

Kunst un Architektuur

De japaansche Maleree wuss uut inheemschen Kunststilen un Ideen uut anner Länner.^[10] Besünners in dat 19. Jhd. harr de japaansche Kunst groten Inflood op de Kunst in Europa. Ukiyo-e-Drucken wurrn na Europa exporteert un inspireren den Japonismus, de wedder groten Inflood op de moderne westliche Kunst, so as de Impresschonismus harr.^[10]

Japansche Architektuur verbinnt lokale Traditschonen mit Inwark vun buten. Traditschonelle Hüüs weren vun öllers her holten Buwarken mit Lehmputz, de op Stelten licht över de Boddem stünnen. De Däcker weren mit Strau, Reet oder Pannen deckt.^[11] Traditschonelle japaansche Hüüs un veel Tempels hebbt Tatamimatten as Boddem un bruukt Schuuvdören.^[12] Vun dat 19. Jhd. an överneem Japaan veel vun moderne westliche Architektuur.^[13] Na de twede Weltkrieg wurrn de eersten japaanschen Archtitekten internatachonaal bekannt, so as to’n Bispeel Kenzō Tange oder later Architekten vun de Metabolismus-Stil.^[14]

Literatuur un Philosophie

Japaansche Philosophie verbinnt traditschonell chineeschen Philosophie mit eenzigaartig japaanschen Elementen. Later kemen ook Ideen uut de westliche Philosophie daarto. De Konfuzianismus het groten Inflood op de Ansichten to Sellschop un Politik namen.^[15] Buddhism has profoundly impacted Japanese psychology, metaphysics, and esthetics.^[16]

Dat fröhste Wark vun de japaansche Literatuur sünd de Kröönken Kojikk un Nihon Shoki un Poesieanthologie Man’yōshū, de all uut 8. Jhd. stammt un sünd kumplett in chineeschen Schriftteken schreven.^[17][18] In de fröhe Heinan-Tied kemen de Kana (Hiragana un Katakana), ene Sülvenschrift för japaansche Wöör, op.^[19] The Tale of the Bamboo Cutter gellt as dat öllste japaansche Geschicht.^[20] The Pillow Book vun Sei Shōnagon bericht vun dat Leven an de Hoff, The Tale of Genji vun Murasaki Shikibu gellt as de eerste Romaan.^[21][22]

In de Edo-Tied wurrn de Chōnin de wichtigsten Leser un Schrievers vun Literatuur. Tovöör weren dat de adelig Samurai. In de Meiji-Tied verloren traditschonelle japaansche Literatuurgenre an Populartitäät un ne’e Genres uut de westliche Literatuur wurrn Deel vun de japaansche Literatuur. Natsume Sōseki un Mori Ōgai weren wichtige japaansche Schriever in’n 20. Jhd. Infloodrieke Schrievers weren man ook Ryūnosuke Akutagawa, Jun'ichirō Tanizaki, Kafū Nagai un later Haruki Murakami un Kenji Nakagami. Japan het twee Literatuurnobelpriesdreger: Yasunari Kawabata (1968) un Kenzaburō Ōe (1994).^[23]

Biller

• 
  Flagg vun Japan
• 
  Topograafsche Koort vun Japan
• 
  Satellitenaufnahme Japans 1999

Weblenks

Japan. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.