Phoneem

Een Phoneem (uut ooldgreeksch φωνή phōnḗ ‚Luut, Stemm‘) is de abstrakte Klass vun all Spraakluden, de in’n spraken Spraak, de alle de lieke Rulle hebbt, enen Luut binnen enen Woort van enen andern Luut to ünnerscheden. To’n Bispeel snackt verscheden Luden, de Platt küürt, dat Phoneem /r/ anners uut. De verscheden r-Luden [ɾ] ~ [ʁ] sind man dat sülve r-Phoneem.

Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.

Phoneem teggen Allophone

Ene grote Tahl verscheden Luden bekikt een Spreker van ene Spraak as Varianten (Allophone) van enen bestimmten Phoneem. De Mechanismus daar achter is dat kategoorsche Hören.

De labiale stemhebben Plosiv an’n Beginn van’n Woort „Back“ klingt uut den Münner van teggen verscheden Sprekers steeds anders, man de teggen verscheden Luden bekieket de Sprekers doch as dat sülve Phoneem /b/. Wenn een de Luden med enen Luut, de unner dat Phoneem /d/ fallt, uuttuuscht, denn is „Dack“ to hören. Dat is een Woort, dat wat annerster bedüd un so tellt de Lude to een ander Phoneem. Dat heet, dat de Wöör „Back“ un „Dack“ up Platt een Minimaalpaar formt.

Transkriptschoon

De gängige Konventschoon is Phoneem binnen Schreegsteken to schrieven. Dat Phoneem sülvenst transkribeert een meest na dat Internatschonale Phoneetsche Alphabeet.

Nettverwiese

Phoneem. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Udo L. Figge: Phonem. In: Vorlesung „Grundlagen der romanischen Sprachwissenschaft“ (WS 2000/01). 19. Dezember 1998, archiveert von dat Original am 3. November 2010; afropen an’n 26. Oktober 2012.
• Robert F. Port: The Graphical Basis of Phones and Phonemes. (PDF; 103 kB)