Slie

De Slie oder Schlie (hoochdüütsch Schlei, däänsch Sli(en) oder Slesvig Fjord)^[1] is een small Bucht vun de Oostsee in Sleswig-Holsteen. Se scheedt de beiden sleswigschen Landschoppen Angeln un Swansen.

Överblick Slie

Naam

De Slie steit to dat Enn vun dat 11. Jaarhunnerd dat eerste Maal in latiensch Oorkunnen („ad Sliam lacum“).^[2] De Naam Slie (oolddäämscj Slæ, Old Saxon Slia) heet „muddig Water“ oder „Water mit glibberig Waterplanten“ un beteken eerst alleen de Lütte Breed, de Binnendeel vun de Slie.^[3]

Geomorphologie

Maximale Iesrandlaag in de Wießel-Iestied in Noorddüütschland (rode Linie)

De Slie keem in de Wießel-Iestied, vöör 115.000 bit 11.000 Jaren op, as de Iesmassen vun Skandinavien uut vöördrungen sünd. Af un an warrt de Slie as Föör oder Fjord beschreven.

Geografie

Münn vun de Slie in de Oostsee, links de Füürtoorn vun Sliemünn

De Slie streckt sik 42 km vun Sliemünn över Kappeln un Arnis bit to de Stadt Sleswig döör dat Sleswig-Holsteensche Högelland Hügelland un scheedt daarbi de Landschoppen Angeln un Swansen. Se is in’n Döörsnidd 1,3 km breed un döörsniddlich 3 m deep.

Op’t breedst is de Slie twüschen Missunn un Sleswig, daar liggt de Grote Breed (bit to 4,2 km breed) un Lütte Breed (bit to 2,1 km breed), de döör de Stekscher Engd (280 m breed) scheden sünd. Anner Breiden sünd de Büsdörper Breed, de oosten vun de Engd bi Missunn liggt un de Maasholmer Breed, de vöör Sliemünn liggt.

De Borgsee (mit Slott Gottörp op dat Slotteiland) weer inst de op’t wiedst na’t Land rin legen Deel vun de Slie, wurraber 1582 vun Hartog Adolf I. döör den knapp 100 Meter langen Gottörper Damm vun de Slie afscheden.

Vöör Sleswig liggt de 1,8 Hektar groot Mevenbarg, een Stück wieder ööstlich in de Groot Breed dat Eiland Hestholm, dat ünner Natuurschuul steit. Anner Eilannen in de Slie sünd Kieholm un Flintholm un dat Lootseneiland, dat vundaag een Halveiland is, bi Sliemünn. An de Slie liggt vele Buchten, de noch bi jümeer natüürlichen Tostand sünd. Links un rechts hebben sik Noren billt, so as de Ornumer Noor, Harbyer Noor, Holmer Noor un Selker Noor.

De grootste Tostroom in de Slie is de Füsinger Au (vöörher ok Loiter Au), de bi Winningmay in de Slie münnt.^[4] Lütter Toströöm sünd Grimsau, de Sleswiger Möhlenbeek un de Kappelner Möhlenbeek.

Natuur

Ene besünner Aard is de Sliesnepel een Fisch, de mit anner Snepels un de Forell verwandt is.

Sied Oktober 2008 is de Regioon Siedüm de Slie een Natuurpark.

Literatuur

• Robert Guderian, Günter Gunkel: Handbuch der Umweltveränderungen und Ökotoxikologie. Band 3a. Springer, 2000, ISBN 3-540-66187-5, S. 65 ff.
• Hans Heinrich Kolbeck: Die Schlei: Grüner Arm der Ostsee von Schleswig bis zur Mündung. Schöning, 2009, ISBN 3-89917-288-4.
• Hans-Wilhelm Langholz: Die Schlei: eine norddeutsche Fördenlandschaft. Möller, 1987, ISBN 3-87550-072-5.
• Uwe Muuß, Marcus Petersen, Dietrich König: Die Binnengewässer Schleswig-Holsteins. Wachholtz, Niemünster 1973, ISBN 3-529-05302-3.
• Roland Pump: Die Schlei: Der lange Arm der Ostsee. 4. Auflage. Husum Druck- und Verlagsgesellschaft, Husum 2018, ISBN 978-3-89876-414-8.
• Asmus Peter Weiland: Die Schlei: Wandel und Wirklichkeit. Möller, 1982, ISBN 3-87550-036-9.

Weblenken

• Historie un Geographie vun de Slie (hoogdüütsch)