vernieling van religieuze afbeeldingen in Europa in de 16de eeuw

Beeldenstorm

Beeldenstorm

De Beeldenstorm was een vernieling op grote schaal van <a href="/nl/Heiligenbeeld" title="Heiligenbeeld" class="wl">heiligenbeelden</a> en andere objecten van <a href="/nl/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk" class="wl">katholieke</a> religieuze plaatsen door <a href="/nl/Protestantisme" title="Protestantisme" class="wl">protestanten</a> in de <a href="/nl/Lage_Landen_(hoofdbetekenis)" title="Lage Landen (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Lage Landen</a>, die plaatsvond tussen 10 augustus en oktober 1566. In die periode werden vele kerken geschonden en het interieur ervan vernield. De verscherpte tegenstellingen, die mede een gevolg waren van de Beeldenstorm, leidden indirect tot het uitbreken van de <a href="/nl/Tachtigjarige_Oorlog" title="Tachtigjarige Oorlog" class="wl">Tachtigjarige Oorlog</a> en het ontstaan van de <a href="/nl/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden" class="wl">Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden</a>.

<div id="sjabloon_zie_artikel" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note" about="#mwt1"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" data-file-width="480" data-file-height="480" data-file-type="drawing" height="15" width="15" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" alt="1rightarrow_blue.svg"> Voor het artikel over het gelijknamige televisieprogramma, zie <a href="/nl/Beeldenstorm_(televisieprogramma)" title="Beeldenstorm (televisieprogramma)" class="wl">Beeldenstorm (televisieprogramma)</a>
</div>
<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg/260px-Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg" decoding="async" data-file-width="1224" data-file-height="900" data-file-type="bitmap" height="191" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg/390px-Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg/520px-Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg 2x" alt="Frans_Hogenberg_Bildersturm_1566.jpg"></a><figcaption>Vernieling van de <a href="/nl/Onze-Lieve-Vrouwekathedraal_(Antwerpen)" title="Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerpen)" class="wl">Onze-Lieve-Vrouwekathedraal te Antwerpen</a> op 20 augustus 1566. (<a href="/nl/Gravure" title="Gravure" class="wl">gravure</a> gemaakt door <a href="/nl/Frans_Hogenberg" title="Frans Hogenberg" class="wl">Frans Hogenberg</a>)</figcaption></figure>
Al eerder werden op andere plaatsen in <a href="/nl/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)" class="wl">Europa</a> in de zestiende eeuw vernielingen aangericht van kerkelijke bezittingen, bijvoorbeeld in 1522 te <a href="/nl/Wittenberg_(stad)" title="Wittenberg (stad)" class="mw-redirect wl">Wittenberg</a>, in 1523 te <a href="/nl/Zürich_(stad)" title="Zürich (stad)" class="wl">Zürich</a>, in 1530 te <a href="/nl/Kopenhagen" title="Kopenhagen" class="wl">Kopenhagen</a>, in 1534 te <a href="/nl/Münster_(stad)" title="Münster (stad)" class="wl">Münster</a>, in 1535 te <a href="/nl/Genève_(stad)" title="Genève (stad)" class="wl">Genève</a>, in 1537 te <a href="/nl/Rijksstad_Augsburg" title="Rijksstad Augsburg" class="wl">Augsburg</a>, in 1559 in <a href="/nl/Koninkrijk_Schotland" title="Koninkrijk Schotland" class="wl">Schotland</a> en in 1566 in <a href="/nl/Koninkrijk_Frankrijk_(hoofdbetekenis)" title="Koninkrijk Frankrijk (hoofdbetekenis)" class="mw-redirect wl">Frankrijk</a>.

Bij de Beeldenstormen vernielden of roofden <a href="/nl/Calvinist" title="Calvinist" class="mw-redirect wl">calvinisten</a> en meelopers de inventaris en <a href="/nl/Bibliotheek_(algemeen)" title="Bibliotheek (algemeen)" class="wl">bibliotheek</a> van honderden katholieke kerken, kapellen, <a href="/nl/Abdij" title="Abdij" class="wl">abdijen</a> en <a href="/nl/Klooster_(gebouw)" title="Klooster (gebouw)" class="wl">kloosters</a>. <a href="/nl/Altaar_(religie)" title="Altaar (religie)" class="wl">Altaren</a>, beelden, <a href="/nl/Doopvont" title="Doopvont" class="wl">doopvonten</a>, <a href="/nl/Relikwie" title="Relikwie" class="wl">reliekhouders</a>, <a href="/nl/Koorgestoelte" title="Koorgestoelte" class="wl">koorgestoelten</a>, <a href="/nl/Kansel" title="Kansel" class="wl">kansels</a>, <a href="/nl/Orgel" title="Orgel" class="wl">orgels</a>, <a href="/nl/Miskelk" title="Miskelk" class="wl">kelken</a>, <a href="/nl/Schilderij" title="Schilderij" class="wl">schilderijen</a>, <a href="/nl/Missaal" title="Missaal" class="wl">missalen</a> en <a href="/nl/Parament" title="Parament" class="wl">gewaden</a> moesten het ontgelden. Het aantal boeken dat verloren ging, was heel groot. Zo werd op 22 augustus 1566 de complete bibliotheek van het <a href="/nl/Dominicanen" title="Dominicanen" class="wl">Dominicanenklooster</a> <a href="/nl/Het_Pand" title="Het Pand" class="wl">Het Pand</a> te <a href="/nl/Gent" title="Gent" class="wl">Gent</a> in de rivier de <a href="/nl/Leie_(rivier)" title="Leie (rivier)" class="wl">Leie</a> gegooid, waarna men droogvoets de oversteek kon maken.<a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;">[1]</a> Ook werd veel van het met religieuze voorstellingen beschilderde <a href="/nl/Pleister_(bouw)" title="Pleister (bouw)" class="wl">stucwerk</a> aan de wanden vernield.

De Beeldenstorm was een vernieling op grote schaal van heiligenbeelden en andere objecten van katholieke religieuze plaatsen door protestanten in de Lage Landen, die plaatsvond tussen 10 augustus en oktober 1566. In die periode werden vele kerken geschonden en het interieur ervan vernield. De verscherpte tegenstellingen, die mede een gevolg waren van de Beeldenstorm, leidden indirect tot het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog en het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Al eerder werden op andere plaatsen in Europa in de zestiende eeuw vernielingen aangericht van kerkelijke bezittingen, bijvoorbeeld in 1522 te Wittenberg, in 1523 te Zürich, in 1530 te Kopenhagen, in 1534 te Münster, in 1535 te Genève, in 1537 te Augsburg, in 1559 in Schotland en in 1566 in Frankrijk. Bij de Beeldenstormen vernielden of roofden calvinisten en meelopers de inventaris en bibliotheek van honderden katholieke kerken, kapellen, abdijen en kloosters. Altaren, beelden, doopvonten, reliekhouders, koorgestoelten, kansels, orgels, kelken, schilderijen, missalen en gewaden moesten het ontgelden. Het aantal boeken dat verloren ging, was heel groot. Zo werd op 22 augustus 1566 de complete bibliotheek van het Dominicanenklooster Het Pand te Gent in de rivier de Leie gegooid, waarna men droogvoets de oversteek kon maken. Ook werd veel van het met religieuze voorstellingen beschilderde stucwerk aan de wanden vernield. 