Brede raai

Brede raai
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:	Lamiiden
Orde:	Lamiales
Familie:	Lamiaceae (Lipbloemenfamilie)
Geslacht:	Galeopsis (Hennepnetel)
Soort
	Galeopsis ladanum; L. (1753)
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Brede raai op Wikispecies
Portaal	Biologie

Brede raai (Galeopsis ladanum) is een eenjarige plant, die behoort tot de lipbloemenfamilie (Lamiaceae). De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten van 2012 als zeer zeldzaam, zeer sterk in aantal afgenomen en ernstig bedreigd. Op de lijst van 2004 stond de soort nog als verdwenen uit Nederland. De soort komt weer voor in Zuid-Limburg en elders zeer sporadisch. De brede raai komt van nature voor in het westen van Eurazië. In Europa ligt de noordgrens van het areaal in Zuid-Scandinavië bij ongeveer 68° noorderbreedte. In het zuiden komt de brede raai voor in de Pyreneeën, Zuid-Italië en Bulgarije. Op de Britse Eilanden en in Noord-Amerika is de soort ingevoerd. Het aantal chromosomen is 2n = 16.^[1]

Snelle feiten Taxonomische indeling, Soort ...

De brede raai onderscheidt zich van de smalle raai door de meer eironde vorm van de bladeren, de drie tot acht paar flinke tanden en de met afstaande klierharen bezette kelk.

De plant wordt 10-40 cm hoog. De rechtopgaande, vertakte stengel is met krullerige, zachte haren bedekt en onder de knopen niet of weinig verdikt. De haren hebben geen kussentjes aan de voet. Bovenaan de stengel zitten tweekoppige klierharen. De bladeren zijn eirond tot langwerpig met aan beide kanten drie tot acht paar flinke tanden en 6-16 mm breed. De kelk is bezet met afstaande klierharen en de nerven zijn goed zichtbaar.

De plant bloeit van juni tot in oktober. De paarse, 16-20 mm grote, tweeslachtige, in schijnkransen staande bloemen hebben op de onderlip een gele, soms witte, vlek. De bovenlip is zwak getand. De bloemkroon is twee keer zo lang als de kelk en de kroonbuis steekt iets boven de kelk uit. In de schijnkransen staan zes tot tien bloemen.

In de vierdeligesplitvrucht zitten 2,5 mm lange en 1,5 mm brede nootjes.

Illustratie van Jacob Sturm
Plant
Stengel
Blad
Bloeiwijze
Bloemen
Klierharen op kelk
Vruchten

Brede raai komt in Nederland voor op kalkhoudende grond en langs spoorwegen.

Bronnen, noten en/of referenties

[1]
http://www.tropicos.org/Name/17600077?projectid=9 Aantal chromosomen. Gearchiveerd op 29 december 2013.

Externe links

Brede raai (Galeopsis ladanum) verspreiding in Nederland, volgens NDFF Verspreidingsatlas
Brede raai (Galeopsis ladanum) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels²³, dit is de voorlaatste uitgave)
Wilde planten in Nederland en België - Brede raai
(fr) Galeopsis ladanum op Tele Botanica

Zie de categorie Galeopsis ladanum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] [1]
http://www.tropicos.org/Name/17600077?projectid=9 Aantal chromosomen. Gearchiveerd op 29 december 2013.

[1]