Fee

Een fee is een <a href="/nl/Mythisch_wezen" title="Mythisch wezen" class="wl">mythisch wezen</a>, algemeen omschreven als <a href="/nl/Antropomorfisme" title="Antropomorfisme" class="wl">antropomorf</a> en <a href="/nl/Vrouwelijk_(biologie)" title="Vrouwelijk (biologie)" class="wl">vrouwelijk</a>. Feeën komen in veel culturen voor (zoals in de <a href="/nl/Keltische_mythologie" title="Keltische mythologie" class="wl">Keltische</a>, <a href="/nl/Slavische_mythologie" title="Slavische mythologie" class="wl">Slavische</a>, Duitse, Engelse en Franse <a href="/nl/Folklore" title="Folklore" class="wl">folklore</a>). Mythen en verhalen over feeën hebben niet één oorsprong, maar zijn eerder een verzameling volksovertuigingen uit verschillende bronnen. Verschillende volkstheorieën over de oorsprong van feeën omvatten het werpen van hen als ofwel gedegradeerde <a href="/nl/Engel" title="Engel" class="wl">engelen</a> of <a href="/nl/Demon" title="Demon" class="wl">demonen</a> in een <a href="/nl/Christelijk" title="Christelijk" class="mw-redirect wl">christelijke</a> traditie, als <a href="/nl/Goden" title="Goden" class="mw-redirect wl">goden</a> in <a href="/nl/Heidens" title="Heidens" class="mw-redirect wl">heidense</a> geloofssystemen, als <a href="/nl/Geest" title="Geest" class="wl">geesten</a> van de doden, als prehistorische voorlopers van mensen, of als geesten van de natuur.

<div id="sjabloon_zie_artikel" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note" about="#mwt1"><img loading="lazy" alt="1rightarrow_blue.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" data-file-width="480" data-file-height="480" data-file-type="drawing" height="15" width="15" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x"> Voor het motorfietsmerk met de naam Fee, zie <a href="/nl/Barter_(motorfiets)" title="Barter (motorfiets)" class="wl">Barter (motorfiets)</a>. Voor de Franse botanicus, zie <a href="/nl/Antoine_Laurent_Apollinaire_Fée" title="Antoine Laurent Apollinaire Fée" class="wl">Antoine Laurent Apollinaire Fée</a>. Voor de Duitse band, zie <a href="/nl/FEE" title="FEE" class="wl">FEE</a>.
</div>
<figure class="mw-default-size wiki-thumb"><a href="/nl/Bestand:SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Bestand:SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg"><img loading="lazy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg/260px-SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg" decoding="async" data-file-width="1595" data-file-height="2000" data-file-type="bitmap" height="326" width="260" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg/390px-SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg/520px-SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg 2x" alt="SophieAndersonTakethefairfaceofWoman.jpg"></a><figcaption>Fee door <a href="/nl/Sophie_Gengembre_Anderson" title="Sophie Gengembre Anderson" class="wl">Sophie Gengembre Anderson</a> (1823-1903); Take the Fair Face of Woman, and Gently Suspending, With Butterflies, Flowers, and Jewels Attending, Thus Your Fairy is Made of Most Beautiful Things</figcaption></figure>

De eigenschappen van een fee verschillen per gebied en <a href="/nl/Cultuur" title="Cultuur" class="wl">cultuur</a>. Zo zou een fee een gevallen engel zijn, een <a href="/nl/Elementaal" title="Elementaal" class="wl">elementaal</a>, een <a href="/nl/Spook" title="Spook" class="wl">spook</a> of zelfs menselijk. Een fee is soms klein, maar in andere gevallen van normaal postuur. Ze kan een jong uiterlijk hebben, maar ook dat van een oude vrouw. Het wezen is van grote schoonheid, kan geschenken brengen aan pasgeborenen, kan vliegen, <a href="/nl/Toverkracht" title="Toverkracht" class="mw-redirect wl">toveren</a>, <a href="/nl/Wens" title="Wens" class="wl">wensen</a> vervullen en heeft invloed op de <a href="/nl/Toekomst" title="Toekomst" class="wl">toekomst</a>. Feeën zijn nauw verbonden met de krachten van de natuur en het concept van de <a href="/nl/Parallel_universum" title="Parallel universum" class="wl">parallelle wereld</a>. Er is een grote verscheidenheid van (in het algemeen vrouwelijke) wezens die als fee worden beschouwd, zoals <a href="/nl/Witte_wieven" title="Witte wieven" class="wl">witte wieven</a>, <a href="/nl/Sirene_(halfgodin)" title="Sirene (halfgodin)" class="wl">sirenes</a>, <a href="/nl/Nimf_(mythisch_wezen)" title="Nimf (mythisch wezen)" class="wl">nimfen</a>, <a href="/nl/Rhiannon" title="Rhiannon" class="wl">Rhiannon</a>, <a href="/nl/Morgana" title="Morgana" class="wl">Morgana</a>, de <a href="/nl/Vrouwe_van_het_Meer" title="Vrouwe van het Meer" class="wl">Vrouwe van het Meer</a>, <a href="/nl/Melusine" title="Melusine" class="wl">Melusine</a> en <a href="/nl/Befana" title="Befana" class="wl">Befana</a>.

Een terugkerend motief van legendes over feeën is de noodzaak om feeën af te weren met beschermende middelen. Bekende voorbeelden van dergelijke middelen zijn onder meer kerkklokken, kleding binnenstebuiten dragen, <a href="/nl/Klavertjevier" title="Klavertjevier" class="wl">klavertjevier</a> en bepaald voedsel. Van feeën werd soms gedacht dat ze specifieke locaties beheersten en reizigers op een dwaalspoor brachten met behulp van <a href="/nl/Dwaallicht" title="Dwaallicht" class="wl">dwaallichten</a>. Vóór de komst van de moderne geneeskunde werden feeën vaak beschuldigd de oorzaak te zijn van ziekte, met name <a href="/nl/Tuberculose" title="Tuberculose" class="wl">tuberculose</a> en geboorteafwijkingen.

Naast hun folkloristische oorsprong waren feeën een veelvoorkomend kenmerk van de <a href="/nl/Renaissanceliteratuur" title="Renaissanceliteratuur" class="wl">renaissanceliteratuur</a> en de <a href="/nl/Romantiek_(stroming)#Kunst" title="Romantiek (stroming)" class="wl">romantische kunst</a>, en waren vooral populair in het <a href="/nl/Verenigd_Koninkrijk" title="Verenigd Koninkrijk" class="wl">Verenigd Koninkrijk</a> tijdens de <a href="/nl/Victoriaans_tijdperk" title="Victoriaans tijdperk" class="wl">Victoriaanse</a> en <a href="/nl/Edwardiaans_tijdperk" title="Edwardiaans tijdperk" class="wl">Edwardiaanse tijdperken</a>. Tijdens de Celtic Revival werden ook feeën gezien als een canoniek onderdeel van het Keltische culturele erfgoed. Literatuur uit de Engelse renaissance bracht <a href="/nl/Elf_(mythisch_wezen)" title="Elf (mythisch wezen)" class="wl">elfen</a> samen met de feeën van de Romaanse cultuur, waardoor deze termen nu enigszins uitwisselbaar zijn. De <a href="/nl/Angelsaksen" title="Angelsaksen" class="wl">Angelsaksen</a> gebruikten de term fee ook om kleine antropomorfe wezens uit de <a href="/nl/Heidens" title="Heidens" class="mw-redirect wl">heidense</a> <a href="/nl/Folklore" title="Folklore" class="wl">folklore</a> aan te duiden, zoals een <a href="/nl/Kabouter" title="Kabouter" class="wl">kabouter</a>, <a href="/nl/Lutin" title="Lutin" class="wl">lutin</a>, <a href="/nl/Imp" title="Imp" class="wl">imp</a> of <a href="/nl/Dwerg_(mythisch_wezen)" title="Dwerg (mythisch wezen)" class="wl">dwerg</a>. In veel gevallen lopen deze begrippen, en ook de figuur van een <a href="/nl/Heks_(persoon)" title="Heks (persoon)" class="mw-redirect wl">heks</a>, in elkaar over.

Een fee is een mythisch wezen, algemeen omschreven als antropomorf en vrouwelijk. Feeën komen in veel culturen voor . Mythen en verhalen over feeën hebben niet één oorsprong, maar zijn eerder een verzameling volksovertuigingen uit verschillende bronnen. Verschillende volkstheorieën over de oorsprong van feeën omvatten het werpen van hen als ofwel gedegradeerde engelen of demonen in een christelijke traditie, als goden in heidense geloofssystemen, als geesten van de doden, als prehistorische voorlopers van mensen, of als geesten van de natuur. De eigenschappen van een fee verschillen per gebied en cultuur. Zo zou een fee een gevallen engel zijn, een elementaal, een spook of zelfs menselijk. Een fee is soms klein, maar in andere gevallen van normaal postuur. Ze kan een jong uiterlijk hebben, maar ook dat van een oude vrouw. Het wezen is van grote schoonheid, kan geschenken brengen aan pasgeborenen, kan vliegen, toveren, wensen vervullen en heeft invloed op de toekomst. Feeën zijn nauw verbonden met de krachten van de natuur en het concept van de parallelle wereld. Er is een grote verscheidenheid van wezens die als fee worden beschouwd, zoals witte wieven, sirenes, nimfen, Rhiannon, Morgana, de Vrouwe van het Meer, Melusine en Befana. Een terugkerend motief van legendes over feeën is de noodzaak om feeën af te weren met beschermende middelen. Bekende voorbeelden van dergelijke middelen zijn onder meer kerkklokken, kleding binnenstebuiten dragen, klavertjevier en bepaald voedsel. Van feeën werd soms gedacht dat ze specifieke locaties beheersten en reizigers op een dwaalspoor brachten met behulp van dwaallichten. Vóór de komst van de moderne geneeskunde werden feeën vaak beschuldigd de oorzaak te zijn van ziekte, met name tuberculose en geboorteafwijkingen. 