Freelance

Freelance (uit Middelengels, free lance, een ongebonden ridder of knecht) is een in het arbeidsrecht veel gebruikte term die niet in de wet voorkomt maar waarmee gedoeld wordt op het verrichten van arbeid zonder vaste dienstbetrekking.[1] Hoewel het Burgerlijk wetboek geen bijzondere overeenkomst of contracttype met deze naam bevat, wordt voor beoordeling van de rechtspositie van de betreffende persoon aangesloten bij een beschrijving die de wet welkent, afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Gevolg van werken zonder vaste dienstbetrekking is vaak dat er geen verzekeringsplicht is voor de werknemersverzekeringen (zie ook verzekerden voor de Werkloosheidswet) en geen ontslagbescherming is volgens het arbeidsrecht. Er kunnen echter omstandigheden zijn die meebrengen dat er ondanks het ontbreken van een vast dienstverband op papier, in juridisch opzicht wel sprake is van een dienstverband. Voor verschillende wetten gelden verschillende criteria voor ondernemerschap waar al of niet aan voldaan kan zijn.

De term wordt gebruikt bij een contractvorm waarbij een bedrijf of een individu zich verbindt om een prestatie te leveren voor een opdrachtgever. Freelance-arbeid verschilt van loondienst door de afwezigheid van een vast of langdurig dienstverband/arbeidsovereenkomst, regelmatige loonbetaling, de verplichting tot persoonlijke uitvoering van de opdracht en een gezagsverhouding, waarbij de opdrachtgever, als de 'baas'/werkgever, bepaalt hoe het werk zou moeten worden verricht. Dat verschilt van het opsommen van de eisen waaraan het gewenste eindproduct dient te voldoen. De werkwijze bepaalt een freelancer namelijk zelf; hij bepaalt ook wie het werk verricht (dat hoeft hij dus niet zelf te zijn). Een freelancer dient zoals elk bedrijf zelf opgave en afdracht te doen aan de belastingdienst. Juridisch gaat het hier meestal om een 'overeenkomst van opdracht'.

Iemand die freelance-opdrachten aanneemt, heet een freelancer of zzp'er (zelfstandige zonder personeel).