Fundamenteel diagram
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedia
Het basisdiagram of fundamenteel diagram is binnen de verkeerskunde de benaming van een diagram dat de relatie weergeeft tussen snelheid u, dichtheid k en intensiteit q van een verkeersstroom over een weg. Deze relatie kan worden opgesteld voor een hele rijbaan of voor iedere rijstrook afzonderlijk.
Het basisdiagram wordt meestal opgesteld als relatie tussen twee van de drie variabelen, waarbij de waarde van de derde variabele direct berekend kan worden uit de fundamentele relatie q = k * u. Het q-k diagram , waarbij de intensiteit wordt afgebeeld op de verticale as en dichtheid op de horizontale as, is hierbij met meest inzichtelijk, aangezien ook de snelheid makkelijk afleesbaar is in dit diagram. In de oudere literatuur is echter het u-q diagram het meest gebruikelijk, waarbij de verticale as de snelheid aangeeft en de horizontale as de intensiteit.
Meestal wordt het basisdiagram weergeven in de vorm van een lijngrafiek, waarvan het verloop vaak ook als wiskundige functie kan worden gespecificeerd. Een veelgebruikt model is ontwikkeld door de verkeerskundige Bruce Greenshields, die een lineair verband aannam tussen de snelheid en de dichtheid:. De filedichtheid is de dichtheid waarbij de snelheid 0 is, dus voor de constante c geldt dat .
Met de relatie geeft het model van Greenshields een parabolisch verloop van het q-k diagram. . Voor kleine dichtheden is dit niet realistisch, omdat de snelheid in dat geval nauwelijks beïnvloed wordt door de dichtheid. Een alternatief voor het parabolische verloop is het driehoekige fundamenteel diagram:
Daarnaast kan een fundamenteel diagram ook worden weergegeven door punten die de (gemiddelde) snelheid en intensiteit gedurende (bijvoorbeeld) 5 minuten representeren.