Gyre

Een gyre is een ringvormige zeestroming die ontstaat door de balans tussen het corioliseffect en de gradiëntstroom. Deze gebalanceerde stroming, parallel aan de isobaren en haaks op de drukgradiënt, wordt ook wel 'quasigeostrofische stroming' genoemd.

De vijf grote gyres. Linksonder Indische Oceaan, midden Grote Oceaan, rechts Atlantische Oceaan

In de gyres hoopt zeeafval zich op in een plasticsoep.

Algemeen

Zowel in de Atlantische als Grote Oceaan bevinden zich twee grote gyres. Eén gyre in de subtropische zone met een centrum rondom de 30° noorderbreedte, en een tweede gyre in de subtropische zone met een centrum rond 30° zuiderbreedte.^[1] De subtropische gyres op het noordelijk halfrond bewegen met de klok mee, die op het zuidelijk halfrond tegen de klok in. Deze vier stromen worden ook wel aangeduid als: de Noord-Atlantische, Zuid-Atlantische, Noord-Pacifische en Zuid-Pacifische gyres. Elke gyre wordt aan de vier zijden (noord, oost, zuid en west) begrensd door grote zeestromingen, ook wel grensstromen genoemd. Op het zuidelijk halfrond bevindt zich ten slotte de vijfde grote gyre: die van de Indische Oceaan. Ten slotte komen er enkele gyres voor in subpolaire zones op hogere breedtes (60° graden) in de noordelijke Atlantische en Grote Oceaan, en rondom de zuidelijk pool (Antarctica).

De twee westelijke en oostelijke grensstromen van de Noord-Pacifische en Zuid-Pacifische gyre

Overzicht

Subtropische gyres

• Subtropische gyre in de noordelijke Atlantische Oceaan (Noord-Atlantische gyre). Deze wordt begrensd door de Noord-Atlantische stroom in het noorden, de Canarische stroom in het oosten, de Atlantische Noordequatoriale stroom in het zuiden en de Golfstroom in het westen. Bevat de Sargassozee.
• Subtropische gyre in de noordelijke Grote Oceaan (Noord-Pacifische gyre), begrensd door de Noordpacifische stroom in het noorden, de Californische stroom in het oosten, de Pacifische Noordequatoriale stroom in het zuiden, en de Kuroshiostroom in het westen. Deze ringstroom is berucht geworden door het verzamelde drijfvuil zoals plastic, en staat daarom ook wel bekend als de plasticsoep.
• Subtropische gyre in de zuidelijke Atlantische Oceaan (Zuid-Atlantische gyre)
• Subtropische gyre in de zuidelijke Grote Oceaan (Zuid-Pacifische gyre)
• Subtropische gyre in de Indische Oceaan (Indische Oceaan-gyre)

Subpolaire gyres

• Subpolaire gyres in de noordelijke Atlantische en Grote Oceaan (o.a. Alaska-gyre en Beaufort-gyre).
• Subpolaire gyres in de zuidelijke oceanen rondom Antarctica (Antarctische circumpolaire stroom) en de Antarctische gyres (Rossgyre en Weddellgyre).

De Noord-Atlantische gyre in detail

De Noord-Pacifische gyre in detail

De Indische Oceaan gyre in detail