Loading AI tools
Nederlands schrijver Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Jan Luitzen (Amsterdam, 23 november 1960) is een Nederlandse schrijver, journalist en schilder. Na aanvankelijk in aansluiting op zijn militaire diensttijd (waar hij als officier bij de School Militaire Inlichtingendienst Russisch leerde) een zakelijke carrière als salesmanager te zijn begonnen, startte hij nog tijdens deze periode met het schilderen van grote popart-achtige schilderijen. Sinds zijn ontslagname uit het bedrijfsleven in 1993 oefent hij het vak van schrijver, schilder, redacteur en docent uit. Op 23 november 2020 promoveerde Luitzen aan de Radboud Universiteit in Nijmegen op een cultuur-historisch proefschrift over de introductie en verspreiding van cricket en voetbal in Nederland in de negentiende eeuw, en de rol daarbij van de elitaire jongenskostschool Noorthey.
Jan Luitzen | ||||
---|---|---|---|---|
Jan Luitzen op de dag van zijn promotie in 2020. | ||||
Persoonsgegevens | ||||
Geboren | 23 november 1960 | |||
Nationaliteit | Nederland | |||
Beroep(en) | Schilder Schrijver Journalist Docent | |||
Oriënterende gegevens | ||||
Jaren actief | 1993 - heden | |||
Stijl(en) | Pop-art | |||
RKD-profiel | ||||
Website | ||||
|
Luitzen begon in 1990 grote popart-achtige schilderijen te maken, nadat hij in 1986 was afgestudeerd als taalkundige aan de VU in Amsterdam en vervolgens na zijn militaire diensttijd in 1988 in eerste instantie voor een commerciële loopbaan had gekozen. Het werd het begin van een succesvolle schildersperiode die voortduurde tot 1998, waarin hij diverse malen solo exposeerde, onder meer in galerie Reflex te Amsterdam, galerie Année te Haarlem en galerie Anton Gidding in Den Haag. Hij verwierf in die periode de bijnaam 'de Nederlandse Roy Lichtenstein'.
Sinds 1992 maken schilderijen van zijn hand deel uit van verschillende groepstentoonstellingen, onder andere bij galerie Contempo in Rotterdam, galerie de Keerder Kunstkamer in Cadier en Keer en galerie Living Art in Amsterdam. Luitzen creëerde in twee grote bedrijfsruimtes mozaïek-achtige muurschilderingen van 4,95 × 2,60 m. In 1994 schilderde hij een felgekleurd decorstuk van 5,33 × 2,95 m voor de jeugdmusical Starring Peter van Frank Sanders en Jos Brink.
Van 1994 tot 1996 was hij opgenomen in de jaargids 100 jonge Nederlandse schilders en werd zijn naam vermeld bij de Toonaangevende kunstenaars.
Tussen 1998 en 2020 – de periode waarin hij zijn schrijverschap de vrije loop liet – heeft het schilderen stilgelegen. Nog steeds worden zo’n 80 schilderijen uit het tijdsbestek 1992-1998 aan het bedrijfsleven verhuurd via Business Art Service (Raamsdonksveer) en Art4u (Amsterdam). Na het voltooien van zijn proefschrift begin 2020 heeft Luitzen het schilderen weer opgepakt, met als resultaat een viertal 'mozaïek'-doeken van 1 × 1.20 m.
Luitzen is daarnaast gedurende een achttal jaren docent communicatie en Nederlands geweest aan de faculteit Gedrag & Maatschappij van de Ichthus Hogeschool (de tegenwoordige Hogeschool Inholland) te Rotterdam. Ook is hij sinds 2003 lid van de Landelijke Commissie HSAO/HBO voor het maken van toelatingsexamens, verantwoordelijk voor de component Nederlands.
Sinds oktober 2009 geeft Jan Luitzen als docent les aan de HvA in Amsterdam, aanvankelijk bij HBO Rechten, vanaf augustus 2010 bij Sport, Management & Ondernemen en Voeding & Diëtetiek. opleidingen die samen met de ALO onderdeel zijn van de Faculteit Bewegen. Sport & Voeding. Vanaf augustus 2013 werkt Luitzen fulltime voor SM&O/ISMB, als docent, coach, afstudeercoördinator, manager alumnizaken, medewerker stagebureau en schrijver. Voor SM&O schreef hij samen met zijn HvA-collega's Jan Janssens en Rem Pronk het in 2012 verschenen naslagwerk Ondernemen in de sport. Verhalen van pioniers en vernieuwers.
Na 1998 heeft Luitzen zich toegelegd op schrijven en redactiewerk. Allereerst verschenen er bij Uitgeverij Querido twee romans van zijn hand, te weten Koningsoffer (1998) en Opportunist (2002), waarna hij zich vooral richtte op sportjournalistiek werk en het schrijven van sportboeken, met in 2010 een uitstapje als biograaf van Max Tailleur, de koning van de witz. Van 2004 tot en met 2009 was Luitzen columnist en recensent van sportboeken voor het Friesch Dagblad. Samen met Mik Schots maakte hij Tovenaars in Oranje, Oranje magie en de biografie Wie is Johan Cruijff. Insiders duiden het orakel (2007). Met Ed van Eeden was Luitzen samensteller van De Literaire Scheurkalender (vier edities, van 2004 tot en met 2007) en van De Sportkalender (vier edities, van 2007 tot en met 2010), terwijl hij samen met Ad van Liempt oprichter en redacteur was van het halfjaarlijks verschijnende onderzoeksjournalistieke sportboek Achilles. In november 2008 won het Achilles 02-verhaal Lijden in een oorlog zonder kogels, geschreven door Marcel Rözer, de Hard Gras Prijs voor het beste sportjournalistieke verhaal van 2008. In november 2009 was Leo Verheuls Waar een wilg is, is een weg (over honkballer Winnie Remmerswaal, in Achilles 04) een van de drie genomineerde verhalen voor het beste sportjournalistieke verhaal van 2009, maar wist (en kon) Verheul nét niet te winnen.
Van Achilles verschenen tussen 2007 en 2010 vier reguliere sportverhalenedities (voorloper Tussenstand niet meegerekend) en vier specials: over 50 jaar Studio Sport, over boksen, over schaatsen en over sport tijdens de Tweede Wereldoorlog. Na inhoudelijke onenigheid verbrak de redactie van Achilles in oktober 2010 de samenwerking met uitgeverij L.J. Veen.
In 2012 pakte Luitzen de samenwerking met Ad van Liempt weer op. Dat resulteerde in november van dat jaar in het verschijnen van het eerste deel van een nieuwe serie sportgeschiedenisboeken, getiteld Sportlegendes. Het eerste deel bevat portretten van onder meer Enith Brigitha, Ties Kruize, Gerald Vanenburg, Betty Stöve, Boet van Dulmen en – door Luitzen geschreven – Herman Gorter.
In het tweede deel (najaar 2013) staan portretten van onder meer Nelli Cooman, Wim Suurbier, Tinus Osendarp, Han Urbanus, Jannes van der Wal, Daphne en Edwin Jongejans en Stien Kaiser.
Vanaf 2014 is Luitzen redacteur van het sporthistorisch magazine de SPORTWERELD, samen met Wim Zonneveld, Marnix Koolhaas en Pascal Delheye. Dit tijdschrift verschijnt vier keer per jaar en bevat academische en journalistieke artikelen, boekbesprekingen, aankondigingen en veel ander nieuws over de geschiedenis en achtergronden van de sport.
Van 2007 tot en met 2009 was Jan Luitzen betrokken bij een project voor Uitgeverij Van Dale, waarvoor hij een reeks sportwoordenboeken samenstelde: het Van Dale Atletiek- en turnwoordenboek (met ruim 2000 woorden en termen uit atletiek, gymnastiek, turnen, fitness en krachtsport),[1] het Van Dale wielersportwoordenboek en het golfsportwoordenboek. Gepland waren om nog te verschijnen het denksportwoordenboek (schaken, dammen, bridge en go), het voetbalsportwoordenboek en een aantal thematische delen over vechtsport, watersport, wintersport, zaalsport, veldsport en spelsport. Maar begin 2010 is het project door Uitgeverij Van Dale 'on hold' gezet vanwege de sterk teruggelopen belangstelling van het publiek voor woordenboeken.
Tussen 2015 en 2020 was Jan Luitzen als buitenpromovendus verbonden aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, ondersteund door een promotiebeurs voor leraren van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met als promotoren prof. dr. Marjet Derks en prof. dr. Nicoline van der Sijs schreef hij een cultuurhistorisch proefschrift, getiteld Engelsch moest het zijn. Een cultuurhistorische analyse van de introductie van cricket, voetbal en lawntennis in Nederland en de rol daarbij van jongenskostschool Noorthey en haar alumni, 1820-1886.
Tussen 2015 en 2020 presenteerde Jan Luitzen de uitkomsten van zijn academisch onderzoek tijdens internationale sporthistorische conferenties in binnen- en buitenland. Paperpresentaties hield hij bij de conferenties van de North American Society of Sport History in Miami (2015), Atlanta (2016), Fullerton (2017) en Winnipeg (2018), bij de conferentie van de International Society for the History of Physical Education and Sport in Parijs (2016), tijdens de conferentie van de Australian Society of Sport History in Bathurst (2019) en tijdens twee conferenties van de International Football History Conference (‘Footycon’) in Manchester (2017 en 2019). Het geplande Footycon-congres in Edinburgh ging in 2020 vanwege corona niet door, maar de paperpresentatie daarvoor is verschoven naar 2021.
Op 23 november 2020 verdedigde Luitzen zijn proefschrift succesvol in de aula van de Radboud Universiteit, waarna hem de bul werd uitgereikt en hij de titel 'doctor' mag voeren. Van zijn dissertatie verscheen tegelijkertijd een ingekorte handelseditie onder de titel Vivat! Vivat Noorthey! Een cultuurhistorisch onderzoek naar de introductie van cricket, voetbal en lawntennis. Voor het boek was in de landelijke media ruime aandacht, paginagrote artikelen in onder meer de Volkskrant[2], Trouw[3], Het Parool[4], de Leeuwarder Courant[5] en de Provinciale Zeeuwse Courant.
Jan Luitzen was initiator en jurylid van twee nieuwe prijzen: de Herman Kuiphof Trofee voor de beste Nederlandse sportdocumentaire ooit en de Herman Kuiphof Wisselbeker voor de meest opmerkelijke sportdocumentaire/-reportage van de afgelopen vijf jaar. Deze prijzen werden ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de opleiding Sport, Management & Ondernemen (SM&O) van de Hogeschool van Amsterdam op 10 oktober 2012 uitgereikt in het Ketelhuis in Amsterdam tijdens het filmfestival Eyes on Sport. De Herman Kuiphof Trofee ging naar The Other Final, in 2003 gemaakt door Johan Kramer, Matthijs de Jongh en Lex Brand. De eerste Herman Kuiphof Wisselbeker – het begin van een meerjaarlijkse traditie – werd uitgereikt aan Thomas Blom en Jan Pieter Tuinstra, voor het voor Andere Tijden Sport gemaakte Het mysterie Foekje Dillema.
Luitzen trad in januari 2013 als 'Jan de Boekenslachter' op tijdens de tweede reeks van zeven afleveringen van het VARA-televisieprogramma Bureau Sport, waarin hij live boeken digitaliseerde en op basis van zijn digitale boekenarchief (bestaande uit zo'n 6000 sport- en taalboeken en naslagwerken) anekdotes uit de sportgeschiedenis vertelde. Verder is Luitzen met zijn digitale sportboekenarchief als incidentele researcher verbonden aan het VPRO/NOS-programma Andere Tijden Sport.
In 2013-2014 was Luitzen samensteller en producer van Make the difference en ISMB, voorlichtingsfilms over de opleidingen Sport, Management en Ondernemen en International Sport, Management and Business.
Jan Luitzen is getrouwd en heeft twee dochters, geboren in 1997 en 1999.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.