Roes (volk)

De Roes (Oudrussisch: Русь; Grieks: Ῥῶς) waren een vroeg-middeleeuwse groep mensen die hun naam gaven aan onder andere het moderne Rusland en Wit-Rusland en de historische benaming Roethenië. De meeste geleerden denken dat het een groep van Oudzweedse Vikingen, ook Varjagen genoemd, betrof.

Bezoekers van overzee, schilderij van Nikolaj Rjorich

Geschiedenis

Vanaf de late 8e eeuw ontstond de handelsroute van de Varjagen naar de Grieken, een handelsroute die vrijwel geheel over water ging en die Scandinavië met het Byzantijnse Rijk verbond. De route stelde de Varjagen in staat om een profijtelijke handel met het Byzantijnse Rijk op te zetten. Iets oostelijker verliep de handelsroute over de Wolga naar de Kaspische Zee en Bagdad. De Varjagen dreven handel in was, barnsteen, honing en slaven en kwamen terug met o.a. zijde.^[1]

In het gevolg van deze handelsreizen stichtten de Varjagen meerdere nederzettingen in het huidige Noord-Rusland, waaronder Novgorod en Beloozero, die gezamenlijk als het Kanaat van Roes bekend werden.^[1] Tegelijkertijd ontstond in het het noordelijke deel van Oekraïne, Wit-Rusland, het noordwestelijke deel van Rusland en oostelijke delen van Polen, gecentreerd in de regio van Kiev, de etnisch-culturele regio Land van de Roes.

Volgens de omstreeks 1113 samengestelde Nestorkroniek waren de Roes "van overzee" naar het noordoosten van Europa gekomen, waar zij een vroeg staatsbestel stichtten dat in 862 onder de leiding van Rurik kwam.

Later veroverde Oleg de Wijze, een verwant van Rurik, Kiev en stichtte daar in 882 het Kievse Rijk.

De afstammelingen van Rurik vormden de heersende dynastieën van Kiev en de haar opvolgende vorstendommen als Galicië-Wolynië, Tsjernigov, Vladimir-Soezdal, Moskou, en uiteindelijk het tsaardom Rusland.

Etymologie

Volgens de meest gangbare theorie is de naam Roes, zoals de huidige Finse en Estische naam voor Zweden (Ruotsi en Rootsi; vergelijkbare vormen vindt men bij andere Fins-Permische volkeren), afgeleid van het Oudnoordse roðer (rother), ofwel roeier. Roeien was de belangrijkste methode van navigeren op de rivieren van Oost-Europa. De naam zou kunnen worden verbonden met het Zweedse kustgebied Roslagen of Roden, vroeger Rothen geschreven.