Loading AI tools
1700 Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Slag bij Narva vond plaats op 20 november 1700, en was de eerste veldslag tussen Zweden en Tsaardom Rusland in de Grote Noordse Oorlog.
Slag om Narva | ||||
---|---|---|---|---|
De Zweedse overwinning bij Narva door Gustaf Cederström, geschilderd in 1910 | ||||
Datum | 19 november 1700 (O.S.) 20 november 1700 (Zweedse kalender) 30 november 1700 (N.S.) | |||
Locatie | Narva, Estland | |||
Resultaat | Beslissende Zweedse overwinning | |||
Strijdende partijen | ||||
| ||||
Leiders en commandanten | ||||
| ||||
Troepensterkte | ||||
| ||||
Verliezen | ||||
|
In Rawa had Peter I van Rusland een verdrag tegen Zweden gesloten met August II van Polen. Maar voordat hij de Zweedse koning Karel XII de oorlog kon verklaren, moest hij wachten op de vredesonderhandelingen met het Ottomaanse Rijk na de Azovcampagnes. Tijdens de onderhandelingen had Johann Patkul een coalitieplan uitgewerkt waarin Denemarken, Polen en Rusland zich verenigden tegen Zweden: iedere deelnemer kreeg naar keuze een deel van het overwonnen land.
Peter de Grote aasde op de doorgang tot de Oostzee, inclusief de annexatie van de vroegere Russische steden Dorpat en Narva. Peter moest wachten tot de vredes van Constantinopel werd ondertekend, maar Denemarken en Polen gingen reeds tot de aanval over. Karel XII reageerde door zijn vloot voor Kopenhagen te leggen en met zijn grote troepenmacht aan land te gaan. Hij kon de eerste verdedigingslinies dwingen tot overgave en dwong daarna de stad tot overgave. Door deze vernedering moest Denemarken uit de coalitie verdwijnen, en sloot een aparte Vrede van Travendahl. August II nam Dünamünde in, maar strandde voor Riga. Peter wachtte geduldig af en hoopte dat Riga door de Russische troepen zou worden overspoeld.
Op 8 augustus 1700 vernam Peter dat de vrede was ondertekend: de twee landen zouden elkaar niet meer aanvallen gedurende 30 jaar. Meteen gaf Peter zijn troepen het bevel ten strijde te trekken. Hij had zijn bondgenoten beloofd naar het noorden te trekken, maar toch viel hij eerst Lijfland binnen, dat normaal voor Polen was. Maar omdat voor elke oorlog een voorwendsel nodig was, verklaarde hij dat hij tijdens zijn verblijf in Riga, hoewel hij daar incognito was, zonder respect behandeld was.
Toen Karel XII hoorde dat Rusland deelnam aan de oorlog, liet hij meteen de ambassadeur van Rusland arresteren, net als alle Russische kooplieden. Peter daarentegen, gaf de Zweden toestemming het land te verlaten. Peter had ongeveer 40.000 man ter beschikking. Zijn eerste doel was Narva. Peter dacht dat de citadel van Narva zou vallen eer Karel kon ingrijpen. Karel moest zich bezighouden in Denemarken. Op 23 september kwam Peter in Narva aan en begon meteen met de aanval op de stad. Al snel kwam hij tot de conclusie, dat zijn strategie geen doel had: het Russische leger was slecht opgeleid en wanordelijk. Door een nijpend tekort aan kruit en kogels kon de stad niet of amper aangevallen worden en hielden de muren stand. Naarmate de winter naderde hoopte Peter dat Narva zich zou overgegeven hebben. In de nacht van 17 op 18 november vernam hij dat Karel XII en zijn leger naderde bij de Puhhajogi-pas. Hij trok zich terug. Als excuus voor zijn terugtocht gaf hij de uitleg dat hij samen met August II de plannen over Riga moest bespreken. Peter was in paniek, zijn adviseurs smeekten hem het leger ook terug te laten trekken, maar hij gaf het bevel over aan Charles-Eugène de Croy, een generaal die Peter in 1698 in dienst nam. Prins de Croy was een man met ervaring, maar hij kende de regimenten die hem waren toevertrouwd niet. Hij sprak zelfs niet eens dezelfde taal. Toen hij de functie aanvaardde, verscheen Karel, aan het hoofd van 10.000 man, een kwart van het Russische leger. Het Zweedse leger was door eindeloze vlakten getrokken, had slecht weer moeten trotseren: ze waren volkomen uitgeput. Maar er was één groot verschil met de Russische legers: hun moreel was goed. Hun doel was de citadel van Narva te bereiken.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.