Loading AI tools
Haydn Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Symfonie nr. 47 is een symfonie in de toonsoort G majeur van Joseph Haydn, die hij vermoedelijk in 1772 gecomponeerd heeft. Het werk heeft als bijnaam de Palindroomsymfonie.
Symfonie nr. 47 | ||||
---|---|---|---|---|
Openingsthema | ||||
Componist | Joseph Haydn | |||
Soort compositie | symfonie | |||
Toonsoort | G majeur | |||
Andere aanduiding | Hoboken I/47 | |||
Compositiedatum | 1772 | |||
Duur | ca. 20 minuten | |||
Vorige werk | Symfonie nr. 46 | |||
Volgende werk | Symfonie nr. 48 | |||
Oeuvre | Symfonieën van Joseph Haydn | |||
|
De bijnaam palindroom verkreeg de symfonie door het derde deel, het menuetto al roverso, waarbij het thema zowel van voor naar achter, als van achter naar voor kan worden gespeeld.
Dit deel staat in G majeur. Haydn bouwt zijn eerste thema uit op basis van 2 korte motieven, die beide een gepuncteerd ritmisch element bevatten. Die twee motieven openen het werk:
Het tweede en meer lyrische thema bestaat uit snelle en dartele triolen, die voorkomen bij de strijkers. Dit thema symboliseert de prinses in het werk, terwijl het eerste, eerder ritmischer en dynamischer thema de prins voorstelt.
Met deze twee thema's bouwt Haydn de sonatevorm uit van het eerste deel. Er is een duidelijke structuur aanwezig:
In dit deel, bestaande uit een reeks variaties op een kort thema, gaat Haydn de geleerde toer op door een consequente toepassing van de contrapunttechniek. Ook hier wordt weer kwistig gewerkt met variaties, maar ze zijn veel overweldigender en ingewikkeld. Door bovendien het thema met veel versieringen (trillers, prallers en gruppetto's) te spelen, bereikt Haydn een effect van versnelling zonder het tempo op te drijven.
Het meest merkwaardige deel van deze symfonie en tevens de reden van de bijnaam palindroom-symfonie, is het derde deel oftewel het menuetto al roverso (Italiaans voor omgekeerd menuet). Dit deel bestaat uit een thema, dat in de A-B-A-structuur uitgroeit tot een menuet. De A-lijn is het hoofdthema, terwijl de B-lijn het trio is: een tussenstukje dat gespeeld wordt door slechts 3 instrumenten. Zowel de A- als de B-lijn hebben hun palindroomtegenhanger A' en B', waarbij het thema van achter naar voren gespeeld wordt.
De structuur van het derde deel ziet er als volgt uit:
Maar niet enkel de noten worden van achter naar voor gespeeld, ook de dynamische aanduidingen worden omgedraaid. Zo komt er op de plaats van de forte in thema A een piano in thema A' te staan.
Het laatste deel van de symfonie is een presto assai (zeer snel deel). Door voortdurend herhaalde kwartnoten brengt de baspartij een constante ritmische stuwing teweeg, die slechts enkele malen onderbroken wordt om overgangen te accentueren of om een dramatisch effect te creëren. Sterke dynamische contrasten, plotse pauzes en ritmisch complexe figuren zijn schering en inslag, waardoor het laatste deel een erg levendig karakter krijgt.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.