Waard (landschap)

Een waard (of weerd) is een oude naam voor een vlak landschap in een rivierengebied. Waarden zijn ontstaan onder invloed van rivieren en geheel of gedeeltelijk omgeven daardoor. De waarden worden tegen deze waterlopen beschermd door rivierdijken. Dit in tegenstelling tot uiterwaarden, die buitendijks aan de rivier liggen.

Streeknamen met "waard" komen sinds de 12e eeuw in het Nederlandse rivierengebied voor. Grote waarden zijn de Alblasserwaard, de Bommelerwaard, de Krimpenerwaard, de Lopikerwaard, de Tielerwaard en de Hoeksche Waard. De Groote of Hollandsche Waard is een niet meer bestaande waard.

Plaatsnamen als Dodewaard, Mariënwaard, Weert, Weerde, Hoge Weerd, Kaiserswerth verwijzen naar een waard of weerd in een rivier. Een stadswaard is een waard gelegen in een stad, zoals de Ooyse Schependom bij Nijmegen en de Kleine Willemswaard bij Tiel.

De Heerhugowaard (1635) en de Wieringerwaard (1610) zijn twee polders in Noord-Holland. De Heerhugowaard was oorspronkelijk land en later een zeearm (1248) en later meer (1250) "de Waert". De Wieringerwaard was ook oorspronkelijk land dat vanwege overstromingen deel werd van de Zuiderzee als een waddengebied. In deze betekenis zou de waard een vlak landschap zijn die aan onderstroming door de zee onderhevig is. Dijken kunnen dat land beschermen tegen overstromingen maar behouden hun naam als waard na de bedijking.

Plaatsnamen (gemeenten of plaatsen)

Land	Provincie of deelstaat	Gemeente	Plaatsnaam	Type plaats
België	Antwerpen	Bornem	Weert	deelgemeente
	Limburg	Bilzen-Hoeselt	Weert	gehucht
		Lanaken	Oude Weerd	natuurgebied
	Vlaams-Brabant	Oud-Heverlee	Sint-Joris-Weert	deelgemeente
		Zemst	Weerde	deelgemeente
Duitsland	Noordrijn-Westfalen	Emmerik	Emmericher Ward	natuurgebied
			Dornicksche Ward	natuurgebied
		Kalkar	Bylerward	ortsteil en polder
			Wisselward	ortsteil en polder
		Rees	Reeserward	gehucht
		Xanten	Wardt	ortsteil
Nederland	Drenthe Drenthe	Meppel Meppel	De Weert	molen
	Gelderland Gelderland	Epe Epe	Hoge Weerd	woonwijk
		Neder-Betuwe Neder-Betuwe	Dodewaard	dorp en voormalige gemeente
		Lingewaard Lingewaard	Lingewaard	gemeente (geen plaats)
	Limburg Limburg	Echt-Susteren Echt-Susteren	Visserweert	gehucht
		Maasgouw Maasgouw	Stevensweert	voormalige vestingstad
		Maastricht Maastricht	Kleine Weerd	natuurgebied
			Mariënwaard	straat en buurtschap
		Meerssen Meerssen	Weert	gehucht
		Nederweert Nederweert	Nederweert	plaats en gemeente
		Roermond Roermond	De Weerd	natuurgebied
		Venlo Venlo	De Weerd	eilandje
			Barbara's Weerd	verwoest klooster
		Weert Weert	Weert	stad en gemeente
	Noord-Brabant Noord-Brabant	Valkenswaard Valkenswaard	Valkenswaard	plaats en gemeente
	Noord-Holland Noord-Holland	Dijk en Waard Dijk en Waard	Heerhugowaard	plaats en voormalige gemeente
	Utrecht (provincie) Utrecht	Lopik Lopik	Lopikerwaard	verzameling polders
		Utrecht Utrecht	Bemuurde Weerd	straatnaam
			Nieuwe Weerd	vroeger gerecht
	Zuid-Holland Zuid-Holland	Albrandswaard Albrandswaard	Albrandswaard	gemeente (geen plaats)
		Hoeksche Waard Hoeksche Waard	Hoeksche Waard	eiland en gemeente
		Krimpenerwaard Krimpenerwaard	Krimpenerwaard	gemeente (geen plaats)
		Nissewaard Nissewaard	Nissewaard	gemeente (geen plaats)

Benamingen in andere talen

• Duits: Werder, zie op de Duitstalige Wikipedia onder  : Werder (Landschaft)
  • Op de Stadtwerder, Stadswaard, te Bremen, voetbalden op de weide enige tienerjongens voor het eerst in 1899. Dit leidde tot de oprichting van de bekende voetbalclub Werder Bremen.
• Engels: ait van Oudengels iggath, eilandje
• Pools: Żuławy