Anglicisme

Als anglicisme gelden woorden, zinsconstructies en uitdrukkingen die gevormd zijn naar het Engels en niet stroken met het Nederlandse idioom. Bij ontleningen aan het Amerikaans-Engels wordt ook wel gesproken van een amerikanisme.

Leenvertaling

Een anglicisme wordt, zoals wel meer barbarismen, door veelvuldig gebruik over het algemeen steeds gewilliger aanvaard. Dan is er sprake van een leenvertaling. Voorbeelden zijn:

• de uitdrukking een glimp opvangen (van to catch a glimpse);^[1]
• "biefstuk" naar beef steak, maar met een andere betekenis dan in het Engels (waar "biefstuk" rump steak is).

Overgangsfase

Een uitdrukking als de grootste overwinning ooit (in plaats van tot nog toe, aller tijden) bevindt zich in een overgangsfase. De Nederlandse Taalunie wijst deze constructie nog af als anglicisme, terwijl het eveneens gezaghebbende Onze Taal er maar weinig problemen mee heeft.^[bron?]

Een voorbeeld van een overname van een conventie is het gebruik van een punt voor decimale getallen zoals 9.7 (uitgesproken als 9 punt 7) in plaats van 9,7 (uitgesproken als 9 komma 7), bijvoorbeeld bij de quotering van het kunstschaatsen. Het omgekeerde verschijnsel - het scheiden van duizendtallen met een komma zoals in het Engels - wordt in het Nederlands zelden aangetroffen.

De ergernis over anglicismen kan afhangen van het niveau waarop het voorkomt, zoals uitgelegd in het artikel barbarismen. Het zwaarste niveau in het algemeen is het syntactische.

Voorbeelden

Anglicisme[2]	Engelse oorsprong	Correct Nederlands
aan het eind van de dag	at the end of the day	uiteindelijk, als puntje bij paaltje komt, op het einde van de rit
administratieve indeling	administrative division	bestuurlijke indeling
adresseren ('aandacht besteden aan')	to address	aandacht besteden aan, aanpakken (van), bezighouden met, aan de orde stellen
tijdslot	time slot	tijdvenster, tijdvak, tijdsleuf (terminologie bij spoorwegen en telecom)
asteroïde	asteroid	planetoïde
een beslissing maken	make a decision	een beslissing nemen
Dit is hoe het gedaan wordt	This is how it is done	Zo wordt het gedaan
Dit is wie ik ben	This is who I am	Zo ben ik
dood lichaam	dead body	kadaver
de meest dure schoenen (anglicistische overtreffende trap)	the most expensive shoes	de duurste schoenen
dramatische veranderingen	dramatic changes	drastische veranderingen
globale economie	global economy	mondiale economie, wereldeconomie
huisgemaakte taart	home made cake	taart van het huis, zelfgemaakte taart
Het zit in de pijplijn	It's in the pipeline.	Het is in de plannen opgenomen, staat op stapel.
Het derde wiel (aan de wagen) zijn	Being the third wheel	Het vijfde wiel aan de wagen zijn
Hij was de eerste om op de maan te landen.	He was the first person to land on the moon.	Hij was de eerste die op de maan landde.
Ik heb seks gehad	I have had sex	Ik heb seks bedreven
Je bent vrij om te vertrekken	You are free to leave	Het staat je vrij om te vertrekken
karakter	character	personage
anglicistisch meervoud: mensen die hun huizen moeten verlaten de zon scheen op onze gezichten we zaten beiden in onze auto's	people forced to leave their homes the sun was shining on our faces we were both sitting in our cars	mensen die hun huis moeten verlaten de zon scheen op ons gezicht we zaten beiden in onze auto
Onder constructie	Under construction	In aanbouw
paswoord	password	wachtwoord
punt (.) in bijvoorbeeld 3.2	3.2	3,2 (komma)
serieuze verwondingen	serious injuries	ernstige verwondingen
sinds (om een reden aan te geven)	since	aangezien, omdat
tarieven (in verband met import of export)	tariffs	importheffingen of exportheffingen
5000 troepen	5000 troops	5000 manschappen/soldaten
vroeger of later	sooner or later	vroeg of laat
Wat denk je van hem?	What do you think of him?	Wat vind je van hem?
Eerlijk met iemand zijn	Be honest with someone	Eerlijk tegen iemand zijn
Zij werden verteld dat ze weg moesten	They were told to leave	Hun werd verteld dat ze weg moesten
In voorraad	In stock	Op voorraad
voor nu	for now	voor het/dit moment, voorlopig, nu

Onjuist leestekengebruik

Ook bepaalde leestekens worden soms onder invloed van het Engels verkeerd gebruikt. Een bekend voorbeeld is de komma voor en in een opsomming, de zogenaamde Oxford comma: hij houdt van appels, peren, en sinaasappels (he likes apples, pears, and oranges). Ook dit kan als anglicisme worden beschouwd. Correct Nederlands is: hij houdt van appels, peren en sinaasappels (zonder komma voor en).

Onjuist spatiegebruik

Ook onjuist spatiegebruik, vooral het onterecht splitsen van samengestelde woorden, kan in veel gevallen onder Engelse invloed ontstaan. Het kan echter ook andere oorzaken hebben, zoals de invloed van spellingcontrolesoftware.

Zie ook

• Engelse ziekte (taal)
• Barbarisme
• Belgicisme
• Frisisme
• Gallicisme
• Germanisme
• Hebraïsme
• Lusitanisme
• Neerlandisme