Chlodio

Chlodio, ook wel bekend als Clodio, Cloio of Chlogio is een vroege half-legendarische Frankische leider uit de 5e eeuw. Over hem is weinig met zekerheid bekend, omdat onze voornaamste bron Gregorius van Tours schrijft op basis van mondelinge traditie en oudere, nu verloren teksten. Chlodio komt naar voren als een militaire leider die zuidelijk van de Romeinse Rijngrens opereerde ten tijde van keizer Valentinianus III. In zijn tijd werd het Frankische volk geleid door meerdere koningen.

Chlodio
solidus keizer Valentinianus
Koning der Franken
Periode	periode 430 - 450
Voorganger	Theudemer[1]
Opvolger	Merovech[1]

Bronnen

Sidonius Apollinaris is onze oudste bron over het bestaan van Chlodio. Hij vermeldt hem als een Frankische koning in zijn lofgedicht op Romeinse keizer Majorianus.^[2] Daarnaast is de Historia Francorum van Gregorius van Tours (6e eeuw) de belangrijkste bron. Van hem zijn alle andere vroegmiddeleeuwse bronnen: Fredegarius, Liber Historiae Francorum en de Gesta regum Francorum afgeleid. Volgens huidige historici is zijn historische kern aannemelijk, maar zijn de details schimmig en waarschijnlijk verfraaid in de overlevering.

Merovingen en afkomst

Gregorius noemt Chlodio de voorvader van Merovech, maar omdat een contemporaine bevestiging hiervoor ontbreekt zien historici hem als een mogelijke, maar allerminst zekere voorloper. Het kan een constructie van Gregorius zijn geweest om de Merovingische dynastie een langere prestigieuze stamboom te geven. Over de aanvang van Chlodios' bewind vermeldt hij dat deze na de moord op Theudemeris (er staat alleen tunc) (sic) koning werd: ‘Ferunt tunc utilem ac nobilissimum in gente sua regem fuisse Francorum.^[3] In de Kronieken van Fredegar (samengesteld rond 660) wordt Chlodio de zoon van Theudemer genoemd. Volgens een andere nog veel latere bron was hij de zoon van de legendarische koning Pharamond.

Politieke situatie tussen 430 en 450

Frankische gebiedsuitbreiding

In de jaren dat Chlodio actief was veranderde Noord-Gallië van een Romeinse grensprovincie in een gebied waar verschillende machten naast, tegen en met elkaar leefden. Formeel was het nog Romeins, maar in werkelijkheid liet het rijk de regio grotendeels los. Aetius, de invloedrijke generaal, voerde er een aantal keren campagne, maar zijn invloed was vooral gebaseerd op onderhandelingen, tijdelijke garnizoenen en zijn Hunse bondgenoten. Het Romeins bestuur leunde vooral op de stedelijke elites en bisschoppen die de orde bewaakten terwijl de keizerlijke macht steeds minder in staat was om de regio echt te beschermen.

In dit machtsvacuüm bewogen de Frankische groepen zich zuidwaarts dieper het Romeinse binnenland in. Ze vormden geen verwoestende indringers, maar een groeiende politieke speler die naast en soms met Rome opereerde. Zij veroverden steden zoals Cambrai en bouwden daar hun eigen machtsbasis uit, zonder meteen het Romeinse stadsleven omver te werpen. Met de komst van de Franken ontstond er een nieuwe politieke werkelijkheid waarin zij niet langer slechts grensvolk of foederati waren, maar vaste spelers werden in het hart van Belgica Secunda. Tegelijkertijd drukten andere groepen — Alemannen, Hunnen, Bagaudae — op de regio, waardoor het geheel een lappendeken van tijdelijke allianties en lokale machtsbases werd.

Geschiedenis

Afgaande op de Historia Francorum van Gregorius van Tours kwam Chlodio uit Thüringen.^[1] Daar had hij een burcht te Dispargum aan de grens van het toenmalige Thuringen (Chlogionem ..., qui apud Dispargum castrum habitabat, quod est in terminum Thoringorum). Op basis van 11e-eeuwse bronnen wordt Dispargum soms geïdentificeerd met de palts in het Duitse Duisburg of het Belgische Duisburg.^[4][5]. Veel onderzoekers nemen echter aan dat Gregorius een verkeerde voorstelling van zaken geeft en dat Thoringia, de voormalige Romeinse nederzetting civitas Tungrorum moet zijn.^[6] Gregorius vermeldt dat na de moord op Theudemeris Chlodio hem opvolgde.

Gregorius meldt dat Chlodio van hieruit het aangrenzende Romeinse gebied aanviel en de stad Cameracum (Kamerijk) veroverde.^[1] Uit het lofgedicht van Sidonius kan men opmaken dat Chlodio bestreden werd door Aetius en Majorianus in zijn jonge jaren.

Oorlogen met de Romeinen

Zie Frankische Oorlog (428), Frankische Oorlog (431-432) en Frankische Oorlog (441-446) voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.

Clodio was mogelijk betrokken bij een drietal oorlogen tegen de Romeinen, in 428^[7] en 431^[8] en ergens tussen 440 en 450.^[9] Bij die gelegenheden vielen de steden Kamerijk en Doornik in zijn handen.^[10] Hij beheerste het gebied tot aan de rivier de Somme en maakte van de stad Doornik een Frankische hoofdplaats. Omstreeks 431 of 448 werd hij door de Romeinen verrast tijdens de bruiloft van een van zijn edelen en verslagen nabij Atrecht in het latere Artesië. Ondanks de nederlagen bleef het gebied van het huidige België en Noord-Frankrijk tot aan de Somme onder zijn gezag. Chlodio werd een bondgenoot van de Magister militum Aetius, doch stierf kort nadien. Hij werd opgevolgd door Merovech, die vermoedelijk zijn zoon of schoonzoon was.