Drenterwolde

Drenterwold(e) of kortweg Wold, ook wel Trenterwold(e), Asterwalda, of Oosterwolde genoemd, is de middeleeuwse benaming voor een gebied ten oosten van de Nederlandse stad Groningen. Samen met Go vormde Drenterwolde later het Gorecht.^[1]

Omvang

Drenterwolde omvatte de moerassige veengebieden ten oosten van de Hunze die in de tweede helft van de 10e eeuw in cultuur werden gebracht vanuit de gebieden ten westen van de Hunze. Grofweg omvatte het de voormalige gemeente Noorddijk (behalve het Gerecht van Selwerd) en het westelijke deel van de voormalige gemeente Hoogezand-Sappemeer. In dit gebied ontstonden de dorpen Engelbert, Middelbert, Noorddijk en Westerbroek. De precieze omvang van het gebied is echter onzeker. Waterhuizen behoorde ook tot het gebied. Van den Broek geeft aan dat mogelijk ooit ook Kropswolde en Wolfsbarge tot het gebied hebben behoord. Deze veenontginningsdorpen ontstonden echter later dan de vier eerder genoemde dorpen.^[2] Een tekst van abt Menco in de kroniek van Bloemhof in 1259 heeft daarbij ook voor onduidelijkheid gezorgd. Hij spreekt over ofwel 4 parochies of 4 parochianen uit mogelijk minder dan 4 parochies. Zijn tekst luidt 'quartor parochianis de Asterwalda et de Haren et de Lare presentibus' ("in aanwezigheid van 4 parochianen uit Oosterwolde, en uit Haren en uit Laren"). Een oorkonde uit 1249 spreekt eveneens over 'quatuor parochianis de Asterwalda et de Haren et de Lare'.^[3] Het is tevens onzeker of Engelbert, Middelbert en Westerbroek in de 13e eeuw al parochies vormden. Volgens Gosses zouden alleen Haren en Noordlaren in de 13e eeuw een parochie hebben gevormd en zouden mogelijk Peize en Eelde de beide andere parochies kunnen zijn.^[4] Tegenwoordig wordt echter gedacht dat de dorpen Engelbert, Middelbert, Noorddijk en Westerbroek de kern van het gebied vormden.