Hydrocefalus

Hydrocefalus of waterhoofd^[6] is een aandoening waarbij in de ventrikels te veel hersenvocht aanwezig is en de ventrikels vergroot zijn. De overmaat aan hersenvocht oefent druk uit op de hersenen, waardoor hersenfuncties kunnen worden aangetast. Volwassenen kunnen hierdoor last krijgen van hoofdpijn, migraine, dubbelzicht, verminderd evenwicht, incontinentie, problemen met lopen, persoonlijkheidsveranderingen of mentale retardatie. Bij baby's kan de omvang van de schedel sterk toenemen. Overige symptomen die gepaard gaan met hydrocefalus zijn braken, slaperigheid, insulten en zinking van de ogen.^[7][8]

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Waterhoofd
Hydrocefalus
Hydrocefalus op een CT-scan. De zwarte ruimtes in het midden zijn abnormaal groot en gevuld met vocht.
Synoniemen
Latijn	hydrocephalus[1][2] hydrocephalon[3][1][2] hydrocephalum[4] hydrocephale[4][2] hydrocephalium[4] hydrocephalia[1][2] hydrocrania[1][4][2] hydrocranium[4] hydrocranion[1][2] hydrops capitis[4] hydrops cerebri[4]
Oudgrieks	ὑδροκέφαλον[5] ὑδροκέφαλον πάθος[5]
Nederlands	bolhoofd[3]
Coderingen
ICD-11	8D64 Eerdere versies ICD-10: G91, Q03 ICD-9: 331.3, 331.4, 741.0, 742.3
OMIM	236600
DiseasesDB	6123
DOID	10908
MedlinePlus	001571
eMedicine	neuro/161
MeSH	D006849
Portaal    Geneeskunde

Hydrocefalus kan aangeboren zijn, maar het is ook mogelijk een hydrocefalus op te lopen. Onder de aangeboren afwijkingen die hydrocefalus kunnen veroorzaken, vallen onder andere neuralebuisdefecten en vernauwing van het aquaduct van Sylvius.^[7][9] Ongeveer 1 à 2 op de 1000 baby's krijgt een waterhoofd.^{[7][10][8][11]} Hydrocefalus kan ook ontstaan als gevolg van hersenvliesontsteking, hersentumoren, traumatisch hersenletsel, intraventriculaire bloedingen en subarachnoïdale bloedingen.^[7]

Er bestaan drie soorten hydrocefalus: communicerend, niet-communicerend en normaledrukhydrocefalie. De diagnose wordt in de meeste gevallen gesteld aan de hand van medische beeldvorming.^[8][7]

Het verdrukken of beschadigen van hersenweefsel kan ook als gevolg hebben dat bijvoorbeeld het endocriene stelsel niet of nauwelijks meer kan functioneren zonder gestimuleerd te worden, waardoor er hormonale problemen ontstaan.^[bron?]

Kenmerken en symptomen

Hydrocefalus kan zich op verschillende manieren uiten. In geval van acute verwijding van het ventrikelstelsel ontstaan meestal symptomen die gerelateerd zijn aan een verhoogde druk binnen de schedel (intracraniële druk). Op de lange termijn zijn de kenmerken minder duidelijk.

De verhoogde intracraniële druk uit zich onder andere in de volgende symptomen: hoofdpijn, braken, misselijkheid, papilloedeem, slaperigheid of coma.

Oorzaken

Een waterhoofd kan ontstaan voor de geboorte (aangeboren afwijking):

• door erfelijke aandoeningen
• besmettelijke ziekten van de moeder tijdens de zwangerschap (bijvoorbeeld toxoplasmose)

Een waterhoofd kan ook het gevolg zijn van een ongeval. In alle gevallen ontstaat het waterhoofd door een belemmering in de natuurlijke afvloeimogelijkheid van het hersenvocht of door een te grote productie van het hersenvocht, dit kan op verschillende niveaus optreden.

Behandeling

De druk kan mechanisch genormaliseerd worden door het plaatsen van een buisje (drain, cerebrale shunt), waardoor het vocht kan worden afgevoerd. Een voorbeeld is een ventriculoperitoneale drain(age) (VPD, VP-drain) van hersen- naar buikholte, zie Ventrikeldrain. In geval van besmetting tijdens de zwangerschap kan er vaak medicamenteus ingegrepen worden. Tegenwoordig kan met een endoscopische operatie de vloer van de derde ventrikel worden geopend, deze operatie heet endoscopische derde-ventriculostomie. Zo wordt een natuurlijke bypass gemaakt en is een drain niet meer nodig.