Jaap Edenbaan

De Jaap Edenbaan is een sportcentrum in Amsterdam-Oost, met een kunstijsbaan en kunstijshal. De kunstijsbaan is de oudste nog in gebruik zijnde buitenbaan ter wereld. De buitenbaan werd in 1961 aangelegd en in 1989 en 2023 gerenoveerd. De ijshal voor ijshockey, shorttrack en kunstrijden, werd in 1973 geopend en tot in de jaren '90 ook gebruikt voor concerten. In 2025 wordt een nieuwe hal ontworpen die de bestaande zal vervangen.

Jaap Edenbaan
Plaats	Amsterdam
Land	Nederland
Hoogte	−5,1 meter NAP
Type	Openlucht, kunstijsbaan
Lengte	400m
Geopend in	1961
Website	Officiële website
Baanrecords - mannen
500m Yamato Matsui  35,73 1000m Yamato Matsui  1.13,14 1500m Boris Kusmirak  1.53,08 5000m Mark Ooijevaar  6.49,74 10.000m Mark Ooijevaar  14.12,66
Baanrecords - vrouwen
500m Irina Koeznetsova  39,38 1000m Sanneke de Neeling  1.20,11 1500m Miranda Dekker  2.06,69 3000m Roza Blokker  4.26,51 5000m Esmee Visser  7.34,70
Gegevens laatst gewijzigd op: 12-03-2020
Portaal    Schaatsen

Kunstschaatsen in 1964

De kunstijsbaan

Nederlandse schaatskampioenschappen 1965

De Jaap Edenbaan was de als vijfde kunstijsbaan en derde 400 m baan ter wereld die werd aangelegd.^[1][2] Ze werd op 9 december 1961 geopend door Jaap Eden, de kleinzoon van de legendarische schaatskampioen Jaap Eden. Hierna waren de Nederlanders niet meer afhankelijk van natuurijs en begon hun opmars in de schaatssport.^[3]

In het eerste seizoen werden er al bijna driehonderdduizend bezoekers geteld. De eerste officiële wedstrijd vond plaats in het weekeinde van 25 en 26 februari 1962. De ijsbaan was vijf keer gastheer voor het NK allround en eenmaal van het NK sprint. De Jaap Edenbaan is de oudste van de anno 2015 nog in gebruik zijnde kunstijsbanen^[1] en is anno maart 2020 de nummer 17 op de lijst van snelste ijsbanen van Nederland.

Renovatie

In 1989 en 2023 werd de baan gerenoveerd.^[4] Bij de renovatie vanaf 2023 werd gekozen om de buitenbaan niet te overkappen. Een dak zou geen noemenswaardig verschil in energieverbruik opleveren. Door de baan in vier koelsectoren op te delen, kan de ijsmeester de koeling lager zetten op beschaduwde delen en hoger op de delen die in de zon liggen.^[5] Door in fases te werken, kon de baan in de winter open blijven.

In 2023 werd de gemeente eigenaar van het sportcomplex en kon de renovatie beginnen.^[6] Dat jaar werd de vloer van de buitenbaan geheel vervangen, de krabbelbaan verplaatst en een nieuwe techniekruimte gebouwd. De roestgevoelige stalen vloerbuizen werden vervangen door kunststof.^[7] In 2024 kreeg de vloer een definitieve coating en werd gewerkt aan de koelleidingen. In 2025 werd de koeltechnische installatie verplaatst en vernieuwd. Het electrisch geregelde koelsysteem werkt sindsdien met alkali, een verdunde vorm van het eerder gebruikte 100% ammoniak.^[8]

Grote kampioenschappen

• 1962 - NK allround
• 1965 - NK allround
• 1967 - NK allround
• 1968 - NK allround mannen
• 1971 - NK allround
• 1971 - NK sprint mannen
• 1998 - NK marathon kunstijs
• 2007 - NK marathon kunstijs
• 2016 - NK marathon kunstijs
• 2020 - WK voor studenten
• 2023 - NK marathon kunstijs

Baanrecords

Mannen

Afstand	Schaatser	Land	Tijd	Datum
100 m	Aron Romeijn	NED	9,72	22-02-2020
500 m	Yamato Matsui	JPN	35,73	10-03-2020
1000 m	Yamato Matsui	JPN	1.13,14	12-03-2020
1500 m	Boris Kusmirak	NED	1.53,08	15-03-2008
3000 m	Mark Ooijevaar	NED	3.56,39	19-01-2014
5000 m	Mark Ooijevaar	NED	6.49,74	13-11-2011
10.000 m	Mark Ooijevaar	NED	14.12,66	15-02-2015
2×500 m	Wouter van Unen	NED	95,350	07-12-2013
Sprintvierkamp	Ron Ket Dietmar Semler	NED  GER	157,850	13/14-02-1982
Minivierkamp	Joris de Jong	NED	164,653	07/08-02-2015
Kleine vierkamp	Hein Vergeer	NED	168,576	13/14-02-1982
Grote vierkamp	Jan Bols	NED	176,443	10/11-01-1971

Vrouwen

Afstand	Schaatsster	Land	Tijd	Datum
100 m	Dione Voskamp	NED	10,52	22-02-2020
500 m	Irina Koeznetsova	RUS	39,38	10-03-2020
1000 m	Sanneke de Neeling	NED	1.20,11	12-03-2020
1500 m	Miranda Dekker	NED	2.06,69	23-03-2013
3000 m	Roza Blokker	NED	4.26,51	19-01-2014
5000 m	Esmee Visser	NED	7.34,70	11-03-2020
10.000 m	Melissa van Pierre	NED	16.15,59	19-03-2022
2×500 m	Marian van der Zwet	NED	98,700	06-02-1972
Minivierkamp	Benita de Man	NED	182,303	07/08-02-2015
Kleine vierkamp	Sandra Bijlert-Burgerhout	NED	200,432	22/23-11-2014

Edenhal

Op 31 oktober 1973 werd aan de buitenbaan ook een indoorcomplex toegevoegd, de Edenhal. De Edenhal werd onder meer gebruikt voor het NK kunstrijden op de schaats in 1974 en 2013. In de ijshal traden muzikale grootheden op als Bob Marley, Frank Zappa, The Carpenters, Neil Diamond, ABBA, Fats Domino, The Doobie Brothers en AC/DC.

De ijshockeyvereniging Amstel Tijgers is vaste bespeler van de ijshal. Ook shorttrackers en kunstrijders maken er gebruik van. De enkele ijshal werd in de 2020er jaren zo druk gebruikt, dat er wachtlijsten waren bij de verenigingen. Door achterstallig onderhoud, bijvoorbeeld zichtbaar door schimmel op plafonds, was de hal toe aan renovatie. In 2021 werd besloten om de oude ijshal te vervangen door twee ijshallen. Door stijgende prijzen werd in 2023 gekozen voor sloop en nieuwbouw van een enkele hal.^[9][10]

Concerten

• 12-01-1976 James Brown
• 25-03-1976 John Denver
• 26-03-1976 Neil Young & Crazy Horse
• 13-06-1976 Bob Marley / The Wailers
• 22-09-1976 Crosby & Nash
• 10-10-1976 Marvin Gaye
• 16-11-1976 The Carpenters
• 04-02-1977 ABBA
• 26-02-1977 Status Quo
• 13-04-1977 Fleetwood Mac
• 02-05-1977 Frank Zappa
• 03-06-1977 Neil Diamond
• 19-05-1978 Iggy Pop
• 22-10-1978 AC/DC
• 11-11-1978 World Tour Jerry Lee Lewis
• 20-11-1978 Eric Clapton
• 30-11-1978 Peter Gabriel
• 19-02-1979 Status Quo
• 11-05-1979 Turbo / Ted Nugent
• 15-06-1979 Van Halen
• 12-11-1979 AC/DC
• 17-04-1980 The Police
• 17-10-1980 The Cure
• 10-05-1981 The Clash
• 01-05-1982 Scorpions / Trust / Iron Maiden / Blackfoot
• 14-06-1983 Dire Straits
• 30-08-1984 The Cure
• 20-10-1984 Dio / Queensryche
• 16-11-1985 Gary Moore, Mama's Boys, Avalon
• 09-03-1986 Accept / UFO / Dokken
• 25-04-1986 Come Out and Play (Twisted Sister/Heloise)
• 05-11-1987 Public Enemy, Eric B & Rakim & LL Cool J (Def Jam Tour)
• 01-04-1988 Def Leppard, McAuley Schenker Group
• 18-06-1988 UB40
• 18-09-1989 André Hazes
• 22-09-1989 Jose Feliciano
• 04-11-1989 The Poques
• 16-11-1989 James Last
• 23-11-1989 Ziggy Marley
• 01-11-1990 Black Sabbath
• 13-07-1991 Pixies

Grote kampioenschappen

• 06/07-03-1977 - 1e Open Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 04/05-03-1978 - 2e Open Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 10/11-03-1979 - 3e Open Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 11/11-12-1983 - Interlandwedstrijd Groot-Brittannië - Nederland
• 21/21-10-1984 - 1e Jaap Eden Trofee Shorttrack
• 15/17-03-1985 - Wereldkampioenschap Shorttrack
• 1986 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 1987 - 1e Open Nederlands Kampioenschap Shorttrack Junioren
• 1990 - Wereldkampioenschap Shorttrack
• 1996 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 2001 - Worldcup Shorttrack (Olympisch Kwalificatie Wedstrijd)
• 2008 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 27/01-03-2009 - 1e Finale Europacup StarClass/Danubia series
• 2013 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 2013 - StarClass (Europacup) Shorttrack
• 2014 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 03/05-10-2014 - 28e Open Nederlands Kampioenschap Shorttrack (Junioren)
• 2015 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 2016 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 2017 - Nederlands Kampioenschap Shorttrack
• 08/10-10-2021 - StarClass (Europacup) Shorttrack
• 16/23-04-2023 Masters International Short Track Games (Officieus WK Masters)

Jaap Edenstraat

Er bestaat sinds 1958 in Amsterdam ook een Jaap Edenstraat maar deze ligt in Geuzenveld.

Trivia

Tijdens de Olympische Winterspelen van 2022 werden door de NOS de voor-en nabeschouwingen van de schaatswedstrijden en het programma Studio Peking vanaf de Jaap Edenbaan uitgezonden, omdat vanwege de coronapandemie die in 2020 uitbrak, geen buitenlanders naar deze spelen mochten afreizen, waardoor het niet mogelijk was om deze uitzendingen te maken vanuit Peking waar de Spelen werden gehouden. Hiervoor werd een studio gebouwd bij de baan.