Kabinetscrisis

Soorten kabinetscrises

Samenvatten

Perspectief

Een kabinetscrisis kan in verschillende vormen voorkomen:

Het kabinet dreigt af te treden als het parlement een bepaald voorstel niet aanneemt. Het centrale discussiepunt is het toekomstige beleid.
Er is zodanige kritiek op de regering vanwege (vermeend) wanbeleid, dat de regering onvoldoende vertrouwen van het parlement heeft om door te kunnen regeren. Het centrale discussiepunt is het in het verleden gevoerde beleid.
Een regeringspartij dreigt zijn steun aan een kabinet in te trekken, waardoor het kabinet onvoldoende vertrouwen van het parlement overhoudt om door te regeren.

Soms ontstaat er een kabinetscrisis zonder dat er een conflict met het parlement is. Een voorbeeld van zo'n kabinetscrisis was in Nederland het aftreden van het kabinet Kok II naar aanleiding van het rapport van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) over het bloedbad bij Srebrenica. De leden van dit kabinet aanvaardden met hun ontslag de politieke medeverantwoordelijkheid voor het feit dat de Nederlandse militairen het bloedbad niet hadden kunnen voorkomen.

In 2025 was er zelfs een dubbele kabinetscrisis. Twee partijen stapten dat jaar uit het kabinet-Schoof. Eerst stapte in juni van dat jaar de PVV uit het kabinet omdat Geert Wilders strengere asielwetten wilde invoeren en de rest van het kabinet daar niet in mee wilde gaan met als gevolg dat dit kabinet viel.^[1] Toen het kabinet demissionair was, stapte in augustus van datzelfde jaar ook nog de NSC uit het kabinet omdat Caspar Veldkamp strengere maatregelen wilde nemen voor de oorlog in Gaza waarmee de VVD en de BBB het niet eens werden. Het gevolg hiervan is een dubbele val van dit kabinet waarin alleen de VVD en de BBB nog overbleven.^[2]

Een kabinetscrisis begint vaak met een ministerscrisis. Een ministerscrisis is net zoiets als een kabinetscrisis, maar bij een ministerscrisis gaat het om het aftreden van één minister.

Remove ads

Gevolgen van een kabinetscrisis

Soms kan een kabinet in een kabinetscrisis overeind blijven. Als een kabinetscrisis daadwerkelijk tot de val van een kabinet leidt, bieden de leden van het kabinet hun ontslag aan aan het staatshoofd. Er moeten dan nieuwe verkiezingen voor de Tweede Kamer worden uitgeschreven. Het oude kabinet blijft de lopende zaken afhandelen totdat er een nieuw kabinet is geïnstalleerd. Valt het kabinet echter vlak voor het eind van de ambtsperiode, dan worden er geen nieuwe verkiezingen uitgeschreven, omdat er dan al reguliere verkiezingen zijn voor de Tweede Kamer.

Remove ads

Soorten kabinetscrises

Gevolgen van een kabinetscrisis

Kabinetscrises in Nederland

Zie ook

Wikiwand - on