Kapjesvingermos-associatie

De kapjesvingermos-associatie (Physcietum adscendentis) is een associatie uit het verbond van groot dooiermos (Xanthorion parietinae). De associatie omvat eutrafente tot hypertafente microvegetatie waarin grijze en gele, blad- en korstvormige lichenen aspectbepalend optreden.

Kapjesvingermos-associatie
De associatie op meidoorntakken
Syntaxonomische indeling
Klasse: Orthotricho-Physcietea (klasse van haarmutsen en vingermossen) Orde: Physcietalia (vingermos-orde) Verbond: Xanthorion parietinae (verbond van groot dooiermos)
Associatie
Physcietum adscendentis Frey & Ochsner 1926
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

Naamgeving en codering

Synoniemen
Xanthorietum parietinae Felföly 1941

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r53Bb02

De wetenschappelijke naam Physcietum adscendentis is afgeleid van de botanische naam van kapjesvingermos (Physcia adscendens).

Fysiognomie

Qua fysiognomie is de kapjesvingermos-associatie veelal vrij goed herkenbaar. Het vegetatieaspect wordt in hoge mate gevormd door een patroon van (goud)gele en (zilver)grijze, korst- en bladvormige lichenen.^[1]

Symmorfologisch is de associatie meestal vrij eenvoudig. De vegetatiestructuur wordt uitsluitend gevormd door een dominante moslaag waarin korstvormige en bladvormige lichenen samen de structuur bepalen.

Ecologie

De kapjesvingermos-associatie ontwikkelt zich op zeer goed belichte tot halfbeschaduwde, basenrijke, eutrofe tot hypertrofe standplaatsen. Het meest vestigt de gemeenschap zich als als epifytische vegetatie op houtige delen van bomen en struiken. Echter komt de associatie ook veelvuldig voor op steen en zelfs metaal, verf en kunststof. Niet-epifytische vormen van de associatie duiden vrijwel altijd op eutrofiëring. Naast stikstofdepositie van de landbouw of van verkeer is op veel standplaatsen van de associatie sprake van guanotrofie. Terrestrisch komt de gemeenschap niet voor.

De associatie vormt een belangrijk microhabitat voor de korstmosparasieten Illosporiopsis christiansenii, Lichenochora physciicola en Laetisaria lichenicola.

Vegetatiezonering

In de vegetatiezonering komt de kapjesvingermos-associatie als microgemeenschap voor in allerlei gemeenschappen waar open, lichte, eutrafente standplaatsen aanwezig zijn. Van nature is de associatie aanwezig op bomen in bosranden van het verbond van els en vogelkers en de klasse van wilgenvloedbossen en -struwelen.

Verspreiding

Het volledige verspreidingsgebied van de sinaasappelkorst-associatie op Aarde is (nog) niet bekend. In Nederland en Vlaanderen komt is de associatie zeer algemeen.

Diagnostische taxa

In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa voor de kapjesvingermos-associatie.

Kentaxon	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kV	kapjesvingermos	Physcia adscendens
kV	heksenvingermos	Physcia tenella
kV	poedergeelkorst	Candelariella reflexa
kV	groot dooiermos	Xanthoria parietina
kV	rond schaduwmos	Phaeophyscia orbicularis
	lobjesvingermos	Physcia tribacia
	witkopvingermos	Physcia tribacioides
bg	gewoon schildmos	Parmelia sulcata

Fotogalerij

• 
  De kapjesvingermos-associatie op geëutrofieerde bremtakken
• 
  De associatie op een geëutrofieerde kunststof diamantkoppaal
• 
• 
• 
  De associatie op een de schors van een paardenkastanje
• 
•