Karel IX van Frankrijk

Karel IX
1550-1574

Hertog van Orléans
Periode	1550-1560
Voorganger	Lodewijk III
Opvolger	Hendrik Alexander
Koning van Frankrijk
Periode	1560-1574
Voorganger	Frans II
Opvolger	Hendrik III
Regent	Catharina de' Medici (1560–1563)
Familie
Geboren	27 juni 1550 Saint-Germain-en-Laye, Frankrijk
Overleden	30 mei 1574 Vincennes, Frankrijk
Vader	Hendrik II van Frankrijk
Moeder	Catharina de' Medici
Dynastie	huis Valois-Angoulême
Broers/zussen	9 waaronder Frans II, Margaretha van Valois, Hendrik III
Partner	Elisabeth van Habsburg, Marie Touchet
Kinderen	Maria Elisabeth, Karel

Handtekening
Koninklijk monogram Karel IX van Frankrijk

Familie

Hij was de derde zoon van Hendrik II en Catharina de' Medici. Hij volgde zijn ziekelijke broer Frans II op, werd daartoe in 1563 meerderjarig verklaard, maar bleef tot 1570 onder het regentschap van zijn moeder. Hij trouwde in datzelfde jaar met Elisabeth van Habsburg, de dochter van keizer Maximiliaan II. Hun enige dochtertje Maria Elisabeth (of Maria-Isabella) overleed op 2 april 1578, op 5-jarige leeftijd. Karel was de twaalfde koning uit het huis Valois, de vijfde van de tak Valois-Orléans en de vierde uit de tak Valois-Orléans-Angoulême.

Bij zijn maîtresse Marie Touchet had hij een bastaardzoon, Karel (28 april 1573 – 24 september 1650), die later de titel 'graaf van Auvergne' en daarna 'hertog van Angoulême' verkreeg.

Remove ads

Regering

Samenvatten

Perspectief

Na jaren van spanningen vond het Bloedbad van Wassy plaats in 1562 en brak er oorlog tussen de protestanten en katholieken uit. In 1567 kwam een complot aan het licht om Karel en zijn moeder te ontvoeren en de protestantse leider Lodewijk I van Bourbon-Condé op de troon te plaatsen (de zogenaamde Verrassing van Meaux). Na meerdere vredespogingen besloot Karel in 1572 zijn zus Margaretha van Valois uit te huwelijken aan Hendrik van Navarra (de toekomstige Franse koning), een belangrijke protestantse edelman die in lijn van de troonopvolging stond, dit was een laatste poging van Karel om zijn onderdanen te verenigen.

In zijn streven naar godsdienstvrede kwam hij onder de invloed van admiraal Gaspard de Coligny, die in de strijd tegen Spanje de mogelijkheid zag om een nieuwe nationale eenheid in Frankrijk te realiseren. Hij gaf zijn goedkeuring aan een hugenotenleger onder leiding van Jean de Hangest, heer van Genlis om het in Bergen belegerde calvinistische garnizoen van Lodewijk van Nassau te ontzetten; deze hugenoten werden evenwel vernietigend verslagen in de Slag bij Saint-Ghislain (juli 1572).^[1] Toch dreef de clan de Guise, met de stille goedkeuring van de koningin-moeder, zijn toestemming voor de Bartholomeusnacht door, die hem tot zijn dood toe gewetensbezwaren zou bezorgen.

Veel van Karels beslissingen werden onder invloed van zijn moeder Catharina de' Medici gedaan. Ze was een trouw katholiek, die in eerste instantie vrede zocht tussen de katholieke en protestanten, maar na de Bartholomeusnachtmoorden de vervolging van de protestantse hugenoten steunde. Enkele van de besluiten en verdragen tijdens de regering van Karel zijn:

Edict van Saint-Germain (1562);
Edict van Amboise (1563);
Edict van Roussillon (1564);
Edict van Moulins (1566);
Edict van Saint-Maur (1567), ook bekend als Édit des mères;
Edict van Saint-Germain (1570).

Op initiatief van zijn moeder begon hij met zijn hofhouding in 1564 aan een rondreis door Frankrijk om zijn onderdanen en koninkrijk te leren kennen. Zijn grand tour de France duurde ruim twee jaar. Tijdens zijn reis vaardigde hij in Roussillon een edict uit, waarin hij onder meer bepaalde dat het burgerlijk jaar begint op 1 januari.^[2]

Karel IX overleed op 23-jarige leeftijd aan tuberculose. Hij werd opgevolgd door zijn jongere broer Hendrik, hertog van Anjou.

Remove ads

Kwartierstaat (voorouders)

Karel IX van Frankrijk

Familie

Regering

Publicatie

Kwartierstaat (voorouders)

Referenties

Wikiwand - on