Kasteel Cartils

Kasteel Cartils is een kasteel gelegen aan de weg Wijlre-Wittem, op het grondgebied van de voormalige gemeente Wijlre in een landelijke omgeving vlak bij de oevers van de Eyserbeek. Even verderop komen de Eyserbeek, Geul en Gulp bij elkaar. In de buurt van het kasteel bevindt zich de buurtschap Cartils. In 1574 had Lodewijk van Nassau hier zijn hoofdkwartier bij zijn poging om Maastricht te veroveren.

Kasteel Cartils
Kasteel Cartils, overzichtsfoto. Op het rechter hoekpunt het arkeltorentje. Geheel rechts de Kasteelhoeve.
Locatie	Cartils (Wijlre), Nederland
Algemeen
Huidige functie	privé-eigendom
Gebouwd in	omstreeks 1500
Herbouwd in	1883
Monumentnummer	509966

Achter het kasteel ligt nog steeds het talud van de tramlijn Maastricht - Vaals die ook station Wijlre-Gulpen aandeed.

Beschrijving

Het huidige, zeventiende-eeuwse, rechthoekige gebouw heeft aan de voorzijde op een hoekpunt een zogenaamd arkeltorentje en aan de achterzijde bevindt zich een grote ronde toren die uit omstreeks 1500 dateert. Het hoofdgebouw is in 1883 ingrijpend gewijzigd.

Naam

De naam is afgeleid van het Latijnse "cortile", hetgeen zoveel betekent als "behorend bij een curtis".

Geschiedenis

In de Romeinse tijd heeft op deze locatie misschien een militaire vesting gestaan. De reden van het bestaan van deze vesting was dat deze plek een strategisch gunstige plaats was vlak bij de kruising van belangrijke Romeinse heirwegen.

In de vroege middeleeuwen stond op deze plek een grote hoeve die de zetel was van de heerlijkheid met dezelfde naam. De bewoners, de heren van Cartils, moesten verantwoording afleggen aan hun bisschop. Omdat hun keizer echter erg ver weg woonde konden ze verder vrijwel ongestoord hun gang gaan en hadden regelmatig conflicten met hun directe buren, de heren van Wijlre en de heren van Wittem.

Het eerste kasteel is waarschijnlijk in de 13e eeuw gebouwd. Het oudste gedeelte van het huidige kasteel is de ronde toren uit 1500.^[1]