Kattendijkdok

Het Kattendijkdok ligt in noordelijk Antwerpen en geeft aansluiting met het Verbindingsdok en het Suezdok, dat dan weer verbinding geeft met het Amerikadok en Albertdok. Het ligt in een noord-zuidas. Het Kattendijkdok is in verscheidene fasen uitgegraven en verlengd, nl. van 1860, 1869 tot 1881.

Droogdok en nieuwe flatgebouwen aan de westkant van het Kattendijkdok (2016)

Het Kattendijkdok is 957 meter lang en 140 meter breed, en heeft een waterdiepte van 7,58m. Aan de zuidkant van dit dok ligt de Londenbrug, een ophaalbrug. Aan de noordkant ligt de Siberiabrug, eigenlijk twee gezamenlijke bruggen, een basculebrug en een ophaalbrug aan de zijde van dit dok, met een vaarbreedte van 21 meter en oproepkanaal 62. VHF-oproepkanaal 62 is voor alle bruggen in de haven, behalve de Petroleumbrug aan het Marshalldok, die heeft VHF 26 als oproepkanaal.

Halverwege het dok ligt aan de oostkant de verbinding naar het Houtdok, ook wel Mexicodok genoemd. Daarover de geul liggen de Mexicobruggen met een doorvaartbreedte van 21 meter. Deze bruggen worden op aanvraag geopend op VHF-kanaal 62. Hier komt weinig scheepvaartverkeer zodat deze rolbasculebruggen meestal open zijn voor het auto- en vrachtverkeer.

Oorsprong

Het dok is genoemd naar de hier destijds gelegen Kattendijk, die zijn naam had van de nog oudere Kattenberg, een hooggelegen weg langs de Schelde. Een kat in de vestingsbouwkunde verwijst naar een verhoogd gedeelte op een vestigingswal, ook gebruikt voor de plaatsing van geschut. Het middenstuk en de saskom werden onder Bourla gegraven tussen 1858 en 1859. In 1869 werd naar de plannen van de in 1866 overleden Bourla de verlenging in zuidelijke richting, op de gronden van de vrijgekomen Spaanse vesting via het Verbindingsdok richting Willemdok, afgewerkt waarbij de naam Eilandje ontstond. Tussen 1877 en 1881 werd het dok in noordelijke richting verlengd.

De Kempische Vaart van 1863 mondde oorspronkelijk uit op de oostkaai, via sluis 6. Na de aanleg van het Kempischdok en het Asiadok met sluis 17, werd in de put van sluis 6 het mechanisme ondergebracht van de in 1878 opgerichte hydraulische kraanbok of "Grote Bik" van 120 ton. In 1907 werd ze geëlektrificeerd en in 1935 gesloopt.

Meer zuidwaarts, aan de Rigastraat en de Cadixstraat stonden twee kranen van 40 ton uit 1868 en 1884. Ze werden afgebroken omstreeks 1914 en 1926.

Droogdokken en Kattendijksluis

Woontorens van Diener & Diener Architekten aan de Westkaai

Aan de westkant van dit lange noord-zuiddok ligt de Kattendijksluis, die nu enkel gebruikt wordt voor het schutten van pleziervaartuigen van en naar de jachthaven van Antwerpen in het Willemdok. Aan de buitenkant, Scheldekant, werden de sluisdeuren verhoogd tot op Sigmaplan-hoogte. Over de geul ligt de Kattendijkdokbrug voor het autoverkeer.

Iets noordelijk aan de Westkaai liggen de droogdokken, in oost-westrichting nummer 1 t/m 10. De droogdokken 8, 9 en 10 liggen in noordwest-zuidoostelijke richting. Droogdok 7 lag afzonderlijk en evenwijdig naast de doorsteek van het Straatsburgdok en nabij de Siberiabrug. Vanaf 1863 werd een reeks van stedelijke droogdokken gebouwd die aan de basis ligt van de Antwerpse scheepsherstelling. Hier worden regelmatig schepen hersteld, waaronder sleepboten, douane- en havenpolitieschepen, marineschepen en baggertuigen van de stad Antwerpen. In 2005–2009 verrezen aan de Westkaai twee hoge woongebouwen van de Zwitserse architecten Diener & Diener.^[1] Verderop kwamen woontorens van de Britse architecten David Chipperfield en Tony Fretton.

Aan de Oostkaai zijn de oude hangars voor opslag van goederen uit binnenschepen. Op 22A waren de bureaus van Ziegler en op 22B parkingplaatsen voor vrachtwagens. Dit gedeelte wordt anno 2020 langzaamaan herontwikkeld met aan het begin van de Oostkaai een groot complex van meerdere appartementen. Op de plaats van het voormalige douane hoofdkantoor is een residentieel gebouw met onderaan commerciële ruimtes gekomen en ernaast ruimte voor kinderen om te spelen. De rest van de Oostkaai tot aan de Mexicobrug staat ook gepland voor verdere herontwikkeling. In de oude hangars bevinden zich momenteel verscheidene pop-up bars en andere ontspanningsmogelijkheden. kaai 23 waren destijds de ligplaatsen voor schooltjalken, de "Ortelius" en de "Gerlache" en schoollichter van Technicum Londenstraat.

Van 2012 tot 2015, toen deze zonk, lag de Antwerpse badboot, als drijvend zwembad, langs de New Yorkkaai, aan de oostzijde van het Kattendijkdok.