Klasse van hoogveenslenken

De klasse van hoogveenslenken (Scheuchzerietea) is een klasse van syntaxa die typerend zijn voor verlandingsvegetatie bij oligotrofe, zure (dikwijls dystrofe) wateren. In Nederland komen de begroeiingen uit deze klasse voor alleen voor op de hogere zandgronden.

Klasse van hoogveenslenken
De veenbloembies-associatie
Syntaxonomische indeling
Klasse
Scheuchzerietea Den Held, Barkm. & Westh. 1969
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

Naamgeving en codering

Synoniemen
Scheuchzerio palustris-Caricetea fuscae Tx. 1937
Scheuchzerietea Den Held et al. in Westh. & Den Held 1969

• Natura2000-habitattypecodes (EU-codes): H7150, H3160
• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r10

De wetenschappelijke naam Scheuchzerietea is afgeleid van de botanische naam van veenbloembies (Scheuchzeria palustris).

Fysiognomie

De klasse van hoogveenslenken is fysiognomisch vooral gekenmerkt door de in het water zwevende of net boven het wateroppervlak uit groeiende matten van veenmos en haarden van smalbladige cypergrassen.

Ecologie

De klasse van hoogveenslenken omvat pionierende verlandingsvegetatie in zure, oligotrofe tot meso-oligotrofe, permanent natte, lagergelegen standplaatsen. Het gaat vooral om allerlei depressies in hoogvenen, waaronder slenken, vennen en veenputten. Daarnaast komen deze gemeenschappen ook voor in vennen in heiden.

Onderliggende syntaxa in Nederland en Vlaanderen

De klasse van hoogveenslenken wordt in Nederland en Vlaanderen vertegenwoordigd door slechts een enkele orde met twee verbonden. In totaal kent de klasse in Nederland en Vlaanderen een viertal associaties.

• • orde van hoogveenslenken (Scheuchzerietalia)
    • verbond van veenmos en snavelbies (Rhynchosporion albae)
      • waterveenmos-associatie (Sphagnetum cuspidato-obesi)
      • associatie van veenmos en snavelbies (Sphagno-Rhynchosporetum)
      • veenbloembies-associatie (Caricetum limosae)
    • draadzegge-verbond (Caricion lasiocarpae)
      • associatie van draadzegge en veenpluis (Eriophoro-Caricetum lasiocarpae)

Derivaatgemeenschappen

• derivaatgemeenschap met pitrus en veenmos (DG Juncus effusus-Sphagnum-[Scheuchzerietea])
• derivaatgemeenschap met witte waterlelie (DG Nymphaea alba-[Scheuchzerietea])

Rompgemeenschappen

• rompgemeenschap met slangenwortel (RG Calla palustris-Sphagnum-[Caricion lasiocarpae])
• rompgemeenschap met waterveenmos (RG Sphagnum cuspidatum-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met kleine veenbes en veenmos (RG Vaccinium oxycoccos-Sphagnum-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met snavelzegge (RG Carex rostrata-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met veenpluis en veenmos (RG Eriophorum angustifolium-Sphagnum-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met pijpenstrootje en veenmos (RG Molinia caerulea-Sphagnum-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met klein blaasjeskruid (RG Utricularia minor-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met vensikkelmos (RG Warnstorfia fluitans-[Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met gewone waterbies en veenmos (RG Eleocharis palustris-Sphagnum-[Scheuchzerietea])

• rompgemeenschap met veelstengelige waterbies en veenmos (RG Eleocharis multicaulis-Sphagnum-[Littorelletea/Scheuchzerietea])
• rompgemeenschap met knolrus en veenmos (RG Juncus bulbosus-Sphagnum-[Littorelletea/Scheuchzerietea])

Vegetatiezonering

In de vegetatiezonering vormt de klasse van hoogveenslenken vaak contactgemeenschappen met de klasse van hoogveenbulten en natte heiden, de oeverkruid-klasse en de klasse van kleine zeggen.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

In de onderstaande synoptische tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa voor de klasse van hoogveenslenken in Nederland en Vlaanderen.

Kentaxon	Presentie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kK	-	waterveenmos	Sphagnum cuspidatum
kK	-	vensikkelmos	Warnstorfia fluitans	zwakke kK; ook in de oeverkruid-klasse
kK	r	moerasveenmos	Sphagnum subsecundum
bg	-	veenpluis	Eriophorum angustifolium
bg	-	klein blaasjeskruid	Utricularia minor
bg	-	knolrus	Juncus bulbosus
bg	-	veelstengelige waterbies	Eleocharis multicaulis

Fauna

De vegetatie uit de klasse van hoogveenslenken vormt een zeer belangrijk onderdeel van het biotoop van tal van diersoorten. Zo kennen bijvoorbeeld de maanwaterjuffer en de zwarte heidelibel hier hun optimum.

Fotogalerij

• 
  Droog zomeraspect van een vlakdekkende vorm van de associatie van veenmos en snavelbies.
• 
  Herfstaspect van een veenput met de rompgemeenschap met veenpluis en veenmos.
• 
  Zeer jonge, open pioniervorm van de associatie van veenmos en snavelbies in een natte hoogveenslenk.

Zie ook

• Levend hoogveen

Mediabestanden

Zie de categorie Scheuchzerietea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Vegetatieklassen in Nederland en Vlaanderen (nummering volgens de rVvN)

01 Eendenkroos-klasse (Lemnetea) · 02 Ruppia-klasse (Ruppietea) · 03 Zeegras-klasse (Zosteretea) · 04 Kranswieren-klasse (Charetea) · 05 Fonteinkruiden-klasse (Potametea) · 06 Oeverkruid-klasse (Littorelletea) · 07 Klasse van bronbeekgemeenschappen (Montio-Cardaminetea) · 08 Riet-klasse (Phragmitetea) · 09 Klasse van kleine zeggen (Parvocaricetea) · 10 Klasse van hoogveenslenken (Scheuchzerietea) · 11 Klasse van hoogveenbulten en natte heiden (Oxycocco-Sphagnetea) · 12 Weegbree-klasse (Plantaginetea majoris) · 13 Klasse van pioniergraslanden op gruis- en steenbodems (Sedo-Scleranthetea) · 14 Klasse van droge graslanden op zandgrond (Koelerio-Corynephoretea) · 15 Klasse van kalkgraslanden (Festuco-Brometea) · 16 Klasse van matig voedselrijke graslanden (Molinio-Arrhenatheretea) · 17 Marjolein-klasse (Trifolio-Geranietea sanguinei) · 18 Klasse van gladde witbol en havikskruiden (Melampyro-Holcetea mollis) · 19 Klasse van heischrale graslanden (Nardetea) · 20 Klasse van droge heiden (Calluno-Ulicetea) · 21 Muurvaren-klasse (Asplenietea) · 22 Klasse van vloedmerkgemeenschappen op zeedijken en rolkeistranden (Honckenyo-Elymetea) · 23 Klasse van vloedmerkgemeenschappen op zand en slik (Cakiletea maritimae) · 24 Helm-klasse (Ammophiletea) · 25 Slijkgras-klasse (Spartinetea) · 26 Zeekraal-klasse (Thero-Salicornietea) · 27 Zeeaster-klasse (Asteretea tripolii) · 28 Zeevetmuur-klasse (Saginetea maritimae) · 29 Dwergbiezen-klasse (Isoeto-Nanojuncetea) · 30 Tandzaad-klasse (Bidentetea) · 31 Klasse van akkergemeenschappen (Stellarietea mediae) · 32 Klasse van ruderale gemeenschappen (Artemisietea vulgaris) · 33 Klasse van natte strooiselruigten (Convolvulo-Filipenduletea) · 34 Klasse van nitrofiele zomen (Galio-Urticetea) · 35 Klasse van kapvlaktegemeenschappen (Epilobietea angustifolii) · 36 Brummel-klasse (Lonicero-Rubetea plicati) · 37 Klasse van brem- en gaspeldoornstruwelen (Cytisetea scopario-striati) · 38 Klasse van kruipwilg- en duindoornstruwelen (Salicetea arenariae) · 39 Klasse van wilgenbroekstruwelen (Franguletea) · 40 Klasse van doornstruwelen (Rhamno-Prunetea) · 41 Klasse van wilgenvloedbossen en -struwelen (Salicetea purpureae) · 42 Klasse van elzenbroekbossen (Alnetea glutinosae) · 43 Klasse van berkenbroekbossen (Vaccinio-Betuletea pubescentis) · 44 Klasse van naaldbossen (Vaccinio-Piceetea) · 45 Klasse van eiken- en beukenbossen op voedselarme grond (Quercetea robori-petraeae) · 46 Klasse van eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond (Querco-Fagetea) · 47 Klasse van (spat)watergemeenschappen (Hymenelio-Fontinalietea) · 48 Zeestippelkorst-klasse (Hydropunctarietea maurae) · 49 Klasse van stippelkorsten en achterlichtmossen (Verrucario-Schistidietea) · 50 Klasse van bisschopsmutsen en landkaartmossen (Racomitrio-Rhizocarpetea) · 51 Poederkorst-klasse (Chrysotrichetea chlorinae) · 52 Schorsmos-klasse (Hypogymnietea physodis) · 53 Klasse van haarmutsen en vingermossen (Orthotricho-Physcietea) · 54 Schriftmos-klasse (Arthonio-Lecidelletea) · 55 Boomspijkertjes-klasse (Calicio-Chrysotrichetea) · 56 Kringmos-klasse (Neckeretea complanatae) · 57 Klasse van vertakt bekermos en neptunusmos (Cladonio-Lepidozietea) · 58 Druppelkorst-klasse (Fellhaneretea) · 59 Klasse van purpersteeltje en ruig haarmos (Ceratodonto-Polytrichetea) · 60 Pluisjesmos-klasse (Dicranelletea heteromallae) · 61 Smaragdsteeltjes-klasse (Psoretea decipientis) · 62 Kruikmos-klasse (Splachnetea)

---