Kleinseminarie

Een kleinseminarie (ook wel klein seminarie gespeld) is een instelling van secundair onderwijs, waar de leerlingen worden voorbereid op de eigenlijke priesteropleiding in een (groot)seminarie. Kleinseminarie was vooral een opleiding voor jongens in de leeftijd van 12 tot 18 jaar.

Het is min of meer een voortzetting op de Latijnse school die tot vóór de 19e eeuw toegang bood tot de priesteropleiding. Men bood er een humaniora of gymnasiale opleiding aan, noodzakelijk voor de kennis van het Latijn. De belangrijkste vakken waren: Nederlands, Frans, Grieks, Latijn, wijsbegeerte, wiskunde, aardrijkskunde en geschiedenis. De studie duurde zes jaar. Het onderwijs werd er grotendeels door priesters verzorgd. De seminaristen, zoals de leerlingen genoemd werden, gingen elke dag naar de mis in de kapel of kerk, waarbij het verplicht was (luid) mee te zingen en de gebeden op te zeggen. Door de week was de mis meestal in de vroege morgen voor de lessen begonnen. Meestal was er ook een internaat aan verbonden.

De opkomst van de kleinseminaries was in het begin van de 19e eeuw. Elke provincie telde wel een of meerdere kleinseminaries aan het eind van de negentiende eeuw. In het midden van de twintigste eeuw en met name in jaren zestig van de twintigste eeuw nam het aantal interne leerlingen snel af. De omzetting in een open internaat met een of meer middelbare opleidingen was veelal geen succes. De meeste internaten werden gesloten. De meeste kleinseminaries zijn nu omgevormd tot gewone secundaire of middelbare scholen.

Voorbeelden in België

Sint-Jozef-Klein-Seminarie (SJKS) te Sint-Niklaas opgericht in 1808

Klein-Seminarie Hageveld, Heemstede, Nederland

• Klein Seminarie van Sint-Truiden opgericht in 1843 in de gebouwen van de Trudoabdij. Omgevormd en nu onderdeel van Katholieke Centrumscholen Sint-Truiden (KCST).
• Klein Seminarie van Hoogstraten,^[1] opgericht in 1834 door aartsbisschop Sterckx, tot in de jaren 1950 bijgenaamd het Kempisch "pastoorsfabriekske".
• Het Klein Seminarie van Roeselare^[2] opgericht in 1806 waar Guido Gezelle les gaf, en een van de oudste van België.
• Sint-Jozef-Klein-Seminarie (SJKS) te Sint-Niklaas opgericht in 1808.
• Klein Seminarie van Mechelen van 1830 tot 1988. Nu het Berthoutinstituut Klein Seminarie (BimSem).
• Vlaamse school te Rotselaar die na de oorlog de naam klein seminarie kreeg. In de jaren tachtig van de vorige eeuw omgevormd tot het huidige Montfortcollege Rotselaar.