Top Qs
Tijdlijn
Chat
Perspectief

Lantaarnconsoles in de Utrechtse Binnenstad

bouwwerk in Utrecht, Nederland Van Wikipedia, de vrije encyclopedie

Remove ads

De lantaarnconsoles in de Utrechtse Binnenstad zijn ongeveer 330 gebeeldhouwde consoles aangebracht onder lantaarnpalen langs de grachten in de Utrechtse Binnenstad. Deze zijn vanaf 1953 met de grootschalige restauraties van de stadsbinnengrachten met de werfkelders, werven en bruggen aangebracht. Ook zijn gebeeldhouwde consoles te vinden langs de Stadsbuitengracht.

Thumb

Dit artikel maakt deel uit van de serie:
Beelden in de stad Utrecht

Remove ads

Geschiedenis

Samenvatten
Perspectief
Thumb
Lantaarnpaal met console op de werfmuur

Rond 1953 begon de gemeente Utrecht de voorgevels van de werfkelders aan de Oude- en Nieuwegracht te restaureren. De gemeente verwierf zich daarbij alle werven aan de stadsbinnengrachten, die onder meer ontdaan werden van particuliere erfafscheidingen en gaandeweg opgeknapt werden. Omdat daarmee de werven een openbaar karakter kregen, was zowel verlichting op de werf als op de bovenliggende straat gewenst. Besloten werd de verwijderde uit omstreeks 1875 daterende gietijzeren gaslantaarns terug aan te brengen. De lantaarnpalen kregen een plaats op de bovenzijde van de werfmuur, met een aangepaste lampenkap voor de elektrische verlichting ontworpen door Pyke Koch. Aangezien de werfmuur smaller was dan de lantaarnvoet en overige ruimte schaars was, werd de oplossing gevonden in het aanbrengen van consoles. Niet alleen werden er consoles aangebracht bij de werven, ook zijn gebeeldhouwde consoles aangebracht op plaatsen langs de stadsbinnengrachten met werfloze kelders.

De steenbeeldhouwer Kees Groeneveld voorzag in 1953 de eerste console van beeldhouwwerk die nog datzelfde jaar werd geplaatst. De gemeentelijke opzichter Willem Stooker zwengelde dit aan en in de loop van de decennia werden bijna alle lantaarns aan de Oudegracht, Nieuwegracht, Kromme Nieuwegracht, Drift en Plompetorengracht van gebeeldhouwde consoles voorzien door Groeneveld en andere beeldhouwers. Het merendeel (zo'n 60%) van de ongeveer 330 consoles is ontworpen en/of gehakt door Jeanot Bürgi tussen 1962 en circa 1982. Er was een duidelijke ontwikkeling te zien in de manier waarop hij de console benaderde. In het begin was de benadering nog heel traditioneel, later werden de afbeeldingen uitgesprokener en cartoonesker.[1] Andere kunstenaars die consoles vervaardigden waren onder meer Koos Boomstra, Jo Esenkbrink, Anton Geerlings, Cees Meeuwse, Paulus Reinhard, Giuseppe Roverso en Kees van der Woude.

De beeldhouwwerken zijn gemaakt uit Belgische blauwe hardsteen en beslaan qua uitbeeldingen vaak een oppervlak van circa 60 bij 30 centimeter. Een scala aan onderwerpen is erop uitgebeeld, veelal onderwerpen met betrekking tot de Utrechtse stadsgeschiedenis, het christendom en de Griekse en Romeinse mythologie. Qua stadsgeschiedenis heeft een gebeeldhouwde console menigmaal betrekking op de specifieke locatie waar deze is aangebracht. Zo bevindt zich bij bepaalde grachtenhuizen een beeldhouwwerk dat verband houdt met de huisnaam; ter hoogte van de Bezembrug zijn weer bijvoorbeeld consoles aangebracht met onder meer een bezemverkoper en een heks op een bezem.

Remove ads

Lijst van gebeeldhouwde consoles

Meer informatie Jaar van vervaardiging/plaatsing, Omschrijving ...
Remove ads

Zie ook

Bronnen

  • A. Graafhuis en C.A. Baart de la Faille, Reliëfs in Blauw - Lantaarnconsoles langs de Utrechtse grachten, uitg. Het Spectrum 1982, 3e druk.
  • P.M. Stoppelenburg e.a., De lantaarn spreekt. Wandel- en vaarroutes langs de lantaarn-consoles aan de Utrechtse grachten, Vereniging Oud-Utrecht, Utrecht, 2013, ISBN 9789082029505.
  • Beeldmateriaal van Het Utrechts Archief (HUA).
  • Maandblad Oud-Utrecht (MOUT, edities januari 1953 t/m december 1962).
  • Utrechts Nieuwsblad (zaterdagedities tussen 14 december 1963 en 28 augustus 1965).
Remove ads

Noten

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads