Top Qs
Tijdlijn
Chat
Perspectief
Lijst van landmollusken in Nederland, België en Luxemburg
Wikimedia-lijst Van Wikipedia, de vrije encyclopedie
Remove ads
Dit is een lijst van landmollusken in Nederland, België en Luxemburg.
Deze lijst geeft een overzicht van alle soorten landmollusken die uit Nederland, België en Luxemburg bekend zijn. Van elke soort wordt tevens een globaal overzicht van het fossiele voorkomen in afzettingen van kwartaire ouderdom gegeven.
Uit België zijn veel minder fossiele landmollusken bekend dan uit Nederland. Dit heeft twee oorzaken. Ten eerste is de fossiele niet-mariene fauna van België veel minder bestudeerd dan die van Nederland en bestaan er minder publicaties over en ten tweede ontbreken veel Pleistocene afzettingen in België of zijn kalkloos waardoor kalkige fossielen zoals mollusken ontbreken. Voor Luxemburg geldt dit in nog sterkere mate.
- Voor de zoetwatermollusken: zie Lijst van zoetwatermollusken in Nederland, België en Luxemburg
- Voor de mariene soorten: zie Lijst van mariene mollusken in België en Nederland.
- Verklaring van de kolommen
- Taxon Soorten en ondersoorten, soms is alleen duidelijk tot welk genus een taxon behoort en wordt de soortnaam aangeduid als: sp.
- VP (Vroeg Pleistoceen) Dit is de periode die het Pretiglien tot en met het Bavelien omvat, dit komt ongeveer overeen met 2,588 - 0,85 Ma
- MP (Midden Pleistoceen) Dit is de periode die het Cromerien tot en met het Saalien omvat, dit komt ongeveer overeen met 0,85 - 0,128 Ma
- LP (Laat Pleistoceen) Dit zijn het warme Eemien en het voornamelijk koude Weichselien, ongeveer van 0,128 - 0,0115 Ma.
- H (Holoceen). Dit is het interglaciaal waarin wij nu leven. Het begon 0,0115 Ma geleden.
- Huidige fauna Deze bestrijkt de tijd waaruit waarnemingen van mollusken bekend zijn en in publicaties vastgelegd.
- I/G - I de soort is alleen uit interglacialen bekend (gematigd warm klimaat), G glaciale soort (koel tot koud klimaat); Er zijn ook soorten die zowel in koude als in warme perioden voorkwamen: dit is aangegeven met IG.
- Niet inheems. Hier zijn dit alle soorten die onder invloed van activiteiten van de mens, of door direct ingrijpen (bewust of onbewust) ooit in één of meer van de drie landen terecht zijn gekomen. Dit hoeven niet alleen soorten van andere continenten te zijn, er vallen ook soorten onder die bijvoorbeeld uit het Mediterrane gebied in Europa hier terecht zijn gekomen. Deze soorten ontberen aanwezigheid in afzettingen die ouder zijn dan de aankomst van de (huidige) mens in één of meer van de drie landen (zowel tijdens het Holoceen als tijdens voorafgaande interglacialen).
- Lokaal uitgestorven In één of meer van de drie landen uitgestorven, elders voortlevend. Het gaat hier uitsluitend om fossiele voorkomens. Zie ook de kolom 'Lokaal verdwenen'.
- Volledig uitgestorven Soorten die alleen als fossiel bekend zijn en thans dus nergens meer voorkomen. Aangeduid met †.
- Lokaal verdwenen Dit zijn soorten die tijdens de periode waaruit (gepubliceerde) waarnemingen bestaan ergens in één of meer van de drie landen bleken te leven, maar later (meestal door het verdwijnen van hun leefomgeving) verdwenen zijn. Hoewel daarvoor vaak de term 'uitgestorven' wordt gebruikt, zijn deze soorten zeker niet uitgestorven want ze leven elders voort. Ook is de term plaatselijk uitgestorven wel in gebruik. Deze term is echter gereserveerd voor fossielen. Als blijkt dat een soort hier tijdens één of meer interglacialen aanwezig was om daarna hier niet meer terug te keren terwijl ze wel elders voortleven dan mogen we over 'plaatselijk uitgestorven' spreken. Een periode van waarneming van slechts 200 jaar of misschien zelfs nog minder, en een afwezigheid daarna van misschien 20 jaar is te weinig bewijs voor het plaatselijk uitgestorven zijn van een soort.
- Areaal per land is aangegeven of de soort in dat land voorkomt (Het is dus niet een echte verspreidingskaart)
- Gebruikte termen en afkortingen in de tabel
In de eerste kolom (onder: 'Taxon'):
- sp. indet. = ondetermineerbaar tot op soortniveau
- sp. = duidelijk een 'goede' soort, maar onduidelijk welke, uiteindelijk wel determineerbaar bij toegenomen kennis.
- sp. nov. = species novum. Het betreffende taxon behoort niet tot een bekende soort maar heeft nog geen naam gekregen en is slechts als 'sp. nov.' gepubliceerd.
Overige kolommen:
- B = België
- L = Luxemburg
- N = Nederland
- BLN = België + Luxemburg + Nederland, etc.
Remove ads
Externe link
Samenvatten
Perspectief
Bronnen, noten en/of referenties
In tegenstelling tot de zoetwatermollusken bestaat er geen compleet overzicht van de landslakken waarin alle recente én fossiele soorten van België en Nederland behandeld worden. De lijst is gebaseerd op gegevens uit de volgende literatuur:
- (fr) Adam, W., 1960. Mollusques terrestres et fluviatiles. Faune de Belgique. Bruxelles, 402 pp.
- (de) Baren, J. van, 1927. Düne und Moor bei Vogelenzang. Beiträge zur quartären Niveauveränderungen an der holländischen Nordseeküste. Mededeelingen Landbouwhoogeschool Wageningen, 11: 1-38.
- (nl) Baren, J. van, 1927. De bodem van Nederland, II. Het Kwartair. pp 449-1365. Amsterdam.
- (nl) Baren, J. van & C.H. Oostingh, 1922. Over het voorkomen van mariene en fluviatiele fossielhoudende afzettingen in het dal van den Gelderschen IJsel. Verhandelingen Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap, Geologische Serie, 6: 73-89.
- (nl) Baron, D., 2005. Bananenslak, Ariolimax columbianus (Gould, 1851) in Nederland. Spirula, 342: 5.
- Coan, E.V., Kabat, A.R. & Petit, R.E., 2010. 2,400 years of malacology. 7th ed., January 15, 2010, 874 pp. + 34 pp. (Annex of Collations). American Malacological Society: 2,400 years of malacology (laatste editie).
- (nl) De Coninck, J., 1964. Over de molluskenfauna van het Laatste Glaciaal in West-Vlaanderen. Natuurwetenschappelijk Tijdschrift (Gent), 46: 3-16.
- (nl) Devriese, H., 1976. Acicula fusca (Montagu, 1803) en Acicula polita (Hartmann, 1840) uit een Kwartaire laag te Strombeek-Bever (België). Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 170: 538-539.
- (nl) Devriese, R., Warmoes, T., Vercoutere, B., 1997. Land- en zoetwatermollusken van de Benelux. Uitgave van de Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming, Gent. (3e druk), 192 pag.
- (nl) Diriken, P., 1982. Postglaciale paleo-ecologische evolutie van de Molenbeek-Mombeekvallei (Belgisch Haspengouw). Natuurhistorisch Maandblad, 71(1): 8-19.
- (en) Duistermaat, H., 1993. The interglacial molluscs fauna from Maastricht-Belvédère site G. Mededelingen Rijks Geologische Dienst, 47: 61-67.
- (de) Ehrmann, P., 1956. Mollusca. In: Tierwelt Mitteleuropas, Bd II(1), 264 pp.
- (nl) Felder, P.J., 1967. Mollusken in opvulling van schacht 15. Werkgroep prehistorische Vuursteenmijnbouw, NGV Afd. Limburg. Rapport 3, 7 pp.
- (en) Falkner, G., Bank, R.A., Proschwitz, T. von, 2001. Check-list of the non-marine Molluscan Species-group taxa of the States of Northern, Atlantic and Central Europe (CLECOM I). Heldia, 4(1/2): 1-70.
- (en) Freudenthal, M., T. Meijer & A.J. van der Meulen, 1976. Preliminary report on a field campaign in the continental Pleistocene of Tegelen (The Netherlands). Scripta Geologica (Leiden), 34: 1-27. PDF
- (en) Gibbard, P.L., West, R.G., Zagwijn, W.H., Balson, P.S., Burger, A.W., Funnell, B.M., Jeffery, D.H., De Jong, J., van Kolfschoten, T., Lister, A.M., Meijer, T., Norton, P.E.P., Preece, R.C., Rose, J., Stuart, A.J., Whiteman, C.A., Zalasiewicz, J.A., 1991. Early and Early Middle Pleistocene correlations in the southern North Sea Basin. Quaternary Science Reviews 10: 23-52.
- (nl) Gittenberger, E., Backhys, W., Ripken, Th.E.J., 1984. De landslakken van Nederland. KNNV, Hoogwoud, 184 pp. [2e druk]
- (nl) Gullentops, F. & W. Mullenders, 1972. Age et formation de dépôts de tuf calcaire holocéne en Belgique. – Les congrès et colloques de l’Université de Liège, 67: 113-135.
- (en) Hoek, W.Z., S.J.P. Bohnke, G.M. Ganssen & T. Meijer, 1999. Lateglacial environmental changes recorded in calcareous gyttja deposits at Gulickshof, southern Netherlands. Boreas, 28(3): 416-432.
- (nl) Janssen, A.W., 1965. Mollusca uit de Pleistocene ontsluiting te Zelzate. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 2(2): 24-37.
- (nl) Janssen, A.W., 1975. Systematische lijst van Nederlandse recente en fossiele mollusken. Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 12(4): 115-170.
- (en) Janssen, A.W., 1978. Reworked fossils (mainly molluscs) from a fluvioglacial deposit near Dinxperlo, Province of Guelders, the Netherlands. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 15(2): 53-65.
- (nl) Karnekamp, C., 1966. Het spuitterrein ten noorden van Zaandam. De Kreukel, 2(8): 1-3.
- (nl) Karnekamp, C., 1967. Land- en zoetwatermollusken op de spuitterreinen te Zaandam. De Kreukel, 3(2): 2.
- (nl) Karnekamp, C., 1971. Spuitterreinen rondom Amsterdam en het terrein 't Kalf te Zaandam in het bijzonder. De Kreukel, 7(5-6), 6 pp.
- (de) Kerney, M.P., Cameron, R.A.D. & Jungbluth, J.H., 1983. Die Landschnecken Nord- und Mitteleuropas. Hamburg/Berlin, 384 pp.
- (nl) Keulen, S.M.A., 1998. Recente en fossiele mollusken van Weustenrade (Gemeente Voerendaal), Zuid Limburg. Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 302: 59-63.
- (nl) Kuijper, W.J., 1968. Enkele landmollusca uit de Afzetting van Vlissingen. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 5 (2): 26.
- (nl) Kuijper, W.J., 1968. Weichselienmollusken uit een boring op Walcheren. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 5 (2): 26-33.
- (nl) Kuijper, W.J., 1969. Mollusken uit een holocene Schelde-afzetting. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 6(3): 59-60.
- (nl) Kuijper, W.J., 1973. Kwartaire land- en zoetwatermollusken uit een boring bij Brielle, Nederland. Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 10(4): 111- 137.
- (nl) Kuijper, W.J., 1980. Land- en zoetwatermollusken uit Holocene Schelde-afzettingen in Zuidoost Zeeland. Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 196: 1056-1064.
- (nl) Kuijper, W.J., 1981. Een 4500 jaar oude molluskenfauna bij Hekelingen (Gem. Spijkenisse). Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 203: 1202-1203.
- (en) Kuijper, W.J., 1985. Malacological research of Weichselian deposits at the Maastricht-Belvédère pit. Mededelingen Rijks Geologische Dienst (Haarlem), 39(1), 105-107.
- (nl) Kuijper, W.J., 1990. De mollusken van de Holocene fluviatiele afzettingen bij Hekelingen (Spijkenisse, Zuid-Holland). Basteria, 54: 3-16.
- (nl) Kuyl, O.S., 1980. Blad Heerlen. (62 W Oostelijke helft, 62 O Westelijke helft). Toelichtingen bij de geologische kaart van Nederland, 1:50.000. Rijks Geologische Dienst, Haarlem. 206 p.
- (nl) Kuyl, O.S., 1981. De löss in Zuid-Limburg. Miscellanea geologica Coriovallana 1981: 93-97.
- (en) Loosjes, F.E., 1953. Fossil Clausiliidae (Gastropoda, Pulmonata) in the Netherlands. Mededelingen Geologische Stichting (Haarlem), NS7: 21-24.
- (en) Marquet, R.T.C., 1997. Pliocene gastropod faunas from Kallo (Oost-Vlaanderen, Belgium) - Part 3. Caeno-gastropoda: Aporrhaidae to Muricidae and Part 4. Buccinidae to Helicidae. Contributions to Tertiary and Quaternary Geology, 34(3-4): 69-149, 2 tabs, 12 pls.
- (nl) Meijer, T., 1972. Enkele mollusken uit de klei van Neede. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 9(3/4): 87-88.
- (nl) Meijer, T., 1973. De land- en zoetwatermollusken van de opgespoten terreinen in het Noordzeekanaalgebied en de Zaanstreek (Nederland, Provincie Noord Holland). Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 10(4): 139-169.
- (nl) Meijer, T., 1975. De Molluskenfauna van enkele Jong-Holocene afzettingen in de IJ-polders bij Amsterdam. Mededelingen Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie, 12(3): 93-107.
- (en) Meijer, T., 1985. The pre-Weichselian non-marine molluscan fauna from Maastricht-Belvédère (Southern Limburg, The Netherlands). Mededelingen Rijks Geologische Dienst, 39: 75-103.
- (nl) Meijer, T., 1987. De molluskenfauna van het Waalien in Nederland. Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 236: 276-279 and 237: 288-297.
- (en) Meijer, T., 1988a. Mollusca from the borehole Zuurland-2 at Brielle, the Netherlands (an interim report). Mededelingen van de Werkgroep voor Tertiaire en Kwartaire Geologie 25: 49-60.
- (en) Meijer, T., 1991. Molluscan investigation of ice-pushed Pleistocene deposits near Wageningen, The Netherlands. Mededelingen Rijks Geologische Dienst 46: 55-64.
- (en) Meijer, T., 2003. The late Middle Pleistocene non-marine molluscan fauna of borehole Noorderhoeve-19E117 (province of Noord-Holland, the Netherlands). Cainozoic Research 2(2002), 129-134.
- (en) Meijer, T., Preece, R.C., 1995. Malacological evidence relating to the insularity of the British Isles during the Quaternary. In Island Britain: a Quaternary perspective. Preece, R.C. (ed.) Geological Society Special Publication No. 96: 89-110.
- (en) Meijer, T., Preece, R.C., 1996. Malacological evidence relating to the stratigraphical position of the Cromerian. In: The early middle Pleistocene in Europe. Turner, C. (ed.). Balkema (Rotterdam/Brookfield), 53-82.
- (en) [Meyrick, R.A., 1998. The Biostratigraphy and Dating of Holocene Tufa Successions in NW Europe. Dissertation, Cambridge University, Darwin College, 338 pp.
- (de) Oostingh, C.H., 1927. Die Mollusken aus den Aufschlüssen bei Vogelenzang. Mededelingen Landbouwhogeschool Wageningen, 11: 11-14.
- (nl) Oostingh, C.H. & Florschütz, F., 1928. Bijdrage tot de kennis van de fossiele fauna en flora van Neede. Verslagen van de gewone vergadering der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam, Afd. Natuurkunde, XXXVII: 69-75.
- (fr) Paulissen, E., F. Gullentops, P.M. Vermeersch, M.-A. Geurts, E. Gilot, W. van Neer, E. van Vooren & E. Wagemans, 1981. Évolution Holocéne d'un flanc de vallée sur substrat perméable (Hesbaye sèche, Belgique). Mémoire de l’Institut Géologique de l’Université de Louvain, 31: 23-75.
- (en) Preece, R.C. & Meijer, T., 2002. A review of the Pleistocene occurrence of the extinct land snail Zonitoides sepultus in Europe, including the first records from Britain and France. Journal of Conchology, 37: 627-633.
- (nl) Regteren Altena, C.O. van, 1945. Kwartaire mollusken uit den ondergrond van het Twiskegebied. Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 24: 137-138.
- (nl) Regteren Altena, C.O. van, 1945. Holocene mollusken van Stompwijk (Z.H.). Correspondentie Blad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 24: 138-140.
- (en) Regteren Altena, C.O. van, 1957. Pleistocene Mollusca. In: L.M.J.U. van Straaten & J.D. de Jong (eds). The excavation at Velsen. Verhandelingen van het Koninklijk Nederlands Geolologisch Mijnbouwkundig Genootschap; Geologische Serie, 17(2): 121-138.
- (nl) Regteren Altena, C.O. van & J.G.J. Kuiper, 1945. Pleistocene land- en zoetwatermollusken uit den ondergrond van Velzen. Zoölogische Mededeelingen (Leiden), 25: 155-199. PDF
- (nl) Reinink, K., 2005. Helix lucorum Linnaeus, 1758 nu ook in Nederland. Spirula, 342: 2-3.
- (nl) Schroevers-Kommandeur, H. & S. de Jager, 1963. De Henkeput. Opgravingen en determinatie van dierlijke resten. Natuurhistorisch Maandblad, 55: 117-126.
- (nl) Soens, M. & F. Gullentops, 1969. Molluskenfauna van een actuele en een fossiele tuf in Midden België. Bulletin de la Société belge de Géologie, 78(1): 39-47.
- (nl) Spaink, G., 1967. Mollusken uit de Brabantse Leem (Weichselien) van het Peelgebied. Plaat V. In: J.C. van den Toorn, Toelichting bij de Geologische Kaart van Nederland 1 : 50.000. Blad Venlo West (52 W). - Geologische Stichting, Haarlem, 162 p.
- (nl) Spaink, G., 1968. Een bijzondere continentale molluskenfauna uit het Oud Pleistoceen uit een kleigroeve tussen Bavel en Dorst nabij Breda. Correspondentieblad van de Nederlandse Malacologische Vereniging, 129: 1382-1383.
- (nl) Spaink, G., 1973. Boringen ten behoeve van toekomstige zandopspuitingen. De Kreukel, 9 (1): 3-10.
- (nl) Tesch, P., 1929. Lijst der land- en zoetwatermolluscen aangetroffen in de Kwartaire lagen in Nederland Mededelingen Rijks Geologische Dienst (Haarlem), A(3): V + 32 pp.
- (nl) Tesch, P., 1944. Nieuwe lijst der Kwartaire land- en zoetwatermollusken in Nederland. Mededelingen Rijks Geologische Dienst, A(10): 24 pp.
- (fr) Ubaghs, C., 1884. L'âge et l'homme préhistoriques et ses ustensiles de la station lacustre près Maestricht. Publications Société Histoire et Archéologie Limbourg, 21: 3-92.
- (nl) Vlerk, I.M. van der & Florschütz, F., 1950. Nederland in het IJstijdvak. Utrecht. 289 pp.
- (en) Westerhoff, W.E., P. Cleveringa, T. Meijer, T. van Kolfschoten & Zagwijn, W.H., 1998. The Lower Pleistocene fluvial (clay) deposits in the Maalbeek pit near Tegelen, The Netherlands. Mededelingen Nederlands Instituut voor Toegepaste Geowetenschappen TNO, 60: 35-70.
- (nl) Wieland Los, B.J., 1959. Opgravingen in de Spanjersberg te Santpoort. De Levende Natuur, 62: 38-44.
- (nl) Wieland Los, B.J., 1963. Enige interessante vondsten uit een jong-Holocene laag in het duingebied van Velsen. De Levende Natuur, 66(9): 207-212.
.JPG){kind=small}
Remove ads
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads